Moderne scheepvaart - Hoofdinhoud

Nog maar net uitgerust van de Oud-en-nieuwviering, pakten op 2 januari 2021 duizenden Nederlanders hun wandelschoenen uit de kast en boekten een kaartje voor de veerboot naar een van de Waddeneilanden. De MCS Zoe had de dag ervoor tijdens een winterse storm honderden containers verloren op volle zee. In enorme hoeveelheden spoelde de inhoud daarvan aan op de stranden. De duizenden vrijwilligers wisten tonnen aan afval van de stranden en uit de duinen te halen. Vandaag is na meer dan drie jaar, nog steeds niet al het plastic opgeruimd.

Het ongeluk met het containerschip dat onderweg was uit China naar de haven van Hamburg, drukte ons met de neus op de feiten. Een relatief klein ongeluk op zee, kan grote gevolgen hebben voor de Nederlandse kust. Plastic troep is al schadelijk en gevaarlijk genoeg voor dieren die het opeten, stel je voor dat er in plaats van tonnen aan plastic, ontelbare liters aan olie waren gelekt?

Of wat als het autoschip dat afgelopen zomer op de Noordzee in lichterlaaie stond daadwerkelijk was gezonken? De Fremantle Highway met aan boord duizenden gloednieuwe auto’s kwam op vrijwel dezelfde plek in problemen. Dankzij het ingrijpen van de kustwacht, bleef ons een scheepsramp bespaard. Het schip brandde gecontroleerd uit en werd naar een veilige haven gesleept.

Meer dan modernisering

De twee ongelukken maken duidelijk hoe kwetsbaar onze stranden zijn. Zo trots als we waren op de als UNESCO-Werelderfgoed erkende Waddenzee, zo zorgeloos gaan we om met de gevaren die de zeescheepvaart vormt voor ons unieke natuurgebied.

Het is daarom dat het Europees Parlement deze week twee wetten stemde die de Europese scheepvaart veiliger en schoner maakt.

Tijd voor echte wetgeving

De scheepvaart is een internationale sector. Nationale wetten die het reilen en zeilen van de reders in goede banen leidt, waren er nauwelijks. Het is een wereld die bijeen werd gehouden door losse en min of meer vrijwillige afspraken. Als er al Europese wetten waren, dan waren die nauwelijks te handhaven.

Dat stoorde mij mateloos. Bijna alles dat we in ons dagelijks leven gebruiken, bevond zich ooit aan boord van een containerschip. Kleding, meubels, elektronica, fruit, en zelfs pannenkoekenmix. 90% van alle spullen komt Europa binnen via onze havens. Waarom verzekerden we onszelf er dan niet van dat we die spullen veilig vervoeren? En dat de mensen die werken op schepen niet uitgebuit worden?

Nationale wetten die het reilen en zeilen van de reders in goede banen leidt, waren er nauwelijks.

Nieuwe Europese wetten doen net dat. De richtlijnen over zogenaamde vlaggenstaat en havenstaat. Ze leggen de verantwoordelijkheden vast die staten hebben onder wiens vlag een schip vaart en in wiens haven een schip afmeert. De wetten gelden voor alle Europese lidstaten en voor alle schepen die de Europese Unie bezoeken.

Op die manier dekken de wetten die formeel alleen Europese wetten zijn, toch een flink deel van alle wereldwijde scheepvaart. Immers: elk containerschip komt wel een keer naar Europa en moet dus aan de Europese eisen voldoen.

Veilig werken

De wetswijziging, maakt de controle op de schepen strenger. Zo zorgen we ervoor dat de rechten van arbeiders aan boord verbeteren en dat ze veiliger kunnen werken. En we zien toe dat de technische staat van schepen aan moderne eisen voldoet.

Misschien nog wel de belangrijkste wetswijziging is een op het oog klein detail: ik wil dat alle documentatie over wat aan boord van een schip vervoerd wordt, digitaal beschikbaar is. Want zo weten de autoriteiten op de wal onmiddellijk wat een schip vervoert als er problemen ontstaan op zee. Het is een noodzakelijke maatregel die in geval van nood kostbare tijd scheelt en mensenlevens kan redden.

Zo krijgen we stap voor stap grip op de sector en verbeteren we de veiligheid voor arbeiders.

Daarnaast moet er een Europees toegankelijke database komen van alle ongelukken die in de Europese kustwateren plaatsvinden. Op die manier kunnen de inspecteurs in bijvoorbeeld Rotterdam onmiddellijk zien of een boot met problemen aan boord eerder al een keer door de Griekse kustwacht is gewaarschuwd. Zo krijgen we stap voor stap grip op de sector en verbeteren we de veiligheid voor arbeiders.

En ook de zeehonden van Vlieland zullen ons dankbaar zijn.