J.J. (Jozias) van Aartsen - Hoofdinhoud

VVD-politicus, maar zoon van een Haagse ARP-bestuurder en minister. Begon zijn loopbaan bij de VVD-Tweede Kamerfractie, onder meer als ambtelijk secretaris, en was daarna directeur van de Telders-stichting en medewerker van minister Wiegel i. Na secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken te zijn geweest, werd hij minister van Landbouw in het kabinet-Kok I i. Startte een grootschalige saneringsoperatie in de varkenshouderij. Minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet-Kok i. Werd in 2002 Kamerlid en in 2003 fractievoorzitter van de VVD. Mocht zich echter niet politieke leider noemen en stapte na de verloren raadsverkiezingen van 2006 op. Stond als burgemeester van Den Haag (2008-2017) goed aangeschreven bij de bevolking. Was in 2017 waarnemend commissaris van de Koning in Drenthe en van december 2017 tot juli 2018 waarnemend burgemeester van Amsterdam.

VVD
functie(s) in de periode 1978-2018: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, minister, directeur wetenschappelijk instituut partij, Commissaris van de Koning(in), burgemeester van 's-Gravenhage, secretaris-generaal

• - 

  medewerker VVD-fractie Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 februari 1970 tot mei 1971
• - 

  ambtelijk secretaris VVD-fractie Tweede Kamer der Staten-Generaal, van mei 1971 tot 15 november 1974
• - 

  directeur Prof.Mr. B.M. Teldersstichting, wetenschappelijk bureau VVD, van 15 november 1974 tot 1 juni 1979
• - 

  chef Bureau van de secretaris-generaal, ministerie van Binnenlandse Zaken, van 1 juni 1979 tot 1 april 1983
• - 

  plaatsvervangend secretaris-generaal ministerie van Binnenlandse Zaken, van 1 april 1983 tot 1 oktober 1985
• - 

  secretaris-generaal ministerie van Binnenlandse Zaken, van 1 oktober 1985 tot 22 augustus 1994
• - 

  minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, van 22 augustus 1994 tot 3 augustus 1998
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 mei 1998 tot 3 augustus 1998
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, van 3 augustus 1998 tot 22 juli 2002
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 mei 2002 tot 30 november 2006
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 27 mei 2003 tot 8 maart 2006
• - 

  burgemeester van 's-Gravenhage, van 27 maart 2008 tot 1 maart 2017
• - 

  waarnemend Commissaris van de Koning in Drenthe, van 19 april 2017 tot 1 december 2017
• - 

  waarnemend burgemeester van Amsterdam, van 4 december 2017 tot 12 juli 2018

• - 

  politiek leider VVD, van 27 november 2004 tot 8 maart 2006
• - 

  lid curatorium "Prof. B.M. Telders Stichting"

• - 

  lid redactie "Liberaal Reveil"
• - 

  lid partijraad VVD
• - 

  lid diverse VVD-programma- en adviescommissies
• - 

  politiek leider VVD, van 27 november 2004 tot 8 maart 2006 (tot november 2004 was sprake van een gedeeld leiderschap met vicepremier Gerrit Zalm)

• - 

  voorzitter Raad van Toezicht "Het Nationale Theater", vanaf 1 januari 2019
• - 

  onderzoeker informatielek Schiekadeblok-zaak, vanaf februari 2019 (samen met prof. Wim Voermans)
• - 

  voorzitter bestuur Verzetsmuseum Amsterdam, vanaf januari 2020

• - 

  lid programma-commissie School voor Openbaar Bestuur te 's-Gravenhage, vanaf 1989
• - 

  voorzitter adviescommissie Rijksdienst, vanaf 15 januari 1990
• - 

  lid Raad van Commissarissen BNG (Bank van Nederlandse Gemeenten)
• - 

  voorzitter beraad College van Secretarissen-Generaal, van juli 1994 tot augustus 1994
• - 

  voorzitter VNG-commissie Gemeentewet en Grondwet, van januari 2007 tot juni 2007
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht "Nicis Institute", vanaf juli 2008
• - 

