H. (Hendrik) Algra

foto H. (Hendrik) Algra
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Markante en vooraanstaande Friese ARP-senator, met grote geschiedkundige belangstelling. Studeerde als landarbeider in de avonduren voor onderwijzer en werkte zich op tot leraar Nederlands en geschiedenis aan gymnasia. Boeiend spreker en invloedrijk ARP'er als hoofdredacteur van het Friesch Dagblad en voorzitter van de redactie van ARP-weekblad Nederlandse Gedachten. Keerde zich tegen subsidieverlening aan in zijn ogen verwerpelijke cultuuruitingen, zoals het werk van Gerard Reve. Stemde in 1962 met zijn fractiegenoot Tjalma i tegen de overdracht van Nieuw-Guinea. Bewonderaar van minister Luns i.

ARP
functie(s) in de periode 1946-1969: lid Eerste Kamer

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Hendrik (Hendrik)

wijziging in naam en/of titulatuur
  • H. Algra, van 5 januari 1896 tot 11 oktober 1980
  • Dr. H. Algra, vanaf 11 oktober 1980 (nadat aan hem door de Vrije Universiteit te Amsterdam een eredoctoraat was verleend)

geboorteplaats en -datum
Hardegarijp (gem. Tietjerksteradeel), 5 januari 1896

overlijdensplaats en -datum
Leeuwarden, 1 juni 1982

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • ARP (Anti-Revolutionaire Partij) (sinds omstreeks 1916)
  • CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • landarbeider, van 1910 tot 1914
  • tijdelijke aanstelling als onderwijzer, Christelijke lagere school te Itens (Frl.), van 1 augustus 1914 tot 1 juli 1915
  • onderwijzer Christelijke lagere school te Berlikum (Frl.), van 1 juli 1915 tot 1 juli 1921
  • docent Christelijke Kweekschool te Leeuwarden, van 1 juli 1921 tot 1 september 1935 (school opgeheven)
  • politiek hoofdredacteur "Friesch Dagblad", van 1 september 1935 tot 1 juli 1977 (met onderbreking tijdens de Duitse bezetting)
  • leraar Nederlands en geschiedenis, "Gereformeerd Gymnasium" te Kampen, van 1935 tot 1946 (met onderbreking tijdens de Duitse bezetting)
  • leraar Nederlands en geschiedenis, "Gereformeerd Gymnasium" te Huizum (Frl.), van 1937 tot 1 juli 1961 (met onderbreking tijdens de Duitse bezetting)
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 23 juli 1946 tot 16 september 1969

gevangenschap/internering
geïnterneerd gijzelaarskamp te Sint Michielsgestel, van 4 mei 1942 tot 21 december 1943

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • lid bestuur ARP kiesvereniging Leeuwarderadeel, tot 1940
  • lid bestuur ARP kiesvereniging Leeuwarden, van 1946 tot 1966
  • voorzitter redactie "Nederlandse Gedachten", weeklad van de ARP, van 22 oktober 1955 tot 15 mei 1971
  • vicefractievoorzitter ARP Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 18 september 1965 tot 16 september 1969 (waarnemend fractievoorzitter mei-september 1967)
  • erelid ARP, van 24 mei 1975 tot 1 juni 1982

5.

Nevenfuncties

  • lid hoofdbestuur Nederlandsche Bond van Jongelings Vereenigingen op Gereformeerden Grondslag, vanaf 1923
  • voorzitter Prot.Chr. Schippersbond "Duymaer van Twist", van januari 1936 tot januari 1939
  • lid bestuur RNW (Radio Nederland Wereldomroep), van 1947 tot 1959
  • voorzitter Nederlandse Bond van Jongelings Verenigingen op Gereformeerde Grondslag, van 1948 tot 1957
  • lid redactie bondsorgaan "Gereformeerd Jongelingenblad", van juni 1948 tot 30 augustus 1957
  • lid Defensiecommissie, omstreeks 1952 tot 1969
  • kroonlid bestuur Stichting Nederlandse Radio Unie, omstreeks 1959 en nog in 1966
  • vicevoorzitter RNW (Radio Nederland Wereldomroep), van 26 november 1959 tot januari 1968
  • voorzitter bestuur RNW (Radio Nederland Wereldomroep), van 8 januari 1968 tot 1973
  • lid bestuur NTS (Nederlandse Televisie Stichting), omstreeks 1966
  • plaatsvervangend voorzitter Programmaraad, omstreeks 1966

afgeleide functies, presidia etc.
  • lid Gemengde Commissie voor de Stenografie (namens de Eerste Kamer), van 27 maart 1947 tot 16 september 1969
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Uniezaken en Overzeese Rijksdelen 1951 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), juni 1951
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begrotingen van Oorlog en van Marine 1953 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), december 1952
  • lid parlementaire missie naar Nieuw-Guinea, september 1953
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begrotingen van Oorlog en van Marine 1957 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van januari 1957 tot februari 1957
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begrotingen van Oorlog en van Marine 1958 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), februari 1958
  • voorzitter commissie van voorbereiding voor de begroting van Zaken Overzee 1958 (Eerste Kamer der Staten-Generaal)
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de ontwerp-Wet gewetensbezwaren militaire dienst (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van mei 1962 tot juni 1962
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor het wetsvoorstel Goedkeuring van het Algemeen Verdrag met de Bondsrepubliek Duitsland (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van maart 1963 tot april 1963
  • voorzitter Gemengde Commissie voor de Stenografie (Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal), van november 1963 tot 16 september 1969
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting Kabinet van de vice-minister-president ('de West') 1964 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van februari 1964 tot maart 1964

6.

