Vragen en antwoorden: Commissie presenteert nieuwe initiatieven om de connectiviteitssector in de EU te transformeren

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op donderdag 23 februari 2023.

Verordening gigabitinfrastructuur

Waarom heeft de Commissie voorgesteld de richtlijn uit 2014 over de verlaging van de kosten voor breedband te actualiseren?

De richtlijn over de verlaging van de kosten voor breedband heeft ervoor gezorgd dat huishoudens in de EU gedekt zijn door netwerken van ten minste 30 megabit per seconde (Mbps). Deze netwerken zijn voldoende om gemakkelijk te kunnen mailen en browsen. Volgens de jaarlijkse index van de digitale economie en samenleving (Desi) is het aandeel huishoudens dat gedekt wordt door een netwerk van 30 Mbps gestegen van 58% in 2013 tot 90% in 2021.

De Commissie heeft voorgesteld de regels te actualiseren in verband met de toenemende behoeften van burgers en bedrijven op het gebied van connectiviteit en de connectiviteitsdoelstellingen van Europa´s digitale decennium. Het doel is om voor alle huishoudens en bedrijven in de EU uiterlijk in 2030 voor dekking van snelle mobiele en gigabitnetwerken te zorgen.

Door de snelle vooruitgang op het gebied van digitale technologieën (zoals metaverse, artificiële intelligentie, kwantumcomputing, augmented en virtual reality) zijn er behoorlijke netwerkinvesteringen nodig om gelijke tred te houden met de toenemende behoeften aan bandbreedte. Alle lidstaten hebben bij het realiseren van een volledige dekking van netwerken met zeer hoge capaciteit of gigabitnetwerken (inclusief de uitrol van glasvezel en 5G) echter te maken met hoge kosten en traagheid bij de uitrol van netwerken.

Bij de herziening van de richtlijn over de verlaging van de kosten voor breedband is gebleken dat er stelselmatig problemen zijn, zoals een inconsistente uitvoering in de EU en uiteenlopende interpretaties van de richtlijn. Door de lappendeken aan regels blijven schaalvoordelen voor bedrijven uit en worden grensoverschrijdende investeringen belemmerd. Dit heeft negatieve gevolgen voor de werking van de interne markt en vooral voor inherent grensoverschrijdende toepassingen, zoals geconnecteerd en autonoom rijden, waarvoor grootschalige gigabitnetwerken nodig zijn. De problemen doen zich voor in de meeste, zo niet alle, lidstaten en vereisen een doortastend en uniform antwoord op EU-niveau.

De voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur zal een stimulans zijn voor investeringen in en de uitrol van netwerken, doordat de verordening de hardnekkige belemmeringen voor de uitrol van netwerken aanpakt. De vergunningsprocedures en de beschikbaarheid van informatie over bestaande fysieke infrastructuur en geplande civieltechnische werken voor exploitanten die gigabitnetwerken willen uitrollen, worden vereenvoudigd en gedigitaliseerd.

De verordening gigabitinfrastructuur is ook afgestemd op het Europees wetboek voor elektronische communicatie, dat in december 2020 in werking is getreden en een regelgevingskader heeft ingevoerd om investeringen in geavanceerde connectiviteitsnetwerken te bevorderen.

Hoe zal de voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur zorgen voor een snelle uitrol van gigabitnetwerken?

De voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur zal de uitrol van meer geavanceerde netwerken, zoals glasvezel en 5G, bevorderen door de uitrol van netwerken te vereenvoudigen.

