Europese Raad 24-25 oktober 2013

© Europese Unie 2013

Op 24 en 25 oktober kwamen de Europese regeringsleiders bijeen in de Europese Raad¹. Bovenaan de agenda stond de economie: het stimuleren van investeringen in de economie, aanpak van de jeugdwerkeloosheid en het versterken van de digitale economie en innovatie. Ook werd er gekeken naar de vorderingen voor het versterken van de Economische en Monetaire Unie², en de bankenunie³ in het bijzonder. Daarnaast werden de laatste ontwikkelingen op het gebied van buitenlands beleid besproken.

Investeringsagenda

Centraal hierin stond het plan om, samen met de Europese Investeringsbank⁴, extra geld vrij te krijgen om nieuwe bedrijvigheid te financieren. Alle inspanningen om de normale kredietverstrekking aan de economie te herstellen en de financiering van investeringen te faciliteren, moeten worden voortgezet, in het bijzonder met betrekking tot het MKB⁵. De Europese Raad is ingenomen met het akkoord over de programma's Cosme⁶ en Horizon 2020⁷, en wijst erop dat de uitvoering daarvan prioriteit moet krijgen.

Aanpak jeugdwerkeloosheid

Eind 2012 spraken de regeringsleiders af om de jeugdwerkeloosheid met een speciaal pakket maatregelen (het jongerenwerkgelegenheidsinitiatief⁸) aan te pakken. In de zomer van 2013 maakte de voorzitter van de Europese Raad Van Rompuy bekend dat er tot 8 miljard euro aan budget voor is vrijgemaakt. De Europese Raad herinnerde eraan dat dit initiatief uiterlijk in januari 2014 operationeel moest zijn. Verder moeten alle lidstaten de jongerengarantie en de verklaring van de Raad over de Europese Alliantie voor leerlingplaatsen snel uitvoeren.

Digitale economie

De digitale agenda voor de EU beslaat vrijwel alle beleidsterreinen. Er werd gekeken naar de economische voordelen van het gebruik van ICT in economie en maatschappij. Specifiek werden de volgende plannen opgesteld:

• - 

  investeringen in de Europese breedband infrastructuur, het 4G netwerk en 'cloud computing'
• - 

  de digitale eengemaakte markt moet in 2015 zijn voltooid
• - 

  investeren in en stimuleren van digitale vaardigheden.

Innovatie en onderzoek

Investeringen in onderzoek en innovatie voeden productiviteit en groei, en zijn cruciaal voor

het creëren van banen. De Raad stelt voor:

• - 

  het wetenschappelijk onderzoek te commercialiseren
• - 

  mobiliteit van werknemers en onderzoekers te stimuleren
• - 

  open access van Europees gefinancierd onderzoek
• - 

  open access voor transnationale onderzoekinfrastructuren
• - 

  innovatie monitoren via een volwaardig Europese Onderzoeksruimte⁹ die eind 2014 tot stand moest zijn gebracht.

Vermindering regeldruk

Het initiatief van de Commissie voor het vereenvoudigen van Europese regelgeving (Refit) is besproken. Met name de regeldruk voor het midden- en kleinbedrijf moet hiermee worden teruggedrongen. De Europese Raad vraagt de Commissie en de wetgever nadrukkelijk om het Refit-programma spoedig uit te voeren, onder meer door het bestaande EU-recht te vereenvoudigen, voorstellen terug te nemen die niet langer nodig zijn en achterhaalde wetgeving in te trekken.

Versterking monetaire unie

Allereerst bespreekt de Europese Raad de ontwikkeling van het kader voor betere coördinatie van het economisch beleid van de lidstaten en strenger toezicht op nationale economieën en overheidsbegrotingen¹⁰. Er zal worden voortgewerkt aan de versterking van de coördinatie van het economisch beleid met als doel om in december besluiten te nemen over de belangrijkste aspecten van contractuele afspraken en van daarmee samenhangende solidariteitsmechanismen. De coördinatie van het economisch, het werkgelegenheids- en het sociaal beleid zal verder worden versterkt volgens de bestaande procedures en met volledige inachtneming van de nationale bevoegdheden.

Bankenunie

De stand van zaken rond de oprichting van de bankenunie werd doorgenomen samen met de president van de Europese Centrale Bank¹¹, Mario Draghi. De ECB begint in november 2013 met de beoordeling van de kredietinstellingen van de lidstaten die aan het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme deelnemen. Hierna volgt een stresstest van banken in de hele EU. Dit proces is van groot belang om het vertrouwen in de bankensector te herstellen.

Om tot een bankenunie te komen is ook een gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme vereist. De Europese Raad vroeg de wetgevers dan ook om de richtlijn bankherstel en -afwikkeling en de richtlijn depositogarantiestelsels vóór het einde van 2013 vast te stellen.

Oostelijk partnerschap

Onder het Litouws voorzitterschap¹² werd op 28 en 29 november 2013 een top georganiseerd tussen de EU en landen van het Oostelijk Partnerschap¹³. Die top werd deels voorbereid tijdens de Europese Raad. De Europese Raad herhaalde dat de Europese Unie bereid is om tijdens de top in Vilnius over te gaan tot ondertekening van de associatieovereenkomst.

Recente ontwikkelingen buitenlands beleid

Op iedere top van Europese regeringsleiders worden de meest belangrijke internationale ontwikkelingen besproken. Op 25 oktober is gesproken over de migratieproblematiek. De tragische gebeurtenissen op de Middellandse Zee bij Lampedusa zorgden voor hernieuwde aandacht voor het asiel- en migratiebeleid.

