Voorjaarsnota teveel hapsnap: ‘Een beetje van alles is een heleboel niks’ - Hoofdinhoud

Het kabinet heeft tot een koerswijziging met de overheidsfinanciën besloten. GOUD begrijpt dat: “De tijd dat we problemen te lijf gingen door er geld naar toe te smijten, is voorbij”, zei Liane den Haan. “Maar regelingen invoeren en weer terugdraaien en de kaasschaaf hanteren zijn niet de goede keus voor een aanpassing van de koers”, aldus het Kamerlid van GOUD tijdens de behandeling van de Voorjaarsnota.

Het is positief dat het kabinet steun voor het op peil houden van de koopkracht gerichter wil inzetten, vindt Liane den Haan. “De meest kwetsbare burgers hebben die financiële steun bitterhard nodig”, stelt het Kamerlid van GOUD. Liane vroeg minister Kaag en staatssecretaris Van Rij daarbij ook de demografische ontwikkelingen mee te nemen. “En dan met name de koopkracht van gepensioneerden. Dat is hard nodig, want bij steeds meer ouderen, ook op de BES-eilanden, neemt de koopkracht af en de armoede toe.”

Geen integrale visie

In de Voorjaarsnota geeft het kabinet aan hoe de overheidsfinanciën ervoor staan. De mee- en tegenvallers worden besproken en er worden voorstellen gedaan voor de begroting van komend jaar. In de Voorjaarsnota mist GOUD een integrale visie op waar dit kabinet precies naartoe wil. “Het is te veel hapsnap, er worden regelingen ingevoerd en weer teruggedraaid, de kaasschaaf wordt gehanteerd om iedereen tevreden te houden”, zei Liane den Haan. “Het resultaat zal zijn dat iedereen ontevreden is, want een beetje van alles is een heleboel niks.”

Mooie plannen, slechte uitvoering

Liane hamerde op een overall visie. “Die moet richting geven aan de manier waarop we ons in deze samenleving tot elkaar willen verhouden en de manier waarop mensen hun leven inrichten.” Liane vroeg ook om een plan voor de uitvoering. “Over hoe wij als overheid dingen voor elkaar boksen”, zei Liane. “Daarin zijn wij bijzonder slecht. We hebben heel mooie intenties en prachtige plannen, maar in de uitvoering gaat het vaak jammerlijk mis.”

Volwaardig meedoen

“Volwaardig kunnen blijven meedoen betekent voor GOUD fijn wonen, goede zorg, een baan of andere zinvolle invulling van ons leven, je veilig voelen, en onderdeel zijn van een sociaal netwerk. En al deze onderdelen staan niet op zichzelf, maar zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden”, aldus Liane den Haan.

Lees of bekijk hieronder de volledige inbreng van Liane den Haan, Kamerlid van GOUD, bij het debat over de Voorjaarsnota met minister Sigrid Kaag en staatssecretaris Marnix van Rij van Financiën.

“Het kabinet geeft in de voorjaarsnota aan dat het wil werken aan een duurzaam en welvarend land waarin alle inwoners kunnen ‘meedoen’. Het is dan ook goed dat het kabinet heeft geïnvesteerd in het op peil houden - proberen te houden - van de koopkracht van onze inwoners.

Maar het voorliggende pakket generieke maatregelen is wat GOUD betreft niet houdbaar. Niet houdbaar voor de staatskas, en zeker niet uit te leggen aan de meest kwetsbare burgers, die onze steun juist zo bitterhard nodig hebben. Daarom ben ik blij dat het kabinet naar eigen zeggen werkt aan een strategie om die steun gerichter mogelijk te maken.

Ik wil de minister vragen of zij hierin ook demografische ontwikkelingen meeneemt. In het debat rondom de verantwoordingsstukken heeft zij namelijk toegezegd te zullen kijken naar de koopkracht van gepensioneerden. En dat is ook hard nodig, want bij steeds meer ouderen, ook op de BES-eilanden, neemt de koopkracht af en de armoede toe.