Opleiding

primair onderwijs
  • Prot.Chr. lagere school te Wirdum, tot 1909

hoger beroepsonderwijs
  • avondopleiding, Christelijke onderwijzersopleiding te Wommels, van 1910 tot 16 april 1914
  • M.O.-geschiedenis (akte A en B) te Groningen, van 1919 tot 1924
  • M.O.-Nederlandse letteren (akte A en B) te Groningen, tot 1928

eredoctoraten
  • politieke en sociale wetenschappen, Vrije Universiteit te Amsterdam, 11 oktober 1980

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was woordvoerder onderwijs, sociale zaken, defensie en zaken overzee van de ARP-Eerste Kamerfractie. Hield zich ook bezig met buitenlandse zaken, binnenlandse zaken, justitie, landbouw en verkeer.
  • Voerde in 1949 het woord bij het debat over de Soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië
  • Sprak in de Eerste Kamer ook enkele keren over specifiek Friese aangelegenheden

opvallend stemgedrag (2/13)
  • In 1968 stemden hij en Albeda als enigen van hun fractie tegen een wetsvoorstel over uitbreiding van de gemeente Groningen (opheffing Hoogkerk en Noorddijk)
  • In 1968 stemden hij, Albeda (ARP) en Schuurmans (KVP) als enigen vóór de ontwerp-Wet huurdersbijdragen van minister Schut

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Was in 1937 Tweede Kamerkandidaat in de kieskring Leeuwarden
  • Kwam in 1961 in de kwestie-Nieuw-Guinea lijnrecht tegenover zijn fractiegenoten Berghuis en De Gaay Fortman te staan. Ageerde in Nederlandse Gedachten fel tegen de koerswijziging van de partijleiding (Berghuis en Bruins Slot).
  • Hield bij de herdenking in 1964 van 500 jaar Staten-Generaal een rede over de geschiedenis van die instelling
  • In 1969 niet meer herkiesbaar gesteld door de ARP wegens leeftijd

uit de privésfeer
  • Zijn 'bovenmeester' Pieter van der Ploeg sr. bepleitte bij zijn ouders hem te laten doorleren. De zelfde bovenmeester was ook de onderwijzer van de latere ministers J. Algera en B. Roolvink.
  • In 1935 medeopsteller van de beginselverklaring van het Kristlik Frysk Selskip
  • Was als hoofdredacteur voortdurend in conflict met de bezetters
  • De historicus Johan Huizinga leerde in het gijzelaarskamp Sint Michielsgestel hem kennen als een voortreffelijk docent vaderlandse geschiedenis, die de bronnen terdege kende en die buitengewoon duidelijk de betekenis der gebeurtenissen liet spreken. Toen de Amsterdamse hoogleraar Romein zich bij hem oriënteerde omtrent kandidaten voor na de Bevrijding te benoemen nieuwe hoogleraren gaf Huizinga in een brief van 15 mei 1943 in overweging ook ernstig kennis te nemen van de publicaties van de niet-academicus Algra.

anekdotes en citaten
  • Stelde regelmatig vragen over het werk van de schrijver Gerard Reve, omdat hij meende dat daarin godslasterlijke elementen zaten. Reve noemde zijn huis in het Friese Greonterp daarom "Huize Algra".

verkiezingen
  • In 1946, 1948, 1952, 1955, 1956 en 1963 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • "It Beaken" (1949) (hierin een stamboom van de familie Algra uit Tietjerksteradeel)
  • G.J.H. Griffioen, H. Gringhuis (samenst.), "Voor een mondig volk: Een keuze uit de hoofdartikelen van de heer H. Algra, verschenen in het A.R.-weekblad "Nederlandse Gedachten", hem ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag aangeboden door de redactie (Utrecht, 1966)
  • "Hendrik Algra - zeventig jaar", Leeuwarder Courant, 5 januari 1966
  • G. Puchinger e.a., "Doctor Algra: De Friese senator" (1981)
  • K. de Vries, "Hendrik Algra", in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (1982-1983) 29-33
  • A.Th. van Deursen, "Algra, Hendrik (1896-1982)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 4
  • G.R. Zondergeld, "Algra, Hendrik", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 5, 14

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.