29200 VIII - Vaststelling begroting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 2004

Dit wetsvoorstel werd op 16 september 2003 ingediend door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Van der Hoeven¹.

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2004

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met alle documenten in dit dossier, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Doortastende CDA-politica uit Maastricht, die een vooraanstaande rol speelde als vicefractievoorzitter en minister. Begon haar loopbaan als lerares en was later directeur van het technologiecentrum Limburg. In Maastricht was zij raadslid en daarna elf jaar Tweede Kamerlid voor het CDA. In de Tweede Kamer hield zij zich onder meer bezig met bestuurlijke organisatie en voortgezet onderwijs. Dong enkele keren vergeefs naar het voorzitterschap van de Tweede Kamer, maar was wel ondervoorzitter. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in de kabinetten-Balkenende I-III zette zij zich in voor grotere beleidsvrijheid voor scholen, terugdringing van regeldruk en het tegengaan van schooluitval. Tijdens haar ministerschap van Economische Zaken in het kabinet-Balkenende IV werd het thema energietransitie actueel. In 2011-2015 was zij executive director van het Internationaal Energie Agentschap.
   
• 2. 

  Uit het onderwijs afkomstige sociaaldemocrate, die ruim drie jaar (2008-2011) de PvdA-Tweede Kamerfractie leidde. Na lerares en directeur volwasseneneducatie te zijn geweest, onder meer hoofd van de afdeling strategisch beleid en beleidsverkenningen bij de directie Hoger Beroeps Onderwijs van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Werd in 1998 één van de onderwijswoordvoerders van de PvdA-fractie en gaf de aanzet tot het parlementaire onderzoek naar onderwijsvernieuwingen. Later hield zij zich bezig met arbeidsmarkt en ontslagbescherming. Was verder anderhalf jaar waarnemend partijvoorzitter en enige tijd fractiesecretaris. Was lid van het Kamerpresidium. Door haar dossierkennis sterk in onderhandelingen en debatten, maar geen bevlogen spreker. Was acht jaar (2014-2022) voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Is nu regeringscommissaris aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.
   
• 3. 

  In Eindhoven opgeleide technisch-bedrijfskundige, die na in 2003 op jonge leeftijd PvdA-Tweede Kamerlid te zijn geworden voortvarend carrière maakte in de Haagse politiek. Eerder was hij voorzitter van de Jonge Socialisten. Was als Kamerlid een helder formulerende woordvoerder mediabeleid, buitenlandse zaken en asiel en immigratie en werd in november 2012 tweede man in de PvdA-fractie. Had eerder dat jaar zonder succes meegedaan aan de lijsttrekkersstrijd. In 2015 volgde een overstap naar het kabinet-Rutte II toen hij staatssecretaris van Economische Zaken, belast met landbouw werd. Verliet in 2017 de politiek en werd lid van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Is sinds 2022 bestuurder van Nederlandse Datakluis.
   
• 4. 

  Nauwgezet CDA-Tweede Kamerlid, dat via het persoonlijk medewerkerschap van een Kamerlid, de ambtelijke organisatie van de CDA-fractie en het assistent-griffierschap al voor zijn Kamerlidmaatschap kennis maakte met het parlementaire bedrijf. Was voor hij parlementslid werd tevens algemeen directeur van Ichtus Holding B.V. en Statenlid in Zuid-Holland. Als Kamerlid woordvoerder voortgezet onderwijs en eerste woordvoerder van zijn fractie op het gebied van volksgezondheid en welzijnsbeleid. Beschikte over een uitstekende dossierkennis. Was in 2010-2015 directeur van MEE Nederland en daarna voorzitter van CNV Connectief. Is sinds 2021 burgemeester van Sliedrecht.
   
• 5. 