De verordening pakt een aantal belangrijke uitdagingen aan om netwerken snel en efficiënt uit te rollen. Dit zijn de doelen van de voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur:

  • betere coördinatie tussen sectoren: de coördinatie van de uitrol van fysieke infrastructuur en de werkzaamheden aan andere openbare infrastructuur, zoals kabelgoten, torens en masten, wordt makkelijker. Hierdoor ondervinden burgers minder hinder;
  • stroomlijning en versnelling van vergunningsprocedures: de maatregelen maken het makkelijker om (sneller) vergunningen aan te vragen omdat de bevoegde autoriteiten de volledigheid van een vergunningsaanvraag binnen 15 dagen na ontvangst moeten bevestigen en omdat vergunningsaanvragen die niet binnen vier maanden worden beantwoord, geacht worden stilzwijgend te zijn goedgekeurd;
  • volledige digitalisering: exploitanten hebben online toegang tot alle informatie over bestaande infrastructuur en geplande civieltechnische werken. Zij kunnen de vergunningsaanvraag ook online indienen;
  • eenvoudigere uitrol: het wordt voor exploitanten makkelijker om openbare infrastructuur (zoals kabelgoten of masten) en ruimten (zoals daken) te hergebruiken om netwerkinfrastructuur te installeren;
  • voorbereiding op innovatie: de voorgestelde verordening vereist dat alle nieuwe en grotendeels gerenoveerde gebouwen (behalve in gerechtvaardigde gevallen) vooraf zijn uitgerust met glasvezel en glasvezelklare infrastructuur;
  • bijdragen tot duurzaamheid: de ecologische voetafdruk van elektronischecommunicatienetwerken wordt kleiner door milieuefficiëntere technologieën, zoals glasvezel en 5G, te bevorderen. Ook het hergebruik van bestaande fysieke infrastructuur wordt gestimuleerd, net als een betere coördinatie van civieltechnische werken, waardoor het milieu minder zal worden belast.

Hoe bouwt het voorstel voor een verordening gigabitinfrastructuur voort op de aanbeveling voor een toolbox voor connectiviteit uit 2020?

Het voorstel bouwt voort op de aanbeveling voor een toolbox voor connectiviteit die in september 2020 is aangenomen. Deze aanbeveling ging in op de toegenomen vraag naar connectiviteit door de COVID-19-pandemie, het verlagen van kosten om gigabitnetwerken uit te rollen en de tijdige toegang tot radiospectrum voor 5G.

In maart 2021 hebben de lidstaten overeenstemming bereikt over 39 beste praktijken (22 ervan gingen over het verlagen van de kosten voor de uitrol) die in de toolbox voor connectiviteit moeten worden opgenomen.

De toolbox voor connectiviteit is een soft law-instrument dat de lidstaten de ruimte laat om te beslissen welke beste praktijken moeten worden toegepast. De beste praktijken die in de toolbox worden voorgesteld zijn gericht op het verbeteren van de uitrol van netwerken en van de toegang tot 5G-spectrum voordat de verordening gigabitinfrastructuur van toepassing wordt.

De aanbeveling voor de toolbox voor connectiviteit en de toolbox zelf bevatten echter geen beste praktijken voor de coördinatie van civieltechnische werken of inpandige infrastructuur, hoewel deze laatste een aanzienlijk deel uitmaakt van de kosten van de uitrol van netwerken met zeer hoge capaciteit (naar schatting 10-15 %) en exploitanten van elektronischecommunicatienetwerken van mening zijn dat er in veel lidstaten nog steeds uitdagingen bestaan. Bovendien is in sommige routekaarten en uitvoeringsverslagen van de lidstaten geen rekening gehouden met een aantal beste praktijken die wel in de toolbox voor connectiviteit staan, zoals de invoering van digitale platforms om vergunningen te verlenen of het verplicht stellen van gelijktijdige verwerking van vergunningen en doorgangsrechten (d.w.z. het wettelijke recht om langs een specifieke route door eigendom van een ander te rijden).

De voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur bouwt voort op deze beste praktijken en de uitvoering ervan en is gericht op snellere, eenvoudigere en goedkopere gemeenschappelijke administratieve procedures om gigabitnetwerken uit te rollen.

Hoe heeft de Commissie belanghebbenden geraadpleegd bij de herziening van de richtlijn over de verlaging van de kosten voor breedband?

