Vicevoorzitter Europese Commissie
De voorzitter van de Europese Commissie1 mag binnen de Commissie vicevoorzitters benoemen. Tot 2014 waren dit vooral erefuncties. Sinds het aantreden van de Commissie-Juncker2 (2014) bekleden de vicevoorzitters een belangrijke positie. Zij coördineren het werk van de andere eurocommissarissen in een aantal teams, ingedeeld op beleidsthema's.
Met het aantreden van de Commissie-Von der Leyen (2019) is er een hiërarchie in vice-voorzitters aangebracht. De 'executive vice-presidents' staan boven de normale vice-voorzittters.
Inhoudsopgave
Teamleiders
Vicevoorzitters leiden hun team van Eurocommissarissen3 om de werkzaamheden binnen een breed beleidsterrein goed op elkaar aan te laten sluiten. De executive vice-presidents zijn verantwoordelijk voor prioriteiten die zoveel aspecten behelzen dat ze meerdere beleidsthema's raken. Zij zorgen ervoor dat zaken die betrekking hebben op twee of meerdere beleidsthema's met de betrokken vicevoorzitters en eurocommissarissen worden afgestemd.
De vicevoorzitters hebben toegang tot de diensten van alle directoraten-generaal4 (DG's) en agentschappen5 die binnen hun projectteams vallen.
Binnen hun team bepalen de vicevoorzitters per onderwerp wie de Europese Commissie6 vertegenwoordigt in relatie met de andere EU-instellingen en externe optredens.
Blokkeren van voorstellen
Met het aantreden van de Commissie-Juncker leek het erop dat de vicevoorzitters wetsvoorstellen uit 'hun team' kunnen blokkeren. De voorzitter van de Europese Commissie zou, in de regel, een voorstel van een commissaris pas op de agenda van de Europese Commissie kunnen plaatsen als de vicevoorzitter daarvoor toestemming heeft gegeven.
Uit de interne regels van de Europese Commissie kan worden afgeleid dat er wel ruimte bestaat voor uitzonderingen, maar er wordt niet gespecificeerd wanneer van zo'n uitzonderingsmogelijkheid gebruik wordt gemaakt.
De eerste vicevoorzitter
De eerste vicevoorzitter vervangt de voorzitter van de Commissie bij absentie.
De Hoge Vertegenwoordiger
De Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands- en veiligheidsbeleid is tegelijkertijd vicevoorzitter binnen de Commissie als de vaste voorzitter van de Raad Buitenlandse Zaken7. Ook geeft de Hoge Vertegenwoordiger leiding aan een dienst die bestaat uit ambtenaren van de Commissie, de Raad en de lidstaten.
Binnen de Commissie functioneert de Hoge Vertegenwoordiger als één van de vicevoorzitters, maar zij heeft daarnaast nog een aantal andere specifieke rechten en plichten.
Wanneer de beoogd voorzitter van de Commissie is gekozen - door de Europese Raad9 en het Europees Parlement10 - stelt deze een Commissie samen. Met de verdeling van de portefeuilles wordt ook bekend wie de vicevoorzitters van de Commissie gaan worden.
De Commissie moet daarna in zijn geheel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Europese Raad.
Termijn
Er is geen limiet aan het aantal keer dat iemand tot eurocommissaris kan worden benoemd. Er is eveneens geen limiet aan het aantal keer dat iemand de positie als vicevoorzitter binnen de Europese Commissie mag bekleden.
Executive vice presidents
-
-Margrethe Vestager (een europa dat klaar is voor het digitale tijdperk)
-
-Valdis Dombrovskis (een economie die werkt voor de mensen)
Vicevoorzitters
-
-Josep Borrell (een sterker Europa in de wereld, tevens Hoge Vertegenwoordiger Buitenlands- en Veiligheidsbeleid)
-
-Vera Jourová (waarden en transparantie)
-
-Maroš Šefčovič (interinstitutionele relaties en prognoses)
-
-Margaritis Schinas (bevordering van de Europese levenswijze)
-
-Dubravka Šuica (democratie en demografie)
- 1.Deze functie wordt sinds 1 december 2019 vervuld door de Duitse Ursula von der Leyen. Zij is de opvolger van de Luxemburger Jean-Claude Juncker.
- 2.Deze Europese Commissie was in functie van 1 november 2014 tot 1 december 2019 en volgde de Commissie-Barroso II op. Voorzitter was de Luxemburgse oud-premier Jean-Claude Juncker. De Nederlandse Frans Timmermans was één van de vicevoorzitters en was belast met betere regelgeving, relaties met de Europese instellingen, rechtsregels, fundamentele rechten en duurzame ontwikkeling.
- 3.Een Eurocommissaris is één van de 27 leden van de Europese Commissie en heeft als taak het behartigen van het algemeen belang van de Europese Unie. Iedere commissaris heeft een eigen portefeuille. Een aantal Eurocommissarissen zijn tevens vicevoorzitter van de Commissie.
- 4.Directoraten-generaal (DG's) zijn de grootste zelfstandige eenheden binnen het ondersteunend apparaat van de Europese Commissie. De directoraten-generaal zijn onderverdeeld in directoraten, die weer zijn onderverdeeld in administratieve eenheden. Daarnaast zijn er nog een aantal diensten, zoals de Juridische dienst.
- 5.Een Europees agentschap is een instantie die zich bezighoudt met de ondersteuning en uitvoering van specifieke juridische, technische of wetenschappelijke overheidstaken. Hierbij werken zij nauw samen met de Europese Commissie en de nationale overheden van de EU-lidstaten, zonder direct deel uit te maken van nationale ministeries of de Europese instellingen. Daarnaast onderhouden zij ook banden met maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten uit de lidstaten.
- 6.Deze instelling van de Europese Unie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de EU. De leden van de Europese Commissie worden 'Eurocommissarissen' genoemd. Elke Eurocommissaris is verantwoordelijk voor één of meerdere beleidsgebieden.
- 7.De raadsformatie Buitenlandse Zaken (RBZ) bestaat uit de ministers van buitenlandse zaken, defensie en/of ontwikkelingssamenwerking. Deze Raad is verantwoordelijk voor het externe optreden van de Europese Unie en vergadert minstens elke maand, ook informele bijeenkomsten zijn mogelijk. Namens Nederland sluit doorgaans minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) aan.
- 8.De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
- 9.De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Alleen de regeringsleiders of staatshoofden hebben stemrecht tijdens de vergaderingen. De Europese Raad heeft geen wetgevingstaak, maar stelt wel de politieke richting van de EU vast.
- 10.Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.