  Uit de wetenschap afkomstig Tweede Kamerlid voor het CDA. Was acht jaar woordvoerster justitie (slachtofferhulp, reclassering, drugsbeleid), maatschappelijke opvang, jeugdbeleid en wetenschappelijk en hoger onderwijs. Maakte deel uit de onderzoekscommissie TBS-stelsel en was voorzitter van de parlementaire werkgroep verwevenheid van onder- en bovenwereld. In 2012 nog enige maanden vervangend Kamerlid. Is nu directeur van het Capaciteitsorgaan, dat de benodigde capaciteit in de zorg onderzoekt. Was in 2018-2022 gemeenteraadslid in Hardenberg.
   
• 6. 

  Onderwijswoordvoerster van de SP-Tweede Kamerfractie in de periode 2002-2006. Geboren in Oost-Groningen, maar (samen met haar echtgenoot) vanaf de oprichting politiek actief voor de SP in Leiden en daarna fractievoorzitter in de Staten van Zuid-Holland. Was als voormalige docente goed ingevoerd in het onderwijs en wist daarover op heldere wijze standpunten te verwoorden. Hield zich als Kamerlid verder onder meer bezig met cultuur en integratie en was lid van de parlementaire enquêtecommissie Srebrenica. Van jongsaf betrokken bij vraagstukken van armoede, zowel in eigen land als in de derde wereld.
   
• 7. 

  In Limburg geboren VVD'er die in 1998 op 36-jarige leeftijd Tweede Kamerlid werd en dat (met een onderbreking) tot eind 2006 bleef. Vervulde vele functies bij de JOVD en was daarvan secretaris en voorzitter. Was voor hij in de Kamer kwam consulent voor defensie en buitenlands beleid van het IFPA (Institute for Foreign Policy Analysis) en hield zich aanvankelijk onder meer met defensie (personeelsbeleid en later materieelbeleid) bezig. Vanaf 2003 onderwijswoordvoerder. Daarnaast sprak hij vaak bij de behandeling van herindelingsvoorstellen en over het grotestedenbeleid. Was later vier jaar wethouder in Stichtse Vecht en sinds januari 2020 in Wijk bij Duurstede. Stond bekend als een beminnelijke liberaal.
   
• 8. 

  Arno Visser (1966) was van 15 oktober 2015 tot 1 januari 2023 president van de Algemene Rekenkamer. Van dat college maakte hij sinds 2013 als lid deel uit. Hij was eerder onder meer Tweede Kamerlid voor de VVD (2003-2006) en wethouder van Almere (2008-2013). Aanvankelijk was hij tekstschrijver en daarna persvoorlichter van de VVD-fractie en adviseur van Hans Dijkstal. Daarna werkte hij als consultant en als manager bij Nuon. In 2006 leidde hij een Kamercommissie die onderzoek naar het TBS-stelsel deed. Sinds maart 2023 is de heer Visser voorzitter van Bouwend Nederland.
   
• 9. 

  Zoetermeers Tweede Kamerlid dat in 2006 de overstap maakte van de LPF naar de PvdA. Kwam uit de journalistiek en was docente Duits en hield zich als Kamerlid vooral bezig met basisonderwijs, speciaal onderwijs, kinderopvang, onderwijsachterstanden, schooluitval en onderwijstoezicht. Bracht een initiatiefwet tot stand over verplichte bijdrage van scholen aan integratie. In de PvdA-fractie vervulde zij de functie van secretaris en zij maakte deel uit van het Kamerpresidium. Na in 2003-2006 en 2007-2010 lid te zijn geweest, was zij in 2012 zij nog korte tijd vervangend Kamerlid. Actief in de vliegsport. Sinds 2014 is zij gemeenteraadslid in Zoetermeer.
   
• 10. 

  Kunsthistorica uit Uden die twaalf jaar voor D66 in de Tweede Kamer zat. Was voor zij Kamerlid werd lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant en freelance-medewerker van het gemeentemuseum te Arnhem. Hield zich in de Kamer vooral bezig met het onderwijsbeleid (basis-, voortgezet- en beroepsonderwijs) en daarnaast met jeugdzorg en ICT (cultuur). Actief en deskundig Kamerlid, dat opviel door haar grote dossierkennis. Voerde in haar laatste periode in de Kamer ook vaak het woord in beladen debatten over het asielbeleid.
   