  lid Aspen Atlantic Group
• - 

  lid curatorium Internationaal Perscentrum "Nieuwspoort"
• - 

  voorzitter Stadsgewest Haaglanden
• - 

  korspbeheerder politie Haaglanden
• - 

  voorzitter bestuur IICD (International Institute for Communication and Development)
• - 

  adviseur bestuur "Roosevelt Stichting"
• - 

  voorzitter Raad van Advies Leerstoel sociale geschiedenis, Universiteit Leiden
• - 

  coördinator aanleg gaspijpleiding van Turkije naar Oostenrijk (Nabucco-project), vanaf juli 2007 (namens de Europese Commissie)
• - 

  lid Raad van Toezicht "Stichting Montesquieu", van juli 2008 tot 2017
• - 

  voorzitter Korpsbeheerdersberaad, van 1 januari 2009 tot 2017
• - 

  lid Raad van Advies "The Hague Institute for Global Justice", van 2011 tot 2018
• - 

  lid Comité Nederlandse Veteranendag
• - 

  lid Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden, van 5 juli 2011 tot 19 januari 2016
• - 

  voorzitter Adviesraad Nederland-Ruslandjaar 2013

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  gymnasium-a

• - 

  Nederlands recht (niet voltooid), Vrije Universiteit te Amsterdam

• - 

  Was in de periode 2002-2003 buitenland-woordvoerder van zijn fractie
• - 

  Was in 2003 woordvoerder van zijn fractie in het debat over de affaire-Margarita

• - 

  Stemde in 2002 als enige van zijn fractie vóór het wetsvoorstel tot goedkeuring van het Verdrag van Cotonou (EG-ACS-landen)

• - 

  Tijdens zijn ministerschap brak (in 1997) in Zuid-Nederland een grote epidemie van varkenspest uit (kamerdossier 25.229)
• - 

  Op 10 juni 1997 verwierp de Eerste Kamer het door hem verdedigde wetsvoorstel tot wijziging van de Visserijwet, waarbij onder meer de 'vrije hengel' werd afgeschaft. De fracties van GroenLinks, SGP en RPF en Bierman stemden voor.
• - 

  Bracht in 1997 de Nota Structuurverandering varkenshouderij uit. Vanwege diverse problemen (beperkte kwaliteitsaanbod, gewijzigde voorkeuren consumenten, welzijns- en diergezondheidsaspecten) staat de sector voor nieuwe uitdagingen. Om daaraan, en aan wensen van de (internationale) markt, tegemoet te kunnen komen, is herstructurering nodig. De uitbraak van varkenspest heeft de noodzaak daarvan zelfs urgent gemaakt. Er wordt een stelsel van varkensrechten aangekondigd om het aantal op een bedrijf te houden varkens te reguleren. Deze rechten worden verhandelbaar; niet-levensvatbare bedrijven kunnen door verkoop hun bedrijf beëindigen. Er komt een generieke korting op het aantal varkens dat op een bedrijf mag worden gehouden en het aantal varkens per bedrijf wordt gemaximeerd. (25.448)
• - 

  Schafte per 1 januari 1998 het Landbouwschap af. Het formele besluit kwam 28 september 2000 in het Staatsblad.
• - 

  Zette als minister van Buitenlandse Zaken in grote lijnen het buitenlandse beleid van zijn voorganger(s) voort, waarbij een actieve rol van Nederland in de internationale politiek centraal stond. Zette zich onder meer in voor de vestiging van het Internationaal Strafhof in Den Haag. Verder nam Nederland deel aan vredesmissies in onder meer Kosovo, Bosnië en Eritrea. Op Europees gebied steunde Nederland de voorstellen voor verdere uitbreiding van de Europese Unie met landen in Centraal- en Oost-Europa. Met het oog op de naderende uitbreiding werd in Europees verband onderhandeld over institutionele hervormingen (Verdrag van Nice, 2000). Daarbij werd onder meer een besluit genomen over de weging van stemmen in de Europese Raad bij stemmingen waarvoor een gekwalificeerde meerderheid vereist is.
• - 

