Gemeenteraadsverkiezingen: versnippering en groei van lokale partijen

DEN HAAG (PDC) - Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart hebben lokale partijen de meeste stemmen behaald. Van de landelijke partijen heeft GroenLinks¹ aanzienlijk gewonnen, terwijl D66² en SP veel van hun raadszetels verloren. De uitslag laat verder een grote versnippering zien in veel gemeenteraden.

De lokale partijen wisten bij deze verkiezingen gezamenlijk weer meer stemmen te halen dan bij de vorige verkiezingen. Ook toen behaalden ze al veruit het grootste deel van de stemmen. In 164 van de 335 gemeenten waar werd gestemd, werd een lokale partij bij deze verkiezingen de grootste. Bijvoorbeeld in Den Haag, waar de Groep De Mos de meeste zetels behaalde.

Van de landelijke partijen zijn GroenLinks en DENK³ de grootste winnaars. GroenLinks werd de grootste partij in onder meer Amsterdam en Utrecht. DENK komt in veel gemeenten voor het eerst in de gemeenteraad. Ook de PvdD⁴, PVV⁵ en 50PLUS⁶ komen in veel gemeenten voor het eerst in de raad. Het CDA⁷ behaalde minder stemmen dan in 2014, maar blijft de grootste landelijke partij op gemeenteniveau.

Verlies is er voor D66, SP en PvdA⁸. D66, in 2014 nog de grote winnaar, leverde fors in en is niet langer de grootste partij in onder meer Amsterdam en Utrecht. Ook de SP wist haar goede resultaat uit 2014 niet te evenaren.

Het opkomstpercentage lag met 55 procent iets hoger dan voorgaande gemeenteraadsverkiezingen. In 2014 bracht 53,3 procent van de stemgerechtigden zijn of haar stem uit en in 2010 was dat 54,1 procent.

Bron: NOS

• 1. 

  GroenLinks is een progressieve partij, die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. De partij werd opgericht op 24 november 1990 als fusie van de Communistische Partij van Nederland (CPN), de Evangelische Volkspartij (EVP), de Politieke Partij Radikalen (PPR) en de Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP). GroenLinks trok samen met de PvdA op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 2. 

  Democraten 66 (D66) is een hervormingsgezinde sociaal-liberale partij. De huidige politiek leider is Rob Jetten. De partij werd opgericht op 14 oktober 1966 door 44 'homines novi', waarvan er 25 eerder bij andere politieke partijen actief waren geweest. Belangrijkste initiatiefnemer en voorman (tot 1998) was de oud-journalist Hans van Mierlo.
   
• 3. 

  DENK is een politieke partij, die zich richt op respect voor alle Nederlanders. Huidig politiek leider is Stephan van Baarle. De partij is in februari 2015 gevormd nadat, Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk de PvdA-fractie hadden verlaten. De partij streeft naar verdraagzaamheid en een sociale, lerende, duurzame en rechtvaardige samenleving.
   
• 4. 

  De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt dieren als de allerzwaksten in de samenleving en wil dierenwelzijn terugbrengen op de politieke agenda. Politiek leider van de Partij voor de Dieren is Esther Ouwehand . De partij werd opgericht in 2002.
   
• 5. 

  De Partij voor de Vrijheid (PVV) is een populistische partij, met zowel conservatieve, 'rechtse' als 'linkse' standpunten. De PVV is op 22 februari 2006 geregistreerd bij de Kiesraad door Geert Wilders, na zijn vertrek bij de VVD. Hij is sindsdien ook de politiek leider.
   
• 6. 

  50PLUS is een politieke partij die zich met name richt op de belangen van 50-plussers. De partij vindt dat deze groep onvoldoende is vertegenwoordigd in de Nederlandse politiek. De partij is opgericht in 2011 en kwam in 2012 voor het eerst in de Tweede Kamer. Op dit moment is senator Martin van Rooijen politiek leider van de partij.
   
• 7. 

  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) is een christelijk geïnspireerde partij in het centrum van het politieke spectrum. Henri Bontenbal is momenteel politiek leider van het CDA. De partij werd opgericht op 11 oktober 1980 als fusie van Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en Katholieke Volkspartij (KVP).
   
• 8. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.