• 11. 

  Kees Vendrik (1963) was in de periode 1998-2010 was hij Tweede Kamerlid, in 2011-2017 lid van de Algemene Rekenkamer en in de jaren 2019-2022 lid van de GroenLinks-Eerste Kamerfractie. Als Tweede Kamerlid was hij woordvoerder op het gebied van milieu, zorg, hoger onderwijs en energiebeleid en ook geruime tijd financieel-economisch woordvoerder. Voor hij Tweede Kamerlid werd, was de heer Vendrik medewerker van de Kamerfracties van PSP en GroenLinks en chef-programmering bij politiek-cultureel centrum 'De Balie'. Van april 2017 tot juli 2022 was hij hoofdeconoom bij de Triodos Bank. Als Eerste Kamerlid hield hij zich bezig met financieel-economische onderwerpen. Sinds 3 november 2022 is de heer Vendrik voorzitter van het platform voor maatschappelijk dialoog en reflectie klimaatbeleid.
   
• 12. 

  Arie Slob (1961) was van 26 oktober 2017 tot 10 januari 2022 minister voor Basis en Voortgezet Onderwijs en Media in het kabinet-Rutte III. Hij was van 14 februari 2001 tot 23 mei 2002 en van 19 november 2002 tot 2 december 2015 Tweede Kamerlid, aanvankelijk voor het GPV en na de fusie met de RPF voor de ChristenUnie. Van 14 mei 2011 tot 10 november 2015 was de heer Slob politiek leider van zijn partij en in 2007-2010 en 2011-2015 fractievoorzitter. Behalve met algemene politieke onderwerpen hield hij zich als Kamerlid bezig met onder andere onderwijs, binnenlands bestuur en financiën. De heer Slob was eerder projectleider bij een schoolbegeleidingsdienst en gemeenteraadslid in Zwolle. In 2016-2017 was hij directeur van het Historisch Centrum Overijssel in Zwolle.
   
• 13. 

  Politiek voorman van de SGP, die als nestor van de Tweede Kamer gezag verwierf. Studeerde weg- en waterbouw en was werkzaam in het onderwijs. Kwam in 1981, na ruim acht jaar Statenlid in Utrecht te zijn geweest, in de Kamer. Vanaf 1986 fractievoorzitter en partijleider. Voerde in de Kamer het woord over uiteenlopende onderwerpen. Minzame, hardwerkende volksvertegenwoordiger die zich dienstbaar opstelde en geen eerzucht kende. Als nestor ontwikkelde hij zich, ondanks het tamelijk politieke isolement van zijn partij, tot het staatsrechtelijk en 'zedelijk' geweten van de Kamer. Waarschuwde geregeld tegen verruwing van de parlementaire mores.
   
• 14. 

  Brabantse die met een vlot verlopen studie macro-economie en een carrière bij het Ondernemersverbond en in het bedrijfsleven de basis legde voor een korte politieke loopbaan. In de periode 1987-1988 voorzitter van de JOVD. Werkte als manager bij Shell in Manilla toen de VVD haar vroeg staatssecretaris van onderwijs te worden in het kabinet-Balkenende I. Had in die functie niet alleen een moeizame relatie met de universitaire wereld vanwege haar plannen voor selectie aan de poort, maar naar later bleek ook met 'haar' minister. Toen zij dat in een interview had openbaar gemaakt, zegde de VVD-top het vertrouwen in haar op. Kwam een jaar later tussentijds in de Kamer en hield zich daar onder meer bezig met het cultuurbeleid.
   
• 15. 

  Journaliste van onder andere de GPD en De Volkskrant, die in 1998 Tweede Kamerlid voor de PvdA werd en dat met een onderbreking van ruim een half jaar tot eind 2006 bleef. Hield zich in de Tweede Kamer onder andere bezig met sociale zekerheid, de stelselherziening gezondheidszorg en de AWBZ en met het gehandicaptenbeleid. Was twee jaar voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Maakte zich vooral sterk voor de verbetering van de positie van gehandicapten en van arbeidsongeschikten. Nam enkele keren andere standpunten in dan de meerderheid van haar fractie.
   