De Commissie heeft een brede analyse uitgevoerd en input gevraagd van marktdeelnemers en instanties om inzicht te krijgen in de uitdagingen die gepaard gaan met een snelle uitrol van gigabitconnectiviteit. De Commissie publiceerde in juni 2020 een routekaart om feedback te verzamelen, hield van december 2020 tot maart 2021 een openbare raadpleging, organiseerde respectievelijk in januari 2021 en februari 2021 een participatieve onlineworkshop over de aanjagers en belemmeringen om netwerken uit te rollen en over institutionele aspecten en won advies in bij het Orgaan van Europese regulerende instanties voor elektronische communicatie (Berec). De Commissie heeft ook opdracht gegeven voor een studie waarin terug en vooruit wordt gekeken.

Ontwerpaanbeveling gigabit

Waarom is de Commissie met een nieuwe ontwerpaanbeveling gekomen? Wat is er veranderd sinds de vorige aanbevelingen?

De ontwerpaanbeveling gigabit vervangt de aanbeveling over toegangsnetwerken van de nieuwe generatie uit 2010 en de aanbeveling over non-discriminatie en kostenmethodologieën uit 2013.

De telecommarkten hebben zich de afgelopen tien jaar ontwikkeld en de connectiviteitsdoelstellingen in het beleidsprogramma voor het digitale decennium tot 2030 moeten worden onderschreven.

De nieuwe ontwerpaanbeveling zorgt er ook voor dat de maatregelen overeenkomen met het Europees wetboek voor elektronische communicatie, dat in 2020 in werking is getreden. Het wetboek zorgt ervoor dat nationale regelgevende instanties toegangsverplichtingen kunnen opleggen aan exploitanten met aanmerkelijke marktmacht. Deze verplichtingen omvatten doorgaans bepalingen op grond waarvan de betrokken exploitanten concurrenten gereguleerde toegang tot hun elektronische communicatienetwerk moeten geven. De gigabitaanbeveling is een nieuw soft law-mechanisme dat nationale regelgevende instanties richtsnoeren biedt over de voorwaarden waarop deze gereguleerde toegang kan worden opgelegd.

Met het wetboek is bovendien de doelstelling geïntroduceerd om investeringen in netwerken met zeer hoge capaciteit of gigabitnetwerken te bevorderen. De aanbeveling beoogt een consistente toepassing van de toegangsbepalingen van het wetboek. Ze helpt nationale regelgevende instanties en marktspelers bij de toekomstige uitdagingen op het gebied van investeringen en de uitrol van netwerken met zeer hoge capaciteit of gigabit.

Wat zijn de maatregelen in de ontwerpaanbeveling gigabit?

De ontwerpaanbeveling gigabit (waarover Berec advies uitbrengt) ondersteunt de uitrol van gigabitnetwerken door ervoor te zorgen dat alle exploitanten deel kunnen nemen aan en toegang hebben tot bestaande netwerkinfrastructuur. Ze biedt nationale regelgevende instanties geactualiseerde richtsnoeren over de wijze waarop toegangsverplichtingen voor exploitanten met aanmerkelijke marktmacht kunnen worden opgesteld, voornamelijk op de markt voor lokale toegang op wholesaleniveau op een vaste locatie (markt 1 in Aanbeveling (EU) 2020/2245). Het doel is nationale regelgevende instanties bij te staan om het goede evenwicht te vinden tussen de legitieme belangen van exploitanten die eigenaar zijn van netwerkinfrastructuur (bv. bekabeling van koper en glasvezel, kabelgoten, masten), en deze te belonen voor hun investeringen, en de voorwaarden waaronder exploitanten met aanmerkelijke marktmacht andere exploitanten moeten toestaan om hun infrastructuur te gebruiken om zo voor concurrentie te zorgen.

De richtsnoeren zijn geactualiseerd in het licht van de huidige stand van zaken van vaste netwerken, waarbij oude technologieën, zoals het gebruik van koper, waar exploitanten aanmerkelijke marktmacht over uitoefenen, worden uitgeschakeld.

