Een Europa dat beschermt: meer EU-actie tegen desinformatie - Hoofdinhoud
Ter bescherming van haar democratische bestel en de openbare debatcultuur, en met het oog op de Europese verkiezingen van 2019, alsook een aantal nationale en lokale verkiezingen die tussen nu en 2020 in de lidstaten zullen worden gehouden, presenteert de EU vandaag een actieplan voor meer inspanningen om desinformatie in Europa en daarbuiten tegen te gaan.
Rekening houdend met de tot dusver geboekte vooruitgang en als antwoord op de oproep van de Europese leiders van juni 2018 om het democratische bestel van de Unie te beschermen, stellen de Europese Commissie i en de hoge vertegenwoordiger concrete maatregelen voor om desinformatie tegen te gaan, met inbegrip van de oprichting van een snellewaarschuwingssysteem en van nauwgezet toezicht op de tenuitvoerlegging van de praktijkcode die door de onlineplatforms is ondertekend. Het actieplan voorziet ook in extra middelen voor de bedoelde maatregelen.
Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Mogherini i verklaarde: “Een gezonde democratie hangt af van een open, vrije en eerlijke openbare debatcultuur. Het is onze plicht deze ruimte te beschermen en niemand toe te staan desinformatie te verspreiden waarmee haat, verdeeldheid en wantrouwen in de democratie worden gevoed. Als Europese Unie i hebben wij besloten gezamenlijk te handelen en onze respons te versterken, onze beginselen te bevorderen, de weerbaarheid van onze samenlevingen te ondersteunen, binnen onze grenzen en in de landen van de nabuurschap. Dit is de Europese manier om te antwoorden op een van de grootste uitdagingen van onze tijd.”
Andrus Ansip i, vicevoorzitter en commissaris voor de Digitale Eengemaakte Markt, zei hierover: “Wij moeten verenigd zijn en onze krachten bundelen om onze democratieën te beschermen tegen desinformatie. Wij zijn getuige geweest van pogingen om verkiezingen en referenda te beïnvloeden, en het lijkt erop dat Rusland de voornaamste bron van deze campagnes is. Om deze bedreigingen het hoofd te bieden, stellen wij voor de coördinatie met de lidstaten te verbeteren via een snellewaarschuwingssysteem, onze teams te versterken die desinformatie aan de kaak moeten stellen, de steun aan media en onderzoekers te vergroten en onlineplatforms te vragen hun verbintenissen na te komen. Desinformatie bestrijden vereist een collectieve inspanning.”
Meer detectie, respons en bewustzijn
Het actieplan, dat is opgesteld in nauwe samenwerking met Věra Jourová i, commissaris voor Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid, Julian King i, commissaris voor de Veiligheidsunie, en Mariya Gabriel i, commissaris voor Digitale Economie en Samenleving, richt zich in het bijzonder op vier gebieden die essentieel zijn om de EU-capaciteit effectief op te bouwen en de samenwerking tussen de lidstaten en de EU te versterken:
-
-Betere detectie: De taskforces strategische communicatie en de EU-Fusiecel voor analyse van hybride bedreigingen binnen de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO), alsook de EU-delegaties in de nabuurschapslanden zullen worden versterkt met een aanzienlijk aantal extra gespecialiseerde personeelsleden en hulpmiddelen voor gegevensanalyse. De begroting voor strategische communicatie binnen de EDEO ter bestrijding van desinformatie en voor de bewustmaking van de negatieve gevolgen ervan zal naar verwachting meer dan verdubbelen, van 1,9 miljoen euro in 2018 tot 5 miljoen euro in 2019. De EU-lidstaten moeten deze maatregelen aanvullen door hun eigen middelen ter bestrijding van desinformatie te versterken.
-
-Gecoördineerde respons: Tussen de EU-instellingen en de lidstaten zal een specifiek snellewaarschuwingssysteem worden opgezet om de uitwisseling van gegevens en van evaluaties van desinformatiecampagnes te vergemakkelijken en in realtime te waarschuwen tegen desinformatiedreigingen. De EU-instellingen en de lidstaten zullen zich ook richten op proactieve en objectieve communicatie over waarden en beleid van de Unie.
