Afsplitsing Huijsen (1976)

Coos Huijsen¹ was na de verkiezingen van november 1972 eerste opvolger op de CHU² -lijst. Nadat Willem Scholten³ in maart 1976 de Tweede Kamer had verlaten vanwege een benoeming tot lid van de Raad van State⁴, werd Huijsen benoemd tot diens opvolger. Huijsen had echter geruime tijd eerder zijn lidmaatschap van de CHU opgezegd, omdat hij een meer progressieve koers van de CHU voorstond. Dit had tot gevolg dat Huijsen niet namens de CHU, maar als onafhankelijk lid plaats nam in de Tweede Kamer⁵.

Tussen juni en december 1972 had Huijsen al eens namens de CHU plaats genomen in de Tweede Kamer. Hij was destijds vertegenwoordiger van de CH-jongeren. Hij vond het echter onjuist dat de CHU (anders dan ARP⁶ en KVP⁷) niet tot het kabinet-Den Uyl⁸ was toegetreden en had daarom in 1973 zijn lidmaatschap opgezegd. Dat Huijsen desondanks het Kamerlidmaatschap accepteerde, werd hem niet in dank afgenomen. Zijn actie werd door de meeste Kamerleden als 'politiek onfatsoenlijk' bestempeld.

Voor de CHU had de afsplitsing als bijkomend gevolg dat haar fractie kleiner werd dan die van de CPN⁹. In 1976 zou de CHU hierdoor haar zetel in het Kamerpresidium aan de CPN verliezen.

Huijsen werd na zijn Kamerlidmaatschap in 1977 lid van de Partij van de Arbeid¹⁰, hij was echter geen kandidaat bij de Tweede Kamerverkiezingen.

Meer over

• 1. 

  CHU-politicus die later overstapte naar de PvdA. Behoorde begin jaren zeventig tot één van de weinige jongeren in de CHU-Tweede Kamerfractie. Verliet in 1973 echter die partij, omdat hij vond dat de CHU net als KVP en ARP steun had moeten geven aan het kabinet-Den Uyl. Kwam in 1976 tussentijds in de Kamer en nam als onafhankelijke zijn zetel in. Werd in 1977 lid van de PvdA. Na zijn Kamerlidmaatschap werkzaam in het onderwijs. Vruchtbaar publicist, met name over het koningshuis; een onderwerp waarop hij als 73-jarige promoveerde. Was de eerste politicus (ook internationaal) die openlijk voor zijn homoseksualiteit uitkwam.
   
• 2. 

  De CHU was een christendemocratische politieke partij, die vooral aanhang had onder Nederlands-Hervormden. De CHU kende een los partijverband en daarom was er sprake van een unie. De CHU ontstond in 1908 door samengaan van de Christelijk-Historische Partij en de Friese Bond van christelijk-historischen. In 1980 fuseerde de CHU met ARP en KVP tot het CDA.
   
• 3. 

  CHU- en CDA-politicus die vele hoge functies bekleedde. Begon zijn politieke loopbaan als fiscaal specialist van de CHU-Tweede Kamerfractie en werd staatssecretaris van belastingen in de kabinetten-Biesheuvel. Stapte in 1976 over naar de Raad van State, maar keerde na het aftreden van Kruisinga begin 1978 terug als minister van Defensie. Was in die functie medeverantwoordelijk voor het besluit kruisraketten te plaatsen in Nederland. Werd in 1980, zeer tegen de zin van de PvdA, benoemd tot vicepresident van de Raad van State. Speelde als informateur in 1982 een belangrijke rol bij de vorming van het eerste kabinet-Lubbers. Gezaghebbend en integer. Zowel wat politieke als persoonlijke opvattingen betreft behoudend.
   
• 4. 

  De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat en heeft als voornaamste taak de regering en het parlement te adviseren over wetgeving en bestuur. Daarnaast is deze instantie de hoogste algemene bestuursrechter.
   
• 5. 

  De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
   
• 6. 

  De ARP werd op 3 april 1879 opgericht door Abraham Kuyper. Daarmee kwam er een partijverband voor politieke stroming, de antirevolutionairen, die reeds sinds het begin van de 19e eeuw bestond. Zij was de eerste nationale politieke partij. De ARP was een christendemocratische, protestantse partij. In 1980 ging de ARP met KVP en CHU op in het CDA.
   
• 7. 

  De KVP was een christendemocratische partij, die, hoewel zij voor iedereen openstond, vrijwel uitsluitend aanhang had onder de katholieken. De partij was in 1945 de opvolger van de vooroorlogse RKSP. In 1980 fuseerde zij met ARP en CHU tot het CDA. De KVP had met name in sommige streken (Limburg, Noord-Brabant, delen van Gelderland, Twente) een sterke machtspositie.
   
• 8. 

  Dit kabinet wordt beschouwd als het meest links-progressieve kabinet uit de parlementaire geschiedenis. Het kwam tot stand na de moeizame formatie die volgde op de verkiezingen van 1972 en was de opvolger van de kabinetten-Biesheuvel I en II. Het bestond uit bewindslieden van de PvdA, D'66, PPR, KVP en ARP onder leiding van PvdA'er Joop den Uyl.
   
• 9. 

  De Communistische Partij van Nederland (CPN) was een communistische partij die na de Tweede Wereldoorlog veertig jaar lang (tot 1986) met een Eerste Kamerfractie en Tweede Kamerfractie vertegenwoordigd was in de Staten-Generaal. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in de periode 1946-1986 schommelde het zetelaantal van de CPN tussen de 2 en 10. De partij maakte altijd deel uit van de oppositie. Hoewel de CPN geen eigen jongerenorganisatie kende, was het Algemeen Nederlands Jeugdverbond (ANJV) politiek gezien nauw verbonden aan de CPN.
   
• 10. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 11. 

  Zolang er fracties in de Tweede Kamer zijn (sinds het einde van de 19e eeuw), zijn er afsplitsingen voorgekomen. Vaak waren die het gevolg van meningsverschillen over de koers van de partij. In enkele gevallen lagen er persoonlijke tegenstellingen aan ten grondslag.