P.J.J. (Jan) Mertens

foto P.J.J. (Jan) Mertens
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Katholieke vakbondsbestuurder uit West-Brabant, die werd geboren uit een buitenechtelijke relatie, en die, nadat zijn stiefvader het gezin had verlaten, in kommervolle omstandigheden opgroeide. Werkte zich via de katholieke vakbond in het bisdom Breda op en werd later voorzitter van de Katholieke Arbeidersbeweging (vanaf 1964 Nederlands Katholiek Vakverbond). Streefde in die functie naar samenwerking met het NVV. Keerde zich als KVP-bestuurder tegen het ten val brengen van het kabinet-Cals/Vondeling i. Baarde opzien met zijn uitspraak dat de economische macht in Nederland in handen was van circa 200 mensen. In het kabinet-Den Uyl i de niet zo opvallende staatssecretaris van Sociale Zaken, die behalve de Algemene Arbeidsongeschiktheidwet weinig tastbare resultaten boekte.

KVP
in de periode 1973-1977: staatssecretaris

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Petrus Josephus Johannes (Jan)

wijziging in naam en/of titulatuur
P.J.J. van den Berk (geslachtsnaam gewijzigd in "Mertens", 1 december 1916)

geboorteplaats en -datum
Heerlen, 14 juli 1916

overlijdensplaats en -datum
Oosterhout (N.Br.), 2 augustus 2000

2.

Partij/stroming

partij(en)
KVP (Katholieke Volkspartij)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/10)

  • voorzitter KAB (Katholieke Arbeiders Beweging), district Breda, van 6 oktober 1945 tot 1 oktober 1953
  • secretaris KAB (Katholieke Arbeiders Beweging), van 1 oktober 1953 tot september 1963
  • vicevoorzitter NKV (Nederlands Katholiek Vakverbond), van september 1963 tot 22 juni 1964
  • voorzitter NKV (Nederlands Katholiek Vakverbond), van 22 juni 1964 tot 11 mei 1973
  • staatssecretaris van Sociale Zaken (belast met sociale zekerheid), van 11 mei 1973 tot 19 december 1977

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/19)

  • lid Raad van Toezicht Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg
  • lid Raad van Commissarissen verzekeringsmaatschappij "Concordia", van 1978 tot 1988

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Bracht in 1975 de Nota inzake de vrijwillige ouderdomsverzekering ingevolge de Ouderdomswet 1919 (VOV) uit. Hierin werd een voorkeur uitgesproken voor verbetering van de VOV. De Tweede Kamer sprak zich in een motie-Hermsen echter uit voor liquidatie van de VOV. (13.423)
  • Diende in 1976 samen met de ministers Boersma en Duisenberg en de staatssecretaris Nooteboom een wetsvoorstel in over vervanging van de kinderaftrek door verhoging van de kinderbijslag, en voorts tot verhoging van de kinderbijslag voor het vierde en elk daaropvolgend kind vanaf 1979. De wet werd in 1978 door minister Albeda en de staatssecretarissen De Graaf en Nooteboom in het Staatsblad gebracht. (14.184)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/5)
  • Bracht in 1976 een wet (Stb. 368) tot nadere wijziging van de Wet Werkloosheidsvoorziening tot stand, waardoor werklozen van 62,5 jaar en ouder tot hun vijfenzestigste recht behielden op een WWV-uitkering. Er kwam een richtlijn voor de GAB's om ontslag van grote aantallen ouderen te voorkomen. (13.535)
  • Bracht in 1977 de Liquidatiewet Ouderdomswet 1919 (Stb. 671) tot stand. Hiermee vervalt de mogelijkheid tot het sluiten van een vrijwillige ouderdomsverzekering en worden de lopende VOV-renten van f 30 per maand afgekocht (waarop 20% loonbelasting wordt ingehouden). (14.422)
  • Bracht in 1977 een wet (Stb. 670) tot stand om oneigenlijk gebruik van sociale wetten door te ruime bepalingen tegen te gaan. Het terugvorderen van ten onrechte uitgekeerde bedragen wordt mogelijk en het door werkloze werknemers weigeren van werk op grond van onredelijke eisen wordt beperkt. Verder worden anticumulatiebepalingen aangescherpt. (14.280)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Trad in 1966 uit het hoofdbestuur van de KVP uit onvrede met het ten val brengen van het kabinet-Cals
  • Verklaarde op 19 oktober 1968 in een rede in Sneek dat de Nederlandse economie volgens hem zou worden beheerst door 200 personen ("de 200 van Mertens")
  • Sprak zich in februari 1973 als NKV-voorzitter uit voor de komst van een kabinet-Den Uyl

uit de privésfeer
  • Hij werd geboren uit een buitenechtelijke relatie van zijn moeder met een notaris. Zijn moeder huwde op 9 november 1916 met Adrianus Mertens.
  • Zijn stiefvader verliet in 1926 het gezin, waardoor dit in armoede verder moest leven

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
A.C.M. Kappelhof, "Berk, Petrus Joseph Johannus van den (1916-2000)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel VI (digitale versie)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.