-
-Onlineplatforms en het bedrijfsleven: De ondertekenaars van de praktijkcode moeten de verbintenissen die zij in die praktijkcode zijn aangegaan, snel en doeltreffend uitvoeren, en hun aandacht speciaal richten op acties die urgent zijn in het licht van de Europese verkiezingen van 2019. Dit omvat onder meer het verzekeren van de transparantie van politieke propaganda, meer inspanningen om actieve nepaccounts te sluiten, het markeren van niet-menselijke interacties (bv. berichten die automatisch worden verspreid door “bots”), en samenwerking met factcheckers en academisch onderzoekers om desinformatiecampagnes te detecteren en informatie die op waarheid gecontroleerd is, beter zichtbaar te maken en te verspreiden. De Commissie zal in samenwerking met de Europese Groep van regelgevende instanties voor audiovisuele mediadiensten van dichtbij en voortdurend toezien op de uitvoering van de verbintenissen.
-
-Meer bewustmaking van en meer verantwoordelijkheid voor de burgers: Naast gerichte bewustmakingscampagnes zullen de EU-instellingen en de lidstaten mediageletterdheid bevorderen door specifieke programma's. Er zal steun worden verleend aan nationale multidisciplinaire teams van onafhankelijke factcheckers en onderzoekers om desinformatiecampagnes op sociale netwerken te detecteren en aan de kaak te stellen.
Ten slotte brengt de Commissie vandaag verslag uit over de vooruitgang die is geboekt met het aanpakken van online-desinformatie sinds de mededeling van april 2018.
Volgende stappen
De Europese Commissie i en de hoge vertegenwoordiger zullen de maatregelen van het actieplan ontwikkelen en ten uitvoer leggen in nauwe samenwerking met de lidstaten en het Europees Parlement i.
Met het oog op de Europese verkiezingen zal het snellewaarschuwingssysteem tussen nu en maart 2019 worden opgezet. Dit zal worden aangevuld door een verdere versterking van de relevante hulpmiddelen.
De ondertekenaars van de praktijkcode moeten eind 2018 hun eerste verslag over de tenuitvoerlegging bij de Commissie uitbrengen dat de Commissie dan in januari 2019 zal publiceren. Tussen januari en mei moeten de onlineplatforms maandelijks verslag uitbrengen bij de Commissie. De Commissie zal ook een omvattende evaluatie uitvoeren van de tenuitvoerlegging van de praktijkcode in de eerste 12 maanden. Mochten de tenuitvoerlegging en de impact van de praktijkcode onvoldoende blijken, kan de Commissie verdere maatregelen voorstellen, ook van regelgevende aard.
Achtergrond
De Europese Unie bestrijdt desinformatie actief sinds 2015. Na een besluit van de Europese Raad in maart 2015 om "tegenwicht [te bieden] tegen de aanhoudende desinformatiecampagnes door Rusland” is de East StratCom Task Force binnen de Europese Dienst voor extern optreden i (EDEO) opgericht. De taskforce richt zich in samenwerking met de relevante diensten van de Commissie op doeltreffende communicatie over het EU-beleid ten aanzien van de oostelijke nabuurschap; op een versterking van het algehele medialandschap in de oostelijke nabuurschap, onder meer door middel van steun voor mediavrijheid en versterking van onafhankelijke media; en op de verbetering van de capaciteit van de EU wat betreft het voorspellen en aanpakken van pro-Kremlin desinformatie-activiteiten en de voorlichting daarover.
In 2016 werd het Gezamenlijk kader voor de bestrijding van hybride bedreigingen vastgesteld, gevolgd door een gezamenlijke mededeling over het opbouwen van weerbaarheid en reactiecapaciteit tegen hybride bedreigingen in 2018.
In april 2018 presenteerde de Commissie een Europese aanpak en een zelfreguleringsinstrument om online-desinformatie aan te pakken, met inbegrip van een voor de hele EU geldige praktijkcode tegen desinformatie, steun voor een onafhankelijk netwerk van factcheckers, en middelen om kwaliteitsjournalistiek te stimuleren. Op 16 oktober werd de praktijkcode ondertekend door Facebook, Google, Twitter en Mozilla, alsook door de brancheorganisatie die de onlineplatforms vertegenwoordigt en door brancheorganisaties van de reclamesector en adverteerders.
In zijn toespraak over de Staat van de Unie 2018 stelde voorzitter Juncker eveneens een reeks concrete maatregelen voor om te garanderen dat de Europese verkiezingen van volgend jaar vrij, eerlijk en veilig zullen verlopen. De maatregelen omvatten meer transparantie in online politieke boodschappen en de mogelijkheid om sancties op te leggen bij illegaal gebruik van persoonsgegevens met de bedoeling de uitkomst van de Europese verkiezingen opzettelijk te beïnvloeden.
Meer informatie
IP/18/6647
Contactpersoon voor de pers:
Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail |