Gouden Roeispaan voor straathuisarts Michelle

Met dank overgenomen van L.M.C. (Lilian) Marijnissen i, gepubliceerd op woensdag 11 januari 2023, column.

‘Waar haal je je inspiratie vandaan om dit werk vol te houden?’ was de laatste vraag op de avond over mijn boek maandag in Amersfoort. ‘Door in het land van mensen uit de praktijk te horen wat er anders moet en anders kan en me te realiseren dat wij volksvertegenwoordigers in de positie zijn om er iets aan te doen’, was mijn antwoord.

De dag erna ontmoette ik Michelle, straathuisarts in Rotterdam. Ik ging bij haar langs om meer te horen over haar werk en waar ze zich zorgen om maakt.

De politiek is vaak bezig met de waan van de dag, terwijl een ander deel van Nederland bezig is met hoe haal ik het einde van de dag. Deze middag werd me dat nog eens duidelijk toen ik met een aantal mensen sprak die kwamen eten in de Pauluskerk.

Voor een euro kun je hier een warme maaltijd krijgen, en bovenal een dak boven je hoofd en een praatje. Sommige mensen komen hier omdat ze geen huis meer hebben, anderen omdat dit nog de enige manier is om in contact te komen met andere mensen. Het raakte me om te horen hoe mensen hier of op straat zijn beland.

Niet alleen voor een maaltijd of een praatje, maar ook voor een bezoek aan een huisarts kunnen mensen hier terecht. Straathuisarts Michelle behandelt hier een dag in de week mensen die niet verzekerd zijn en zelf geen zorg kunnen betalen. Wie je ook bent en wat er ook met je aan de hand is: haar deur staat voor je open. Het is triest dat het nodig is, maar ze doet ontzettend belangrijk werk samen met de mensen om haar heen. Want als je ziek bent zou toch iedereen recht moeten hebben op een arts?

Helaas worden de problemen steeds erger en komt dat ook door de manier waarop de zorg in Nederland is georganiseerd. Michelle vertelde me over alle zinloze zorg waar op dit moment miljarden aan wordt besteed. Gemeenten kopen zorg in die vaak niet aansluit bij wat nodig is, en vanwege die strenge contracten met de zorgorganisaties lukt het dan niet om mensen de zorg te geven die ze juist wél nodig hebben. En dit alles onder het motto van ‘kosten besparen’. Maar als mensen uiteindelijk bij alle instanties moeten aankloppen omdat ze het niet meer redden is de samenleving veel meer geld kwijt - tot frustratie van Michelle en vele anderen. Dit systeem van ‘marktwerking’ werkt dus helemaal niet, behalve voor hen die er geld aan verdienen. Het is duur en onnodig. En er is een alternatief: zorg gebaseerd op samenwerking in plaats van concurrentie.

Armoede is vaak de oorzaak waarmee de ellende begint. Zo vertelde Michelle bijvoorbeeld over een alleenstaande jonge moeder die ‘s nachts in een distributiecentrum werkt om te kunnen rondkomen, terwijl ze overdag voor haar zoontje zorgt die veel zorg en aandacht nodig heeft. Voordat ze de juiste zorg kreeg was ze meer dan een jaar verder en de situatie verslechterde. Door de inzet van Michelle is het gelukt om deze moeder te helpen, maar door wegkijken van de gemeente heeft het veel te ver moeten komen.

Ook ziet Michelle veel arbeidsmigranten uit Oost-Europa. Met mooie praatjes door het uitzendbureau hierheen gelokt maar als hun werkgever ze beu is, belanden ze soms op straat omdat ze dan ook het dak boven hun hoofd verliezen.

Haar ideeën zijn uitgesproken en Michelle vertelde me dat ze inmiddels cynisch wordt van de huidige politiek. Dat snap ik heel goed. Als je elke dag tegen een systeem aanloopt dat niet werkt terwijl je weet dat het anders kan, dan moet je stevig in je schoenen staan om door te gaan met je werk. Toch staat haar deur iedere dinsdag voor iedereen open. Reden genoeg om haar een Gouden Roeispaan te overhandigen. Dat is de prijs die ik af en toe uitreik aan mensen die tegen de stroom inroeien. Deze middag gaf ik haar deze prijs voor haar werk als straathuisarts.

Ook vandaag merkte ik weer dat de Haagse realiteit vaak mijlenver afstaat van de spreekkamer van Michelle. Er is nog zoveel te doen.