• 16. 

  PvdA-politica uit Twente, die voor zij Tweede Kamerlid werd drieëntwintig jaar in ziekenhuizen, de ouderenzorg en de thuiszorg werkte. Na gemeenteraadslid in Hengelo (Ov.) te zijn geweest, stapte zij in 2003 over naar de Haagse politiek. Hield zich als Kamerlid (in de perioden 2003-2006 en 2007-2010) onder meer bezig met emancipatie, homorechten, sociale zaken, eerstelijnszorg en arbeidsmarkt in de zorg, familie- en personenrecht en zaken betreffende het koninklijk huis. Verder was zij enige tijd voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken. In 2012-2016 was zij wethouder van Almelo.
   
• 17. 

  Huisarts uit Goes, die achtenhalf jaar Tweede Kamerlid voor het CDA was. In de Kamer een vooraanstaand woordvoerder volksgezondheid, die zich daarnaast echter ook bezighield met visserijaangelegenheden, rampenbestrijding en kansspelen. Verder was hij enige jaren voorzitter van de commissie voor VROM. Voor hij Kamerlid werd actief in vele organisaties op het gebied van de zorg en in de landelijke huisartsenvereniging. Speelde dankzij veel inhoudelijke kennis een belangrijke rol in debatten over onder meer het nieuwe zorgstelsel, de kosten van de gezondheidszorg, ambulancevervoer en het antirookbeleid.
   
• 18. 

  Gepromoveerde ingenieur die als CDA-Tweede Kamerlid deskundig was op het gebied van volksgezondheid (zorginstellingen), het bouwbeleid, milieu (afvalbeleid) en gelijke behandeling bij arbeid. Hield zich ook bezig met het beleid voor oorlogsgetroffenen en was tevens voorzitter van de parlementaire contactgroep Verenigd Koninkrijk. Voor zij Kamerlid werd senior adviseur gezondheidszorg bij Twynstra Gudde. Als Kamerlid opvallender door kennis en betrokkenheid dan door spectaculaire optredens.
   
• 19. 

  Bevlogen Tweede Kamerlid en enige tijd partijleidster van de SP. In Nijmegen gepromoveerd in de medische wetenschappen en aanvankelijk wetenschapper. Kwam in 1994 in de gemeenteraad van Doesburg en werd beleidsmedewerker van de Kamerfractie. Vanaf 1998 Tweede Kamerlid, dat zich vooral bezighield met de zorgsector. Kwam krachtig op voor de belangen van zorgconsumenten. Fel, vasthoudend debatester, die daardoor soms wel iets drammerigs had. Was in 2008 de logische opvolgster van Jan Marijnissen, maar kon diens populariteit niet benaderen en trad na de teleurstellende raadsverkiezingen van 2010 terug. Is sinds 2013 directeur van Lareb, een onderzoeksinstituut voor bijwerking van medicijnen en sinds 2024 bijzonder hoogleraar in Leiden.
   
• 20. 

  Edith Schippers (1964) was van 13 juni 2023 tot 14 januari 2025 voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Zij was minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het kabinet-Rutte I en kabinet-Rutte II en daarvoor van 2003 tot 2010 Tweede Kamerlid voor de VVD. Als Kamerlid hield zij zich bezig met zorg. In 2006 werd zij vicefractievoorzitter. Mevrouw Schippers was voor zij in de politiek ging onder meer werkzaam bij VNO-NCW. Na haar ministerschap werd zij voorzitter van de raden van bestuur van DSM Nederland en DSM Europa. Dat bleef zij tot mei 2023. Nu is zij lid van de Raad van Bestuur van de Mosadex Groep.
   
• 21. 