Hoe heeft de Commissie belanghebbenden geraadpleegd bij de evaluatie van de aanbevelingen over toegangsnetwerken van de nieuwe generatie en over consistente verplichtingen tot non-discriminatie en kostenmethodologieën?

De Commissie heeft een externe studie uitgevoerd en belanghebbenden geraadpleegd via een gerichte raadpleging en een workshop.

Hoe verhoudt de ontwerpaanbeveling gigabit zich tot de voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur?

De nieuwe aanbeveling vult de voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur aan en ondersteunt de uitvoering van het Europees wetboek voor elektronische communicatie. De ontwerpaanbeveling biedt richtsnoeren over de voorwaarden voor toegang tot de netwerken van exploitanten met aanmerkelijke marktmacht en de voorgestelde verordening wil ervoor zorgen dat alle exploitanten toegang hebben tot bestaande fysieke infrastructuur, ongeacht wie deze bezit.

Gezamenlijk dragen ze bij tot de uitrol van gigabitnetwerken, met name door een regelgevingskader vast te stellen dat investeringen op eerlijke wijze beloont en belemmeringen voor de uitrol van netwerken wegneemt.

Door deze twee initiatieven gelijktijdig te initiëren, versterkt de Commissie de complementariteit en samenhang ervan, met name wat betreft het waarborgen van de toegang tot bestaande fysieke infrastructuur.

Hoe dragen de voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur en de ontwerpaanbeveling gigabit bij aan de doelstellingen van het Europees wetboek voor elektronische communicatie?

Het Europees wetboek voor elektronische communicatie, dat in december 2020 in werking is getreden, heeft het regelgevingskader voor elektronische communicatie van de EU gemoderniseerd. Het is bedoeld om de connectiviteit in de hele EU te verbeteren, innovatie aan te moedigen en investeringen te bevorderen.

De voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur, net als de voorganger ervan (de richtlijn over de verlaging van de kosten voor breedband), vult het wetboek aan met maatregelen om de uitrol van netwerken te bevorderen. In de voorgestelde verordening zijn toegangsverplichtingen opgenomen voor eigenaren van fysieke infrastructuur, zoals kabelgoten of masten die geschikt zijn voor het hosten van netwerken met zeer hoge capaciteit, ongeacht de marktpositie van deze eigenaren. Het wetboek bevat verplichtingen die gericht zijn op ondernemingen met aanmerkelijke marktmacht. Deze verplichtingen hebben niet alleen betrekking op fysieke infrastructuur, maar ook op elektronischecommunicatienetwerken, zoals glasvezelkabels.

Het belangrijkste doel van de verordening gigabitinfrastructuur is het wegnemen van belemmeringen voor de uitrol van netwerken: het wetboek bevat meerdere doelstellingen, waaronder de bescherming van de mededinging op de markt. De voorgestelde verordening gigabitinfrastructuur zorgt er ook voor dat de maatregelen met het wetboek overeenkomen. De voorgestelde maatregelen ondersteunen de uitrol van netwerken met zeer hoge capaciteit of gigabitnetwerken: de richtlijn over de verlaging van de kosten voor breedband richt zich meer op netwerken van ten minste 30 Mbps. Ze ondersteunen de nieuwe ambitie van het digitaal kompas 2030: alle Europese huishoudens moeten uiterlijk in 2030 gedekt zijn door snelle mobiele en gigabitnetwerken.

De ontwerpaanbeveling gigabit brengt de richtsnoeren van de Commissie over gereguleerde toegang tot netwerken in overeenstemming met de bepalingen van het wetboek. Ze sluit aan bij het evenwicht in het wetboek tussen het bevorderen van investeringen in netwerken met zeer hoge capaciteit of gigabitnetwerken, en het bevorderen van de concurrentie. De ontwerpaanbeveling bevat ook richtsnoeren voor nieuwe regelgevingsinstrumenten en -kenmerken die in het wetboek zijn opgenomen, zoals: mede-investeringsovereenkomsten, regelgevingsverbintenissen, de behandeling van exploitanten die uitsluitend op de groothandelsmarkt actief zijn, de migratie naar snellere netwerken en het gebruik van prijsflexibiliteit.

