De VVD moet meer zorg voor de zorg hebben - Hoofdinhoud

Moeten we een 80-jarige nog wel een nieuwe heup geven? Hoe zorgen we ervoor dat de zorg in de toekomst betaalbaar blijft? Hoe kunnen we de vergrijzing opvangen? Er wordt veel geschreven en gedebatteerd richting 22 november, maar de belangrijke vragen over de zorg komen nog spaarzaam terug. De campagnes zijn dan eindelijk losgebarsten, maar er is - vooral bij de VVD - te weinig aandacht voor de grote vraagstukken in de zorg. De JOVD vindt dat alle partijen kleur moeten bekennen en antwoorden construeren voor de toekomst van de zorg en deze actief uitdragen: zonder pijnlijke keuzes te maken zal de zorg op termijn onbetaalbaar worden.

Het beheersen van zorgkosten vereist moeilijke keuzes die politici tijdens verkiezingen vaak vermijden. Toch is nu het ideale moment voor een diepgaande discussie over de gezondheidszorg. Een verschuiving in de geneeskunde nadert: in plaats van kostbare medicijnen te gebruiken om het leven van een patiënt koste wat het kost te verlengen, moet er meer aandacht gaan naar kosteneffectieve preventie van ziekten. De bekende professor Erik Scherder en anderen deden onlangs een oproep om te investeren in sport en beweging, terwijl verschillende organisaties pleiten voor goedkopere en toegankelijkere gezonde voeding. De groeiende druk op de geestelijke gezondheidszorg brengt ook preventie van mentale aandoeningen onder de aandacht. Preventiebeleid biedt kansen om Nederland gezonder en vitaler te maken en op lange termijn zorguitgaven te verminderen. Het Nationaal Preventieakkoord stelt ambitieuze doelen, maar concrete acties zijn vaak ontoereikend. De JOVD erkent de potentie van preventiebeleid en pleit voor een groter deel van het zorgbudget voor preventieve gezondheidszorg: voorkomen is altijd beter dan genezen.

Een andere pijnlijke keuze die gemaakt moet worden, heeft betrekking op het personeelstekort in de zorg, waarvan verwacht wordt dat het verder zal toenemen. De zorg kampt nu al met een tekort van 50 duizend werknemers, dat naar verwachting zal oplopen tot 150 duizend in 2032. Het werven van nieuwe krachten aan het bed is dus noodzakelijk voor de toekomst van de zorg. Volgens de JOVD moet er worden gekeken naar een verbetering van de arbeidsomstandigheden. Naast het verbeteren van de salarissen moeten ook flexibelere werkuren mogelijk worden en moet meer autonomie voor het zorgpersoneel ervoor zorgen dat werken in de zorg aantrekkelijker wordt. Dit zal ook de uitstroom van zorgpersoneel verminderen. Daarnaast zijn meer loopbaanmogelijkheden en goede werkomstandigheden van belang, evenals erkenning en waardering voor het werk van zorgprofessionals. Enkel werving zal niet voldoende zijn om aan de groeiende zorgvraag te voldoen.

Om de werkdruk te verlichten en de zorg efficiënter te organiseren, zou er meer gebruik moeten worden gemaakt van Artificial Intelligence (AI). AI kan ondersteunen bij onderzoeken, diagnostiek, behandelingen en logistieke processen. Hoewel er talloze innovatieve ideeën beschikbaar zijn en de technologische ontwikkelingen snel gaan, blijft het gebruik van AI in de Nederlandse zorg beperkt en is er weinig verandering in het beleid. Automatisering kan bijdragen aan het verminderen van administratieve taken, waardoor zorgprofessionals meer tijd kunnen besteden aan directe patiëntenzorg. Door te investeren in deze technologieën kan de werkdruk worden verlaagd en zal er naar verwachting minder zorgpersoneel nodig zijn.

Concluderend is het van essentieel belang dat de zorg betaalbaar blijft voor toekomstige generaties: vergrijzing zal op termijn een bedreiging zijn voor het huidige zorgsysteem. Het beheersen van zorgkosten vergt volgens de JOVD impopulaire keuze, met een naderende verschuiving naar kosteneffectieve preventie in plaats van het koste wat kost verlengen van levens. Er moeten ook keuzes worden gemaakt ontremd het personeelstekort, waar de JOVD alvast verbeteringen in arbeidsomstandigheden en de inzet van AI voordraagt als mogelijke oplossingen.

Als JOVD hopen we het debat op gang te helpen door alvast zélf antwoord te geven op de bovenstaande vragen: bij de nieuwe heup voor de 80-jarige moet kritisch gekeken worden naar kwaliteit van leven na de eventuele operatie, we kunnen de zorg betaalbaar houden door meer concurrentie tussen zorgverzekeraars toe te staan bij planbare zorg en vergrijzing kunnen we opvangen in de zorg door ongezond gedrag mee te nemen in de individuele premiehoogte. We zien de reacties graag tegemoet!

Dit opiniestuk is samen met de Politieke Commissarissen Volksgezondheid en Milieu (Robin Veenstra) en Laetitia Bosveld (Gezondheidszorg) geschreven.