  Uit de journalistiek afkomstige VVD-politica die na een succesvolle periode als 'gewoon' Kamerlid een teleurstellend Tweede Kamervoorzitschap kende, dat zij voortijdig moest beëindigen. In de periode 2003-2010 was zij een energiek woordvoerster zorg, media en medische ethiek, die bijvoorbeeld bij de behandeling van de Wet maatschappelijke ondersteuning goede inbreng had. Werd in 2010 dan ook vicefractievoorzitter. Kreeg als Kamervoorzitter (sinds eind 2012) kritiek op een soms te krampachtige en formalistische wijze van leiden en trad af na een relletje rond vernietigde documenten. Had als voorzitter een groot aandeel in de viering van 200 jaar Staten-Generaal. Bleef na haar aftreden nog anderhalf jaar woordvoerder emancipatiebeleid.
   
• 22. 

  Spraakmakend populistisch politicus. Zoon van een burgemeester van ARP-huize en zelf op lokaal niveau actief in het CDA. Was als directeur Vreemdelingenzaken, directeur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst en advocaat goed ingevoerd op het gebied van het asielbeleid en werd voor de LPF in het kabinet-Balkenende I minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie. Deed in die functie soms omstreden uitspraken onder meer over de doodstraf. Zag in 2002 af van het lijsttrekkerschap van de LPF, maar werd met voorkeurstemmen tot Kamerlid gekozen. Trad ook in de Kamer vaak solistisch op, zocht contact met het Vlaams Belang en verliet de LPF. Had met een eigen lijst succes in de Zoetermeerse gemeentepolitiek, maar dong tevergeefs naar een Kamerzetel met zijn Partij voor Nederland.
   
• 23. 

  Sociologe die Tweede Kamerlid voor GroenLinks was. Keerde echter al na drie jaar terug naar de wetenschap, omdat die stiel haar beter lag dan de politiek. Was in de Kamer woordvoerster volksgezondheid, welzijn en emancipatiebeleid. Was voor zij Kamerlid werd universitair docente, onderzoeker en projectleider bij het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn en is sinds 1 mei 2014 hoogleraar burgerschap en humanisering van instituties en organisaties aan de Universiteit voor Humanistiek. Eerder bekleedde zij de leerstoel actief burgerschap aan de UvA.
   
• 24. 

  Voorman van de ChristenUnie, die zijn partij in 2007 in het kabinet-Balkenende IV tot regeringsdeelname bracht. Hijzelf was in dat kabinet minister voor Jeugd en Gezin en viceminister-president. Maakte zich sterk voor betere toegankelijkheid van gezinsondersteuning. Werd in november 2002 als jonge jurist politiek leider van zijn partij, na in 1994 voor de RPF Tweede Kamerlid te zijn geworden. Verwierf snel gezag als goed debater en vanwege zijn dossierkennis. Hij was voordien vijf jaar directeur van de Marnix van Sint Aldegonde Stichting, het wetenschappelijk bureau van de RPF. In 2010 was hij tevens acht maanden minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In april 2011 verliet hij de politiek om voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland te worden.
   
• 25. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 26. 

  Energieke, ondernemende sociaaldemocrate die diverse activiteiten in het bedrijfsleven combineerde met het Eerste Kamerlidmaatschap. Begon als lerares Frans en maakte daarna carrière bij het CITO (toetsontwikkeling) en als leidinggevende in de automatiseringsbranche. Werd later business developer bij Hay Management Consultants en president van de denktank Hay Vision Society. Kwam in 1998 tussentijds voor een jaar in de Senaat en had daarin later nog eens vijf jaar zitting. In de Eerste Kamer was zij voorzitter van de vaste commissie voor Wetenschapsbeleid en Hoger Onderwijs en hield zij zich bezig met onderwerpen op het raakvlak van onderwijs en economie.
   
• 27. 

  Filosoof en wetenschapper en gedurende bijna acht jaar Eerste Kamerlid voor het CDA. Werd in 1986 hoogleraar politieke filosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, na eerder aan die universiteit wetenschappelijk medewerker te zijn geweest en na een proefschrift te hebben geschreven over sociaal handelen. Afkomstig uit een onderwijsgezin. Hij was actief in bij de wetenschappelijke instituten van ARP en CDA en verder onder meer docent aan de kaderschool van het CDA. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met wetenschapsbeleid, hoger onderwijs en mediabeleid. Verliet zijn partij vanwege de samenwerking met de PVV en werd acht jaar later lid van GroenLinks.
   