  Zette zich in voor verbetering van de hulpverlening van Nederlanders in buitenlandse gevangenissen. Organiseerde in 2001 hierover een Ronde Tafel Conferentie. (25.203)
• - 

  Stelde in 2001 samen met minister De Grave een Toetsingskader op voor de uitzending van Nederlandse militairen in het kader van vredesmissies. Dit betreft onder meer de informatievoorziening aan de Kamer, de criteria voor deelname, eventuele risico's en evacuatie en de bewapening. (23.591, nr. 7)
• - 

  Was in augustus 2001 samen met minister De Grave verantwoordelijk voor het besluit om in NAVO-verband Nederlandse militairen naar Macedonië te sturen in het kader van een vredesoperatie (22.181)
• - 

  Was in oktober 2001 samen met minister De Grave verantwoordelijk voor het besluit militaire steun in te zetten in de strijd in Afghanistan. Nederland leverde 1400 militairen voor de strijd tegen het Taliban-regime. (27.925)
• - 

  Was in december 2001 samen met minister De Grave verantwoordelijk voor het besluit om in VN-verband troepen te zenden naar Afghanistan (27.925)

• - 

  Bracht in 1997 de Wet verzelfstandiging Staatsbosbeheer (Stb. 514) tot stand. Staatsbosbeheer wordt in de vorm van een publiekrechtelijk rechtspersoon een apart overheidslichaam, buiten het ministerie. De verzelfstandiging moet leiden tot een doelmatiger bedrijfsvoering. (24.622)
• - 

  Bracht in 1997 de Wet regelen ter instelling van de natuurplanbureaufunctie (Stb. 516) tot stand. De wet regelde de oprichting van een Natuurplanbureau, dat, via rapportages over de toestand en mogelijke toekomstige ontwikkelingen van natuur, bos en landbouw, een wetenschappelijk verantwoorde onderbouwing van het te voeren beleid moest bieden. De werkzaamheden van het bureau vielen onder coördinatie en eindverantwoording van het Rijksinstituut voor Milieuhygiëne. (25.186)
• - 

  Bracht in 1998 de Wet herstructurering varkenshouderij (Stb. 236) tot stand. Deze wet stelt in het belang van het milieu, de ruimtelijke kwaliteit en het dierenwelzijn regels over beperking van het aantal varkenshouderijen. Er komen heffingen voor het houden van fokzeugen en varkens. De wet moet per 1 januari 2005 vervallen. De wet werd in februari 1999 door de rechter gedeeltelijk ongeldig verklaard, maar dit werd in mei 1999 door de rechtbank in Utrecht herroepen. (25.746)
• - 

  Bracht in 1998 de Flora- en Faunawet (Stb. 402) tot stand, die de bescherming van inheemse en uitheemse planten en dieren regelt. Er worden strengere regels gesteld aan de jacht en aan de handel in dieren. De Vogelwet 1936, de Jachtwet, de Nuttige dierenwet 1914 en de Wet bedreigde uitheemse diersoorten worden in de nieuwe wet geïntegreerd. Het wetsvoorstel was in 1993 ingediend door staatssecretaris Gabor. (23.147)
• - 

  Bracht in 1998 als minister van Buitenlandse Zaken de wet tot stand tot Goedkeuring van het op 10 september 1996 te New York tot stand gekomen Verdrag inzake het alomvattend verbod op kernproeven. Het verdrag verbiedt het uitvoeren van alle kernproeven in de vorm van explosies, van welke omvang en grootte dan ook.
• - 

  Bracht in 1998 de wet tot stand tot Goedkeuring van de op 16 december 1997 te Brussel tot stand gekomen Protocollen bij het Noord-Atlantisch Verdrag betreffende de toetreding van de Republiek Hongarije, de Republiek Polen en de Tsjechische Republiek (26.032)
• - 

