Mr.dr. F.A.C. (Alex) graaf van Lynden van Sandenburg

foto Mr.dr. F.A.C. (Alex) graaf van Lynden van Sandenburg
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Eenvoudig, harmonieus en erudiet edelman, vertrouwensman van koningin Wilhelmina i en prinses Juliana i. Zoon van de staatsman C.Th. van Lynden van Sandenburg i. Op school altijd de beste van de klas. Kwam in 1909 voor het district Kampen in de Tweede Kamer, maar keerde daarin in 1913 niet terug. Gedeputeerde en later Commissaris van de Koningin in Utrecht. In die laatste functie contactpersoon tussen Wilhelmina en de ex-keizer van Duitsland. Zijn zwakke hart verhinderde hem veel publieke activiteiten. Was de laatste vier jaren van zijn leven vicepresident van de Raad van State.

ARP
functie(s) in de periode 1909-1932: lid Tweede Kamer, vicepresident Raad van State, Commissaris van de Koning(in)

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Frederik Alexander Carel (Alex)

geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 17 november 1873

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 25 december 1932

begraafplaats en -datum
Neerlangbroek, 29 december 1932

2.

Partij/stroming

partij(en)
ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • landeigenaar en ambachtsheer te Langbroek (Utr.)
  • kantonrechter-plaatsvervanger, kanton Wijk bij Duurstede, van 1 juli 1900 tot 1 augustus 1914
  • lid gemeenteraad van Langbroek, van 3 september 1901 tot 5 september 1905
  • lid Provinciale Staten van Utrecht, van 6 juli 1904 tot 7 juli 1914 (voor het kiesdistrict Amerongen)
  • lid Gedeputeerde Staten van Utrecht, van 5 juli 1905 tot 7 juli 1914
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 21 september 1909 tot 16 september 1913 (voor het kiesdistrict Kampen)
  • Commissaris van de Koningin in Utrecht, van 1 augustus 1914 tot 1 april 1924 (benoemd bij K.B. van 10 juni 1914)
  • persoonlijk adviseur van H.M. de Koningin, van 1 april 1924 tot 1 mei 1928
  • vicepresident Raad van State, van 1 mei 1928 tot 25 december 1932 (benoemd bij K.B. van 18 april 1928)

4.

Nevenfuncties (24/28)

  • kamerheer in buitengewone dienst van koningin Wilhelmina, van 31 augustus 1903 tot mei 1920
  • lid Staatscommissie voor de landbouw, vanaf 1906
  • lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommissie-Heemskerk), van 2 mei 1910 tot 15 mei 1912
  • lid Staatscommissie inzake de evenredige vertegenwoordiging (Staatscommissie-Oppenheim), van 15 november 1913 tot 25 mei 1914
  • lid commissie belast met het afnemen der diplomatieke examens, van 9 januari 1915 tot februari 1921
  • lid College van Curatoren Rijksuniversiteit Utrecht, van 15 januari 1915 tot 25 december 1932
  • ondervoorzitter Centraal Stembureau, van september 1918 tot 1 januari 1924
  • voorzitter Commissie van toezicht op de bijzondere leerstoelen en de bijzondere universiteiten, vanaf 1 november 1918
  • lid en ondervoorzitter Staatscommissie inzake algehele herziening der Gemeentewet (Staatscommissie-Oppenheim), van 6 december 1918 tot september 1920
  • lid Raad van Commissarissen Verzekeringmaatschappij "Hermandad" te Utrecht (27 jaar)
  • lid bestuur Fonds ten behoeve van Indologische Studiën te Utrecht
  • opperkamerheer van koningin Wilhelmina, van 3 mei 1920 tot 25 december 1932
  • lid commissie belast met het onderzoek naar de geschiktheid voor de diplomatieke dienst, vanaf 16 februari 1921
  • lid commissie belast met het afnemen van het examen voor benoembaarheid tot gezantschapsscretaris der tweede klasse, vanaf 16 februari 1921
  • voorzitter Staatscommissie inzake de Electriciteitsvoorziening, van 30 mei 1921 tot mei 1925
  • voorzitter Staatscommissie inzake de financiële verhouding tussen Rijk en Gemeente, van 18 augustus 1921 tot september 1927
  • lid Commissie van advies voor volkenrechtelijke vraagstukken, vanaf 22 april 1922
  • voorzitter Centraal Stembureau, van 1 januari 1924 tot 1 mei 1928
  • lid Staatscommissie voorbereiding Codificatie Internationaal Privaatrecht, van 15 mei 1924 tot 1 mei 1928
  • lid Nationaal Steuncomité tot leniging van de nood (stormramp in de Achterhoek), 1925
  • grootmeester Huis van prinses Juliana, van 12 april 1927 tot 1 mei 1928
  • voorzitter Permanente Verzoeningscommissie tussen Denemarken en Duitsland, van 1927 tot 1930
  • regent Hervormde scholen te 's-Gravenhage
  • voorzitter Internationaal Intermediair Instituut te 's-Gravenhage

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • Gymnasium Haganum te 's-Gravenhage, tot 1892

academische studie
  • rechtswetenschap (gepromoveerd op stellingen), Rijksuniversiteit Utrecht, van september 1892 tot 23 oktober 1899
  • staatswetenschap (gepromoveerd op dissertatie), Rijksuniversiteit Utrecht, tot 23 oktober 1899

6.

Activiteiten

als parlementariër
  • Sprak in de Tweede Kamer onder meer over justitie, binnenlands bestuur, onderwijs, buitenlandse zaken en bij de behandeling van de militiewet

opvallend stemgedrag
  • In 1912 stemden hij en Van de Velde als enigen van hun fractie tegen de (verworpen) ontwerp-Bakkerswet

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Onderhield als Commissaris van de Koningin in Utrecht na 1918 de contacten tussen koningin Wilhelmina en ex-keizer Wilhelm van Duitsland, die in Doorn verbleef

uit de privésfeer
  • Was op het gymnasium al bevriend met jhr. H.A. van Karnebeek
  • Aangetrouwde neef van de schrijfster Henriëtte de Beaufort
  • Zijn echtgenote was sinds 1 februari 1924 grootmeesteres van het Huis der Koningin
  • Overleed tijdens het kerstdiner bij hem thuis, nadat hij in de Grote kerk in Den Haag de Kerstviering had bijgewoond. De koningin en kroonprinses gingen een dag erna op rouwbezoek bij de familie Van Lynden van Sandenburg.

verkiezingen
  • Versloeg in 1909 in het district Kampen N.J. Bosch (ul)
  • Geen Tweede Kamerkandidaat in 1913. Zag vermoedelijk vanwege zijn gezondheid af van een hernieuwde kandidatuur.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • F. Vogelzang, "Frederik Alexander Carel graaf van Lynden van Sandenburg (1911-1924)", in: P.A. Blok e.a. (red.) "Veel tact en de noodige geschiktheid. Gouverneurs en commissarissen in de provincie Utrecht 1814-1997" (1997)
  • D. Slijkerman, "In dienst van de Kroon" (2001)
  • Onze Afgevaardigden, 1909

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.