• 28. 

  Journaliste, partijvoorzitter, wethouder en Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Begon haar carrière als jongerenwerker, maar stapte spoedig over naar de journalistiek. Was onder meer redacteur van De Groene Amsterdammer. Na vier jaar voorzitter van GroenLinks te zijn geweest lid van de Eerste Kamer en daar woordvoerster onderwijs, wetenschapsbeleid, sociale zaken en volksgezondheid. Was zes jaar directeur van de Stichting Natuur en Milieu en in de periode 2010-2014 wethouder in Utrecht. Momenteel is zij hoofd beleid van vakbond FNV. Partner van Wijnand Duyvendak.
   
• 29. 

  Vooraanstaande ethica op medisch gebied, die zestien jaar Eerste Kamerlid voor de VVD was. Hoogleraar in Leiden, en voorts onder meer voorzitter van de Ethische Adviesraad van Sanquin en vicevoorzitter van de Commissie medische ethiek van het Leids Universitair Medisch Centrum. Hield zich in de Eerste Kamer onder andere bezig met hoger onderwijs en volksgezondheid. Speelde een belangrijke rol bij het door de Senaat afwijzen van het wetsvoorstel Elektronisch Patiënten Dossier. Kwam zowel buiten als binnen het parlement duidelijk en krachtig uit voor haar opvattingen. Was in 2007-2011 eerste ondervoorzitter van de Eerste Kamer.
   
• 30. 

  Energieke, strijdbare en debatvaardige Brabantse SP-politicus; eerst drie jaar in de Eerste Kamer en daarna, vanaf 2006, ruim veertien jaar in de Tweede Kamer. Was als docent geschiedenis verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en daarna directeur van het wetenschappelijk bureau van de SP, waarvan hij later voorzitter werd. Als Kamerlid woordvoerder op het gebied van het binnenlands bestuur, constitutionele zaken, koninklijk huis, kiesrecht, beloning ambtsdragers, werkwijze van de Kamer, Koninkrijksaangelegenheden en veiligheid. Was tevens lid van het Presidium. Bracht in 2016 een wet over bescherming van klokkenluiders tot stand en had in 2020 succes met een voorstel in eerste lezing over het correctief referendum. Sinds 1 april 2021 is hij hoogleraar 'Erasmiaanse waarden' aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij promoveerde eerder op een studie over het 19-eeuwse conservatisme.
   
• 31. 

  Politicus van D66, die voor die partij deel uitmaakte van beide Kamers. Was zeven jaar Eerste Kamerlid, waarvan drie jaar fractievoorzitter, en vijf jaar Tweede Kamerlid. Hij begon al op jonge leeftijd als fractiemedewerker en was later wethouder van Dordrecht en partijvoorzitter. Verder was hij directeur van het Netherlands Institute for City Innovation Studies (Maatschappelijk Topinstituut voor steden). In de Eerste Kamer voorzitter van de commissie voor Verkeer en Waterstaat. Als Tweede Kamerlid woordvoerder op het gebied van binnenlands bestuur, justitie, asiel en immigratie en landbouw en betrokken bij diverse initiatiefvoorstellen, onder meer over referenda, de benoemingswijze van de burgemeester en weigerambtenaren. Had ook een aandeel in de nieuwe opzet van de formatie. Daarna was hij directeur van de Nederlandse Vereniging voor Innovatieve Geneesmiddelen. Vasthoudend debater.
   
• 32. 

