Kony 2012 leidt hopelijk tot arrestatie - Hoofdinhoud
Foto kony2012.com
Een film over de Afrikaanse oorlogsmisdadiger Joseph Kony, Kony 2012, vestigt op indrukwekkende wijze de aandacht op een probleem dat 25 jaar lang door vrijwel de hele wereld is genegeerd - behalve dan door de miljoenen mensen in Noord-Oeganda. De film leidt er hopelijk toe dat de arrestatie van de nummer één op de lijst van het Internationaal Strafhof onontkoombaar wordt. Zolang Kony vrij rondloopt is dat een schande op het blazoen van de mensheid. Mocht Kony terechtstaan, dan is dat een triomf van de internationale rechtsorde.
De film is gemaakt als een Nike-commercial. De makers gebruiken Hollywood-technieken om mensen in San Diego te betrekken bij een kwestie die 25 jaar ver van ons bed was. Dat doet hij zo goed dat de tranen in je ogen staan en het geweten vervuld raakt van schaamte.
Natuurlijk geeft Kony 2012 een versimpeld beeld van de werkelijkheid. Kony zit al zes jaar niet meer in Noord-Oeganda. De slechte verstaander zou ook kunnen denken dat er een leger van meer dan 30 duizend kindsoldaten door Afrika trekt. Kony’s LRA bestaat nu uit niet meer dan 400 manschappen, hoeveel precies weet niemand. Maar deze simplificatie is nodig om de kern van de zaak zo wijd verbreid te krijgen: een van de grootste oorlogsmisdadigers van onze tijd loopt vrij rond. Sterker: er wordt niet eens serieus jacht op hem gemaakt.
Het is fantastisch dat een organisatie in een week tijd meer dan 100 miljoen mensen heeft doordrongen van de noodzaak dat Joseph Kony moet worden opgepakt. Dat dat ze lukt in tijden van blikvernauwing en aanzwellend nationalisme, maakt hun prestatie des te groter.
Wij Nederlanders hebben betrekkelijk weinig te vrezen. Wie de video Kony 2012 ziet, realiseert zich dat wij leven in maximale veiligheid; het relativeert de bedreiging die uitgaat van een economische crisis. Hier ramt ‘s nachts geen bende jongens met kapmessen de voordeur in om ouders en kinderen van hun bed te sleuren en de moeder te laten toezien hoe een zoon zijn vader klap voor klap, langzaam, heel langzaam dood hakt.
Op de vlucht voor de brute wreedheden van Joseph Kony en zijn Verzetsleger van de Heer leefden miljoenen mensen in Noord-Oeganda soms 20 jaar in een vluchtelingenkamp. In Oost-Congo, waar Kony sinds 2006 rondwaart, zijn 300 duizend mensen uit hun huizen verdreven.
Deze Oegandezen en Congolezen behoren tot de 1,5 miljard mensen die in conflictgebieden wonen. Het World Development Report van de Wereldbank becijferde in 2011 dat 19% van de 7 miljard mensen op onze kleine planeet leeft in onveiligheid.
Daartoe horen ook de onschuldige Colombianen en Mexicanen in gebieden waar drugsbendes moordend over straat gaan. De Dinka’s, Karamojong en Turkana in Oost-Afrika die elkaar in gewelddadige veeroof gevangen houden. De Somaliërs die geterroriseerd worden door Al Shabab.
De Wereldbank illustreert hoe onveiligheid en armoede bij elkaar horen als wolk en regen. Niks laat het inkomen van een land zo snel zo diep vallen als gewapend conflict. Wie zijn leven niet zeker is spaart niet voor morgen, investeert niet in de toekomst; die kan vaak zelfs niet eens zijn eigen akker verbouwen. Die is alleen bezig met overleven.
Kony 2012 laat zien dat er op de wereld gebieden zijn waar ingrijpen van buiten nodig is. In Oeganda liet president Museveni Kony 15 jaar zijn gang gaan - het LRA ontvoerde tussen de 40 en 60 duizend mensen, de meeste kinderen. Zo lang de Noord-Oegandezen elkaar afslachtten, zouden ze geen aanspraak maken op de macht in Kampala. Museveni’s meest illustere voorgangers, Amin en Obote, kwamen uit het Noorden.
Sinds 2002 vocht het Oegandese leger tegen Kony, maar zonder veel succes. Dat Oegandezen in Kampala verontwaardigd zijn over Kony 2012, is, zacht uitgedrukt, nogal vreemd. Ze verwijten de Amerikaanse organisatie ‘kolonialisme’. Maar wat hebben zij gedaan om de miljoenen mensen wier levens zijn verwoest, te beschermen?
Wanneer we in het rijkste land van Europa onze ogen sluiten voor de anderhalf miljard allerarmsten, de mensen die vastzitten in armoede en geweld, dan gaan we een beschavingsgrens over. Er is al 1 miljard bezuinigd op het budget voor internationale samenwerking. Het aanpakken van mondiale problemen waar ook wijzelf de last van zullen dragen, en het helpen stabiliseren van fragiele gebieden als Noord-Oeganda, kan niet met minder. Wat we nodig hebben zijn meer internethits als Kony 2012.