Beter handen uit de mouwen dan ambities bouwen - Hoofdinhoud

Op donderdag 21 maart debatteerde de Tweede Kamer in commissieverband met minister Jetten (Klimaat en Energie) over het EU-klimaatdoel voor 2040. Namens de SGP leverde André Flach een bijdrage. Zijn inbreng aan het debat is hieronder te lezen.

Een veel gehoorde uitspraak is: klimaatbeleid zal sociaal zijn of ze zal niet zijn. Inderdaad. Wie huishoudens en ondernemers niet meeneemt, zal - hoe ambitieus ook - uiteindelijk aan het kortste eind trekken. Dat betekent ook dat we verder moeten kijken dan de tekentafel. Dat we doelen niet alleen afstemmen op wat potentieel, op macroniveau, technisch haalbaar is. Dat we grote investeringshobbels niet wegmasseren door te wijzen op toekomstige baten. Dé opgave is nu: samen met ondernemers en huishoudens de schop in de grond. Deelt de minister deze analyse?

De SGP is daarom zeer kritisch over het Europese voorstel voor 90% CO2-reductie in 2040 als bindend klimaatdoel. Het is in theorie misschien haalbaar, maar in de praktijk niet. Ik wil alleen al wijzen op het achterlopende stroomnet.

Niet alleen in Nederland. Ook landen als Duitsland, Spanje en Frankrijk kampen hier mee. Hoe kun je fabrieken, bakkerijen en huishoudens dan via belastingheffing of regels dwingen om te elektrificeren?

Het Planbureau voor de Leefomgeving schrijft dat zo toewerken naar 90% reductie in Nederland ‘in vrijwel alle opzichten de technologische en geofysische grenzen benadert, met een zeer grote uitvoeringsopgave’. En dat nog zonder te kijken naar de sociaaleconomische dimensie. Netbeheerders sluit zich daarbij aan: versnelling door elektrificatie is niet mogelijk.

De minister haalt zijn schouders op en zegt: het is maar een beperkte verhoging van de ambitie, dus een logische stap. Maar, een opeenstapeling van beperkte verhogingen kan snel een onneembare horde worden. Het kabinet kijkt bij de beoordeling van de proportionaliteit alleen naar de 1,5 graad-doelstelling. Dat is een beperkt blikveld. Bij proportionaliteit gaat het over de verhouding tussen het beoogde doel en de maatschappelijke impact. Naar dat laatste is niet gekeken. Hoe kun je dan weten of het voorstel proportioneel is? Graag een heroverweging.

Voor alle duidelijkheid: de SGP wil vooruit met CO2-reductie, energiebesparing en duurzame energie. Maar in mijn ogen is die verduurzaming nu het meest gediend met het aanpakken van technische en financiële knelpunten in de uitvoering, zodat je burgers en ondernemers meeneemt. En niet door steeds ambities te verhogen, en ondertussen burgers en ondernemers te verliezen. Wij zeggen: handen uit de mouwen in plaats van ambities bouwen. Laat Brussel vooral werk maken van waar samenwerking echt nodig is. Ik denk aan ruimte voor vergoedingen om regelbare productiecapaciteit beschikbaar te houden. Aan afspraken over contracts for difference ter ondersteuning van het ETS voor industrie en waterstofproductie. Aan gezamenlijke marktregels voor off shore stroomverbindingen en waterstof. Aan samenwerking om snel enkele thorium-demonstratiecentrales te kunnen laten draaien. En om niet meer te noemen: aanpak van massale inkoop via Chinese webwinkels.

Het kan niet zo zijn dat de Europese Commissie omwille van het overkoepelende klimaatdoel alle mogelijke beleidsvoornemens subsidiair noemt. De Kamer heeft zich eerder kritisch uitgesproken over de bemoeienis met de verduurzaming van onze gebouwde omgeving. Hier moeten lidstaten gewoon zelf over blijven gaan. Ik lees dat het kabinet extra Europese inzet wil in de sectoren landbouw en landgebruik. Ja, actie is nodig, maar dit kunnen lidstaten gewoon zelf doen. Het kabinet wil ook aandringen op het uitfaseren van alle subsidies op fossiele brandstoffen, zonder uitzondering. Dit raakt niet alleen de grote industrie, maar ook huishoudens en de tuinder om de hoek.

De huidige belastingvermindering per aansluiting wordt ook een fossiele subsidie genoemd. Afspraken over minder fossiele subsidies? Heel goed, maar laten we ons belastingstelsel niet aan Brussel uitleveren. Kortom, wil de minister greenwashing van het subsidiariteitsprincipe voorkomen?