  D66-politicus, Europeaan in hart en nieren. Was al op jonge leeftijd hoogleraar in Groningen en stond bekend als scherp denker en debater. Werd staatssecretaris van Europese Zaken in het kabinet-Den Uyl en daarna Tweede Kamerlid. Volgde in 1981 Terlouw op als fractievoorzitter, maar vertrok na de verkiezingsnederlaag in 1982 uit de Haagse politiek. Via Europese ambtelijke en diplomatieke functies en het Europees Parlement keerde hij in 1999 verrassend terug als minister van Landbouw in het kabinet-Kok II. Saneerde de varkenshouderij en pakte krachtdadig de MKZ-crisis aan, al verweten boeren hem daarbij harteloos te zijn. Als minister van Economische Zaken in het kabinet-Balkenende II warm verdediger van sociaaleconomische hervormingen. Nadien hoogleraar internationaal en Europees recht en bestuur in Leiden.
   
• 33. 

  Vier jaar een kunstminnend Eerste Kamerlid voor de PvdA. Die sector kende zij onder meer als voormalig theaterregisseur, docente en als artistiek leider van een theater. Was twee jaar bijzonder hoogleraar kunst en cultuur aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen (Anton van Duinkerkenleerstoel). Sprak in de Eerste Kamer onder meer over wetgeving op het gebied van het cultureel erfgoed en was woordvoerster mediabeleid. Voorzitter van de vaste commissie voor Cultuur. Stond bekend als een blijmoedig, extravert en enthousiast lid.
   
• 34. 

  Cultuurpsycholoog en publicist, die gedurende de acht jaren dat hij lid was in vele Eerste Kamerdebatten namens GroenLinks het woord voerde. Sprak over uiteenlopende onderwerpen zoals de ruimtelijke economische ontwikkelingen, energiebeleid, cultuur, milieu en verkeer en waterstaat. Was vier jaar voorzitter van de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat. Voor hij in de Eerste Kamer kwam hoofdredacteur van tijdschriften in de welzijnssector en redacteur van de opiniepagina van De Volkskrant. In de jaren zeventig en tachtig was hij lid van de CPN.
   
• 35. 

  Ervaren bestuurster die in 1993 voor de VVD Eerste Kamerlid werd en tussen 1999 en 2005 de VVD-Eerste Kamerfractie leidde. Adellijke dame met grote belangstelling voor cultuur, een onderwerp waarover zij ook in de Kamer het woord voerde. Hield zich ook enige tijd bezig met sociale zaken. Dochter van een directeur van Philips. Was, na te zijn opgeleid tot kleuterleidster, onder meer negen jaar gedeputeerde van Gelderland en acht jaar burgemeester van Heemstede. Wist altijd met veel overtuigingskracht de standpunten van haar fractie naar voren te brengen.
   
• 36. 

  Gedegen en gerespecteerd lid van de Tweede Kamerfracties van GPV en ChristenUnie, die na vier jaar Eerste Kamerlidmaatschap minister van Defensie werd in het kabinet-Balkenende IV. Had het in die laatste functie veel moeilijker, onder andere vanwege de discussies rond de vredesmissie in Afghanistan. Zijn politieke loopbaan begon hij als medewerker van de Tweede Kamerfractie van het GPV, waarna hij in 1989 zelf Kamerlid werd. Hield zich met uiteenlopende onderwerpen bezig. Leidde in 1995-1996 het parlementaire onderzoek naar klimaatverandering. Daarnaast was hij nauw betrokken bij de parlementaire nasleep van het Srebrenicadrama en het vastleggen van betrokkenheid van de Tweede Kamer bij militaire missies. Na het uittreden van de PvdA-ministers was hij in 2010 acht maanden tevens minister voor Wonen, Wijken en Integratie.
   
• 37. 

  Zelfbewuste D66-politica, die op jonge leeftijd in het kabinet-Balkenende II staatssecretaris van cultuur en media werd. Voor zij staatssecretaris werd, was zij op het ministerie van Binnenlandse Zaken politiek assistent van staatssecretaris Kohnstamm en later betrokken bij de werving van overheidspersoneel. In 2002 was zij 'jonge ambtenaar van het jaar'. Met veel ambitie trachtte zij een ingrijpende wijziging van het omroepbestel door te voeren, maar haar plannen stuitten op nogal wat weerstand bij met name omroepmedewerkers en -bestuurders. Is Rozenkruiser.