36160, nr. 12 - Amendement Van der Graaf en Chris Simons over een uitkomstdrempel - Initiatiefvoorstel Opneming in de Grondwet van bepalingen inzake het correctief referendum (derde poging, eerste lezing)

Dit amendement op het wetsvoorstel Initiatiefvoorstel Opneming in de Grondwet van bepalingen inzake het correctief referendum (derde poging, eerste lezing) werd op 8 februari 2023 ingediend door de Tweede Kamerleden Stieneke van der Graaf (CU)1 en Chris Simons (VVD)2.
 
De toelichting van de indieners luidt als volgt:
 

Met dit amendement wordt een uitkomstdrempel van de meerderheid (de helft +1) van het aantal bij de meest recent gehouden Tweede Kamerverkiezingen uitgebrachte stemmen, in de Grondwet vastgelegd. Uitgangspunt van de indiener is dat het bindend correctief bindend referendum als een aanvulling op de representatieve democratie functioneert. Het corrigeren van een parlementaire meerderheidsbeslissing is alleen te aanvaarden als een substantieel deel van de kiesgerechtigde bevolking zich erover uitspreekt. Het instrument zal niet lichtvaardig moeten worden ingezet, toepassing ervan behoort een uitzondering te zijn Het referendum moet immers geen inbreuk maken op het representatieve stelsel, maar de kiezers de mogelijkheid geven aan de noodrem te trekken als dit stelsel in hun ogen niet goed functioneert. Het bestaan van, en de hoogte van een uitkomstdrempel is hierbij randvoorwaardelijk. Daarom achten indieners het wenselijk dat de hoogte van deze drempel in de Grondwet is opgenomen. Voor de invulling van deze drempel, hechten indieners aan de advisering van de Raad van State. Deze stelt het volgende: gegeven het uitgangspunt dat het bindend correctief referendum een aanvulling is op representatieve democratie is het corrigeren van een parlementaire meerderheidsbeslissing alleen te aanvaarden als een substantieel deel van de burgers die mogen stemmen zich tegen die beslissing uitspreekt. De Raad van State vindt hierbij een meerderheid die overeenkomt met de helft van de gemiddelde opkomst bij Tweede Kamerverkiezingen, passend. Indieners volgen de Raad van State in deze redenering maar kiezen voor een andere invullingswijze om tot dit aantal te komen. Om ook in de toekomst aan de systematiek van de helft van de verkiezingsopkomst te voldoen, stellen indieners voor een meerderheid (de helft + 1) van het aantal kiezers dat bij de meest recente Tweede Kamerverkiezingen zijn stem heeft uitgebracht, als uitkomstdrempel te hanteren. Dit doet ook bij verschuivingen in opkomstcijfers, recht aan het uitgangspunt dat de Raad van State schetst. Dit amendement regelt voorts dat voor decentrale referenda een gelijksoortige uitkomstdrempel in de Grondwet wordt verankerd, die bestaat uit een meerderheid van het aantal geldige uitgebrachte stemmen, die ten minste gelijk is aan een meerderheid (de helft +1) van het aantal stemmen bij de meest recente verkiezingen van de leden van de provinciale staten onderscheidenlijk de gemeenteraad of het algemeen bestuur van het waterschap. Ook op het niveau van de gemeente, provincie en waterschappen achten indieners het namelijk van fundamenteel belang dat het referendum geen inbreuk maakt op het representatieve stelsel, maar functioneert als een aanvulling daarop. Op grond van artikel 132a van de Grondwet zijn de hier voorgestelde wijzigingen ook van toepassing op de Caribische openbare lichamen. Mocht een bindend correctief referendum tegelijkertijd plaatsvinden met de verkiezingen op datzelfde niveau (landelijk of decentraal), dan wordt voor bepaling van de uitkomstdrempel gekeken naar de laatste verkiezingen die voorafgaand aan het referendum hebben plaatsgevonden.

 

Inhoudsopgave

  1. Documenten
  2. Dossier

1.

Documenten

2 8 februari 2023, amendement, nr. 12     KST3616012
Amendement Van der Graaf en Chris Simons over een uitkomstdrempel
 

2.

Dossier

  • 36160 - Initiatiefvoorstel Opneming in de Grondwet van bepalingen inzake het correctief referendum (derde poging, eerste lezing)

  • 1. 
    Veelzijdig en vasthoudend Tweede Kamerlid van de ChristenUnie in de jaren 2017-2021 en 2022-2023. Zette zich als Groningse onder meer in voor de gedupeerden van de aardbevingen en zat in de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning. Was voor zij Kamerlid werd Statenlid (fractievoorzitter) in Groningen en juridisch adviseur bij Capital Tool Company, een bedrijf dat zich richt op financiering van kleine en middelgrote bedrijven in o.a. ontwikkelingslanden en opkomende economieën. Eerder deed zij onderzoek bij Kenniscentrum Europa Decentraal. Woordvoerder op diverse terreinen, zoals regiobeleid, infrastructuur, milieu, mediabeleid, binnenlandse zaken (constitutionele zaken), Koninkrijksrelaties, justitie en veiligheid en Europa. Sinds mei 2025 is zij waarnemend burgemeester van Weststellingwerf.
     
  • 2. 
    Chris Simons (1965) was van 23 augustus 2022 tot 6 december 2023 lid van de VVD-Tweede Kamerfractie. Tot 1 november 2022 was hij de vervanger van Bente Becker, die met zwangerschaps- en bevallingsverlof is. Eerder verving hij van 22 maart tot 8 juli 2022 Ockje Tellegen. De heer Simons was sinds juli 2011 wethouder in Middelburg en daarvoor vijf jaar raadslid en fractievoorzitter. De heer Simons was eigenaar van een schoonmaakbedrijf in Middelburg. Hield zich als kamerlid bezig met arbeidsomstandigheden en inspectie sociale zaken. Sinds maart 2024 is hij wethouder van Sluis.