JOVD: Rente voor studenten omhoog, vertrouwen omlaag - Hoofdinhoud

Mauk Bresser • 1 november 2023

De rente op de studielening wordt verhoogd. Voor studenten die onder het leenstelsel studeerden is het een gevoelige klap voor het vertrouwen van die generatie in de politiek. Dat schrijven bestuursleden Mauk Bresser en Kevin de Vries van de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD.

De nieuwe generatie belastingbetalers gaat er - met een hoger rentepercentage voor haar studielening - financieel op achteruit, maar is dat wel goed voor de toekomstige generaties? Recent heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) het rentepercentage voor studieleningen verhoogd. In vergelijking met 2023 gaat de theoretisch opgeleide student vijf keer zoveel rente betalen op zijn of haar lening. Voor de praktisch opgeleide student gaat de rente naar hetzelfde niveau als dat voor de theoretisch opgeleide studenten. De JOVD vindt deze ontwikkeling het enige positieve aan de verhoging. Op zich is een rente van 2 procent - met de inflatie in ons achterhoofd - geen rare gedachte. Maar de JOVD voorziet dat de onzichtbare kosten van de renteverhoging worden vergeten: het afbrokkelende vertrouwen van de nieuwe generatie in de politiek. Volgens de JOVD wordt door deze renteverhoging pijnlijk blootgelegd dat er géén visie is die voorkomt dat de volgende generatie wordt opgezadeld met de kosten van de fouten die deze generatie veroorzaakt heeft.

RENTE STUDIELENING VERHOGEN, IS MES IN DE RUG

De verhoging van de rente is het zoveelste mes in de rug voor studenten die tussen 2015 en 2022 studeerden. Bij menig student was het bij aanvang van hun studie niet duidelijk dat de rente op hun studielening zou worden verhoogd: er werd verkondigd door Jet Bussemaker, toenmalig minister van OCW, dat er geen ‘leenangst’ zou moeten zijn.

Het siert een betrouwbare overheid niet om de rente op studieleningen te verhogen na het propageren dat er geen ‘leenangst’ zou moeten bestaan. De renteverhoging voor 2024 is een hellend vlak voor het schenden van daadwerkelijke toezeggingen die gedaan zijn bij de invoering van het leenstelsel. Denk hierbij aan de toezegging dat een studieschuld geen invloed zal hebben op de aanvraag van een hypotheek voor een eigen huis. Jammer genoeg zien we ook al dat deze toezegging is gesneuveld. Voor het vertrouwen in de politiek is het afbrokkelen van deze toezeggingen funest.

Studenten die tussen 2015 en 2022 hebben gestudeerd, zijn al voor een groot deel het vertrouwen kwijt in de overheid: almaar hoger collegegeld, de povere aandacht voor jongeren tijdens de coronacrisis en de uitzondering voor studenten op de energietoeslag van afgelopen jaar - studenten vallen blijkbaar niet onder ‘lage inkomens’ - zijn daarvan enkele voorbeelden.

Als we een nuchtere blik werpen op de discussie rond de studieschuld, is het belangrijkste dat we de nieuwe generatie belastingbetalers niet met een financiële 3-0 achterstand laten beginnen aan hun carrière. Het zijn namelijk deze mensen die het levensonderhoud van de toekomstige ouderen moeten betalen.

Volgens de JOVD wordt er veel te weinig aandacht besteed aan de betaalbaarheid van politieke beslissingen die worden genomen, waardoor de rekening uiteindelijk wordt doorgeschoven naar de nieuwe generatie. Studenten hebben hun hele leven nog voor zich, maar voelen zich bedrogen door de politiek. Alle keuzes die nu in de politiek gemaakt worden, hebben hun uitwerking op de kiezers van morgen: zij moeten in de verre toekomst de luiers verschonen van de huidige generatie. Zorg dan ook dat zij de financiële ruimte hebben om dit te betalen.

JOVD NIET PER DEFINITIE TEGEN IDEE ACHTER LEENSTELSEL

Het is een zwaktebod van de politiek dat er zo snel is teruggegrepen op de basisbeurs. Door politieke wil en het verfijnen van het leenstelsel had deze succesvoller kunnen worden dan de basisbeurs nu gaat worden. Vanuit liberaal oogpunt is het leenstelsel, waar de student een investering doet in zijn of haar eigen toekomst, goed te bepleiten. Als de toezeggingen die ten tijde van de implementatie van het leenstel daadwerkelijk waren doorgezet en er dus werkelijk was geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs, was de reflex terug naar de basisbeurs hoogstwaarschijnlijk non-existent geweest

Volgens de JOVD is het enige lichtpuntje aan de renteverhoging dat de rentes van het mbo en het hbo-wo gelijk worden getrokken. Bij de eerdere renteverhoging van 2023 ging de rente voor de studieschuld van mbo-studenten al naar 1,78 procent, waar de hbo- en wo-studenten naar 0,46 procent gingen. De praktisch opgeleiden in Nederland worden structureel ondergewaardeerd, kijk alleen al naar de roep vanuit het mbo om ook ‘student’ genoemd te worden. Stapje bij stapje wordt de kloof nu gedicht, wat de JOVD aanmoedigt.

JOVD VINDT LEENSTELSEL AFSCHAFFEN VERKEERD: HOUD DE RENTE GEWOON OP NUL

Het liefst ziet de JOVD dus het leenstelsel terugkeren waarin de rente op 0 procent blijft, de lening niet meetelt voor de aanvraag van een hypotheek en er écht investeringen worden gedaan in de kwaliteit van het onderwijs. Maar het blijft belangrijk om de ‘pechgeneratie’ niet uit het oog te verliezen. De generatie studenten onder het - onterecht door de politiek laten vallen - leenstelsel zou in de vorm van belastingkortingen en/of schuldenontlasting financieel moeten worden gecompenseerd. Net als het niet uitmaakt waar je geboren bent, zou het ook niet moeten uitmaken wanneer je geboren bent voor de kansen die je kunt grijpen in je leven.