Verkennende raadpleging over de toekomst van de connectiviteitssector

Wat is het doel van de verkennende raadpleging over de toekomst van de connectiviteitssector en -infrastructuur?

Digitale markten en met name connectiviteitsmarkten worden geconfronteerd met exponentiële technologische en marktontwikkelingen, zoals nieuwe infrastructuurbehoeften, edge computing, metaverse enz. Deze ontwikkelingen hebben waarschijnlijk veel gevolgen voor het bedrijfsmodel van aanbieders van elektronischecommunicatienetwerken. Zij zullen waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor alle Europese consumenten en eindgebruikers, inclusief kleine en middelgrote bedrijven, die steeds afhankelijker zijn van de toegang tot internet, van internetdiensten en internetcontent.

Daarom is het essentieel om goed naar de sector elektronische communicatie te kijken en na te denken over de stand van zaken en de toekomstige positie van deze sector, waarbij onder meer rekening moet worden gehouden met de dynamiek tussen online- en elektronischecommunicatiediensten.

De verkennende raadpleging richt zich op de toekomst van de connectiviteitssector en de infrastructurele behoeften van deze sector. Er wordt gekeken naar: technologische en marktontwikkelingen en de impact daarvan op toekomstige netwerken en bedrijfsmodellen voor elektronische communicatie; consumenten; belemmeringen op de eengemaakte markt; spectrum; soorten infrastructuur en de investeringen die de komende jaren nodig zijn enz. Deze verkennende raadpleging is bedoeld om het debat op gang te brengen om uitgebreider met alle belanghebbende partijen te spreken en aanvullende gegevens te verzamelen.

Er wordt ook gekeken naar de eventuele behoeften van alle spelers die gebruikmaken van de digitale transformatie, zodat eerlijk wordt bijgedragen aan de vereiste investeringen. Deze ingewikkelde materie vereist een grondig inzicht in de onderliggende feiten en cijfers.

Op basis van de resultaten van de raadpleging gaat de Commissie na wat de meest geschikte vervolgmaatregelen zijn. De Commissie maakt zich hard om een neutraal en open internet te beschermen.

Hoe draagt deze raadpleging bij aan de behoeften van contentaanbieders om een eerlijke en evenredige bijdrage aan de netwerkkosten te leveren?

Europa moet meer investeren in modernere en veerkrachtigere netwerken in de hele EU. Er wordt gekeken naar de infrastructuur en de investeringen die Europa nodig heeft om de komende jaren voorop te blijven lopen op het gebied van transformatieve (digitale) technologische ontwikkelingen. De Commissie wil ook graag weten hoe voor de benodigde investeringen kan worden gezorgd om de infrastructuur tijdig in de hele Unie uit te rollen.

Er wordt ook gekeken naar de eventuele behoeften van alle spelers die gebruikmaken van de digitale transformatie, zodat eerlijk wordt bijgedragen aan de vereiste investeringen. Deze ingewikkelde materie vereist een grondig inzicht in de onderliggende feiten en cijfers.

De verklaring over digitale rechten en beginselen stelt dat “alle marktdeelnemers die profiteren van de digitale transformatie hun sociale verantwoordelijkheid op zich moeten nemen en een eerlijke en evenredige bijdrage moeten leveren aan de publieke goederen, diensten en infrastructuur, ten bate van alle Europeanen.”

De Commissie voert een open dialoog en nodigt alle belanghebbenden uit om deel te nemen aan de verkennende raadpleging.

Meer informatie

Persbericht: Commissie presenteert nieuwe initiatieven om de connectiviteitssector in de EU te transformeren

Factsheet (EN): gigabitconnectiviteit

Verordening gigabitinfrastructuur

Aanbeveling gigabit

Raadpleging

Gigabitconnectiviteit