Boven een strategie hoort een visie. Waar willen we met de koopkracht van onze burgers naar toe? Hoe zien wij dit in meerjarig perspectief? Hoe verhoudt dit plan zich tot alle programma’s en beleidsdomeinen er zijn? Kan het kloppen dat die visie in de stukken ontbreekt?

En nu we toch bezig zijn: onder een strategisch stuk hoort ook een tactisch plan. Dat gaat over de uitvoering. Hoe wij als overheid dingen voor elkaar boksen. Want daarin zijn wij bijzonder slecht. We hebben heel mooie intenties, en prachtige plannen, maar in de uitvoering gaat het vaak jammerlijk mis.

Ik heb al eerder aangegeven dat het qua ICT bij de overheid aan alle kanten rammelt. Dat kon je al lezen in het rapport Grip op ICT van de commissie-Elias uit 2014. Telkens blijkt de ICT een belangrijke hindernis bij de uitvoering van beleid.

Het is eigenlijk verschrikkelijk dat we dit probleem nog steeds niet hebben opgelost. Dit vergt een departement-overstijgende visie, een daadkrachtige aanpak en de hoogste prioriteit. Anders blijft ons dit in de komende jaren voor de voeten lopen en blijven ook burgers hiervan onacceptabele hinder ondervinden. Graag hoor ik van het kabinet hoe het enorme ICT-probleem wordt opgelost.

GOUD begrijpt dat dit kabinet de tijd gekomen acht voor een koerswijziging met de overheidsfinanciën. De tijd dat we problemen te lijf gingen door er geld naar toe te smijten is ook wat GOUD betreft voorbij. Maar een kaasschaaf hanteren is nooit het beste instrument om de rijksuitgaven te lijf te gaan.

Je zou juist de inhoud van het beleid als uitgangspunt moeten nemen. Dan kun je gerichter, of anders gezegd ‘met visie’, ons land besturen en met de overheidsfinanciën omgaan. Kan de minister van Financiën hier eens op reflecteren?

De voorjaarsnota is niet alleen een boekhoudkundig verhaal. Het moet antwoord geven op vragen over de toekomstbestendigheid van ons land. En GOUD wil dat iedereen in ons land Goed Ouder kan worden.

In dat licht nog twee vragen.

• 1. 

  Het kabinet is van plan om de WMO-voorzieningen weer inkomensafhankelijk te maken. Maar wat betekent het terugdraaien van deze maatregel voor de mensen qua bureaucratie en de stapeling van de zorgkosten? En dan met name voor mensen met een levenslange en levensbrede beperking?

• 2. 

  Het is geen geheim dat ik niet gecharmeerd ben van het preventieakkoord. En daarbij komt ook dat het alleen maar gaat om leefstijlpreventie en niet over medische preventie. Vitamine D is uit het basispakket, de gordelroosvaccinatie wordt nog steeds niet vergoed. Dit terwijl de staatssecretaris eerder heeft aangegeven dat dit vaccin kosteneffectief kan worden aangeboden. Hoe zit dit? Wanneer komt hier een plan met financiering voor? De staatssecretaris gaf dat aan bij de voorjaarsnota, maar ik heb het niet gezien. En waarom wordt er niet meer ingezet op medische preventie? Hiermee besparen we zorgkosten en houden we kwaliteit van leven op een veel hoger niveau.

Tot slot,

Ik mis dus een integrale visie op waar dit kabinet naartoe wil. Het is te veel hapsnap, er worden regelingen ingevoerd en weer teruggedraaid, de kaasschaaf wordt gehanteerd om iedereen tevreden te houden, met als resultaat dat iedereen ontevreden is. Dat is natuurlijk ook inherent aan ons poldermodel.

Maar een beetje van alles is een heleboel niks. Een overall visie is van groot belang omdat die richting geeft aan de manier waarop we ons in deze samenleving tot elkaar willen verhouden en de manier waarop mensen hun leven inrichten.

‘Volwaardig mee kunnen blijven doen’ betekent - wat GOUD betreft - fijn wonen, goede zorg, een baan of andere zinvolle invulling van ons leven, je veilig voelen, en onderdeel zijn van een sociaal netwerk. En al deze onderdelen staan niet op zichzelf, maar zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.”