De Europese Raad verzocht de pas opgerichte taskforce voor het Middellandse Zeegebied te bepalen welke acties prioriteit hebben met het oog op een efficiëntere aanwending van Europese beleidsmaatregelen. De Raad formuleert in juni 2014 strategische richtsnoeren voor verdere wetgevende en operationele programmering op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht.

Afluisterschandaal

De Europese leiders bespraken ook de afluisterpraktijken van de Amerikaanse geheime dienst NSA. De telefoon van bondskanselier Angela Merkel is mogelijk afgeluisterd en Duitsland en Frankrijk wilden hierover opheldering van de Amerikanen. Zij wilden niet dat de samenwerking tussen de EU en de Verenigde Staten gaat lijden onder het wantrouwen dat door het afluisterschandaal ontstaan is. De Raad benadrukte dat het verzamelen van inlichtingen een cruciaal gegeven is in de strijd tegen het terrorisme.

• 1. 

  De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
   
• 2. 

  De Economische en Monetaire Unie (EMU) is in 1991 opgericht door de Europese regeringsleiders. Het doel was een gezamenlijk economische politiek op te zetten, de prijsstabiliteit te bevorderen en de werking van de interne markt te verbeteren.
   
• 3. 

  De bankenunie moet leiden tot een Europees toezicht op banken en een gezamenlijke aanpak voor banken die in financiële problemen komen. De belangrijkste banken in de eurozone staan onder toezicht van de Europese Centrale Bank (ECB). Alle landen die de euro als betaalmiddel hebben doen mee aan de bankenunie, die moet zorgen voor financiële stabiliteit van banken.
   
• 4. 

  Dit orgaan financiert projecten waarmee de doelstellingen van de Europese Unie kunnen worden gerealiseerd. De EIB leent goedkoop geld en leent dat op haar beurt tegen gunstige voorwaarden uit aan banken en bedrijven.
   
• 5. 

  MKB-Nederland is de belangenorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf in Nederland.
   
• 6. 

  Het programma voor het Concurrentievermogen van ondernemingen en MKB-bedrijven (COSME) beoogde initiatieven van ondernemers te stimuleren en daardoor het concurrentievermogen van de Europese markt te vergroten. Het budget voor de periode 2014-2020 bedroeg 2,3 miljard euro.
   
• 7. 

  Horizon 2020 was een financieringsprogramma van de Europese Commissie voor wetenschap, innovatie, onderzoek en ontwikkeling. Het programma had als doel de mondiale concurrentiepositie van Europa te verbeteren en de economische en sociale ambities van de Europese Unie te stimuleren. Om dit te realiseren moest het obstakels voor innovatie uit de weg ruimen en samenwerking tussen publieke en particuliere sectoren bevorderen. Het was daarmee een belangrijke pijler van de Innovatie-Unie en de 2020-strategie.
   
• 8. 

  Dit programma (Engelse titel: 'Youth Employment Initiative' - YEI) van de Europese Unie had in de periode 2014-2020 als doel de jeugdwerkloosheid in de EU-lidstaten aan te pakken.
   
• 9. 

  De Europese Onderzoeksruimte omvat alle middelen waarover de Europese Unie beschikt om (grensoverschrijdend) onderzoek en innovatieactiviteiten te coördineren en te stimuleren. Net als in de interne markt wil de Europese Commissie dat in de Europese Onderzoeksruimte onderzoekers, wetenschappelijke kennis en technologieën zich vrij kunnen bewegen. Het doel hiervan is Europese onderzoekspresentaties te verbeteren door grensoverschrijdende interactie te bevorderen en concurrentie op het gebied van onderzoek en ontwikkeling aan te zwengelen.
   
• 10. 

  De Europese Unie heeft sinds het uitbreken van de eurocrisis in 2009 verschillende maatregelen genomen om eurolanden met financiële problemen bij te staan en om toekomstige problemen te voorkomen. Een belangrijk aspect is het beperken van het begrotingstekort en de staatsschuld van de eurolanden, ter uitvoering van de afspraken uit het Stabiliteits- en Groeipact.
   
• 11. 

  De Europese Centrale Bank (ECB) is verantwoordelijk voor het monetaire beleid van de Unie. De basisdoelstelling van de ECB is het handhaven van de prijsstabiliteit binnen de eurozone en daarmee het bewaken van de koopkracht en het beheersen van de inflatie.
   
• 12. 

  Van 1 juli tot en met 31 december 2013 vervulde Litouwen voor de eerste keer in haar geschiedenis het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Litouwen nam het stokje over van Ierland. Tijdens het voorzitterschap werkte Litouwen werkte nauw samen in een trojka met Griekenland en Ierland.
   
• 13. 

  Het Oostelijk Partnerschap is een samenwerkingsverband van de Europese Unie met Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië, Oekraïne en Belarus. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder meer vrijhandelsakkoorden, financiële hulp, garanties over de energievoorziening en visumvrij reizen. Het Oostelijk Partnerschap, opgericht in Praag op 7 mei 2009, is ook bedoeld om het controversiële onderwerp van toetreding tot de EU te vermijden. Op 28 juni 2021 heeft president Loekasjenko van Belarus aangekondigd de deelname van Belarus aan het Oostelijk Partnerschap te willen opschorten.