  Bracht in 1998 samen met minister-president Kok en staatssecretaris Benschop de wet tot stand tot Goedkeuring van het op 2 oktober 1997 tot stand gekomen Verdrag van Amsterdam houdende wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en de Verdragen tot oprichting van de Europese Gemeenschappen. Het verdrag roept onder meer de functie van Hoge Vertegenwoordiger voor het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid in het leven. Het personenverkeer komt onder de eerste pijler te vallen en het Schengenverdrag wordt deel van het Europese Verdrag. De positie van het Europees Parlement wordt versterkt door grotere bevoegdheden op het terrein van onder andere milieu, vervoer en sociaal beleid. (25.922)
• - 

  Bracht in 2001 samen met minister Korthals een wet tot stand ter goedkeuring van het op 17 juli 1998 totstandgekomen Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof (27.484)
• - 

  Bracht in 2001 een rijkswet tot stand ter Goedkeuring van het op 2 maart 2000 te Oranjestad (Aruba) tot stand gekomen Verdrag inzake samenwerking met de Verenigde Staten betreffende toegang tot en gebruik van faciliteiten in de Nederlandse Antillen en Aruba voor drugsbestrijding vanuit de lucht (27.229)
• - 

  Bracht in 2001 samen met minister Korthals wetten tot stand ter uitvoering van verdragen over bestrijding van terroristische bomaanslagen en van financiering van terrorisme.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Werd in 2001 door de meerderheid van de Tweede Kamer bekritiseerd omdat hij vóór deelname van de Servische oppositie aan de tweede ronde van de verkiezingen had gepleit. De Servische oppositie claimde na de eerste ronde al de overwinning en beschuldigde de Servische regering van malversaties. Minister-president Kok nam openlijk afstand van de uitspraak van Van Aartsen. Na een openhartig gesprek tussen beiden werd de lucht geklaard.
• - 

  Genoot daarna zichtbaar van het ministerschap van Buitenlandse Zaken, maar botste met premier Kok over de coördinatie van het buitenlands beleid
• - 

  In oktober 2001 ontstond er enige spanning met minister-president Kok over de coördinatie van het buitenlands beleid. Van Aartsen meldde dat hij Kok had geïnformeerd dat niet Pronk maar Lubbers door de VN werd genoemd als kandidaat voor de post van Hoge Commissaris van de Vluchtelingen, terwijl Kok ontkende dat hij hiervan in kennis was gesteld. Tijdens een Kamerdebat verklaarde Kok dat de melding van Van Aartsen terloops was gedaan tijdens een gesprek over vele onderwerpen en dat de melding hem blijkbaar ontgaan was. Kok had eerder zelf meegedeeld dat hij op verzoek van de secretaris-generaal van de VN had gezwegen over de kandidatuur van Lubbers.
• - 

  Werd op 15 mei 2003 als (beoogde) fractievoorzitter van de VVD gekozen, als opvolger van Gerrit Zalm (toen beoogd minister van Financiën)
• - 

  Na de verkiezingsnederlaag van de VVD bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 trad hij, na overleg met Mark Rutte, Uri Rosenthal en Jan van Zanen, af als fractievoorzitter.

• - 

  Op 1 april 2004 reed een verwarde vrouw in Den Haag met haar auto op hem en zijn persvoorlichter in, waarbij de laatste lichtgewond raakte. De vrouw werd later tot t.b.s. met dwangverpleging veroordeeld.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Koen Greven en Kees van der Malen, "Jozias van Aartsen, minister van afstand", NRC Handelsblad, 24 november 1997
• - 

  J.M. Bik, "Schoktherapeut in een mooi Haags streepjespak. Jozias van Aartsen, van Haags zondagskind tot geslagen minister", NRC Handelsblad, 4 september 2000
• - 

  Raymond van den Boogaard, "Praktisch ingestelde, redelijke eigenzinnige VVD'er", NRC Handelsblad, 15 september 2003
• - 

  Paul van der Zwan, "'Stijfkoppig en intuïtief'. Portret Jozias van Aartsen", VNG Magazine, 7 maart 2008
• - 

  Toof Brader en Marja Vuijsje, "Haagse portretten. Tweede-Kamerleden, ministers, staatssecretarissen" (1995, 1999)
• - 

  Roel Bekker, "Jozias van Aartsen", in: "Marathonlopers rond het Binnenhof. Topambtenaren bij het rijk 1970-2010" (2012), 57

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.