Kamerbrief actualisatie Staat van de Unie - Hoofdinhoud
Inhoudsopgave
| Officiële titel | Kamerbrief actualisatie Staat van de Unie |
|---|---|
| Documentdatum | 20-09-2022 |
| Publicatiedatum | 20-09-2022 |
| Externe link | origineel bericht |
| Originele document in PDF |  |
1
Aan de Voorzitter van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Prinses Irenestraat 6
Den Haag
Rijnstraat 8
2515 XP Den Haag
Postbus 20061
Nederland
www.rijksoverheid.nl
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
Bijlage(n)
Datum 20 september 2022
Betreft Actualisatie Staat van de Unie Kamerbrief
Geachte voorzitter,
Op 28 april jl. ontving uw Kamer de Staat van de Unie Kamerbrief.
1
Hierin blikte
het kabinet terug op de belangrijkste ontwikkelingen in de Europese Unie van het
afgelopen jaar en presenteerde het kabinet een visie op de Europese agenda van
het komende jaar. De vaste Kamercommissie voor Europese Zaken verzocht op 7
juni jl. om een actualisatie van de Staat van de Unie in aanloop naar het
notadebat hierover op 26 september. In deze brief wordt aan dit verzoek voldaan.
De vaste Kamercommissie heeft tevens verzocht om een appreciatie van de State
of the Union-speech van Europese Commissievoorzitter Von der Leyen.
State of the Union-speech Commissievoorzitter Von der Leyen
Op 14 september jl. sprak Europese Commissievoorzitter Von der Leyen de
jaarlijkse Staat van de Unie uit. In de speech was zoals verwacht veel aandacht
voor Oekraïne en de energiecrisis.
2
Verder was er aandacht voor EU-uitbreiding,
het versterken van Europese democratieën en het versterken van de Europese
weerbaarheid en het concurrentievermogen. Ook sprak Von der Leyen vanuit de
Europese Commissie (hierna: de Commissie) steun uit voor het starten van een
Conventie om tot verdragswijziging te komen. Het kabinet deelt de analyse van
Von der Leyen dat Europa zich op een belangrijk punt begeeft door de
verschillende crises die tot veel onzekerheid leiden bij Europese burgers. Ook
onderstreept het kabinet het belang van eenheid binnen de Unie ten aanzien van
Oekraïne en de andere uitdagingen waar de Unie zich mee geconfronteerd ziet. De
in de speech aangekondigde voorstellen zijn aangeboden in een letter of intent
1
Kamerstuk 35982-3
2
De speech is hier terug te lezen
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/ov/SPEECH_22_5493
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
aan de voorzitter van het Europees Parlement.
3
Daarin zijn eveneens de
initiatieven als vervolg op de Conferentie over de Toekomst van Europa
gemarkeerd. De Commissie zal de aangekondigde voorstellen uitwerken in een
mededeling over het Commissie Werkprogramma 2023, dat naar verwachting op
18 oktober uitkomt. De kabinetsappreciatie hierover komt uw Kamer eind
november toe.
Actualisering Staat van de Unie
Sinds het verschijnen van de Staat van de Unie Kamerbrief op 28 april jl. hebben
zich verschillende ontwikkelingen voortgedaan. De oorlog in Oekraïne heeft een
grote stempel gedrukt op de Europese agenda. De voortgang op een aantal
Europese dossiers is door de huidige situatie versneld. De meest in het oog
springende ontwikkelingen zijn hieronder toegelicht, aan de hand van de zes
prioriteiten van het Commissie Werkprogramma voor 2022.
Een Europese Green Deal
Fit-for-55
De Raad heeft op een groot aantal onderdelen van het Fit-for-55 pakket algemene
oriëntaties bereikt, waaronder op het EU emissiehandelssysteem (ETS), de Effort
Sharing Regulation (ESR), de Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED), de Richtlijn
Energie Efficiëntie (EED), CO2-emissies voertuigen en de verordening voor
landgebruik, verandering van landgebruik en bosbouw (LULUCF).
4
Deze
wetgevingsvoorstellen borgen samen het doel van ten minste 55%
broeikasgasreductie in de EU in 2030. Mede dankzij de inzet van Nederland en
gelijkgezinde lidstaten streeft ook de Raad in de bereikte algemene oriëntaties
naar een pakket dat optelt tot 55% reductie. Het kabinet blijft erop aandringen
dat de trilogen, die onder Tsjechisch voorzitterschap zijn gestart en voortgezet
worden, zo snel mogelijk en met behoud van ambitieniveau worden afgerond,
zodat het wetgevingspakket zo snel mogelijk kan worden geïmplementeerd.
Energie
De Russische inval in Oekraïne heeft grote gevolgen voor de Europese
energiemarkt. Het heeft geleid tot een forse stijging van de energieprijzen in
Europa en heeft laten zien in welke mate Nederland en Europa afhankelijk zijn van
Russische fossiele brandstoffen. Om zowel deze afhankelijkheid te verminderen,
alsook de energietransitie te versnellen, heeft de Commissie op 18 mei jl. het
REPowerEU-plan gepubliceerd.
5
Daarnaast werd tijdens de extra Energieraad van
26 juli jl. overeengekomen dat lidstaten hun gasconsumptie met 15%
verminderen waardoor de EU een krachtig en eensgezind signaal afgeeft richting
de Russische Federatie. Met het oog op de verminderde gasleveringen vanuit de
Russische Federatie is solidariteit binnen de EU en met Oekraïne van groot
3
De letter of intent is hier te zien:
union.ec.europa.eu/system/files/2022-09/SOTEU_2022_Letter_of_Intent_EN_0.pdf
4
Voor een compleet overzicht van de uitkomst van de verschillende raden en de stand van
zaken van het Fit-for-55 pakket, zie de kamerbrief van 8 juli: Kamerstuk 22112-3461.
5
Hier is de kamer middels een BNC-fiche over geïnformeerd: Kamerstuk 22 112 nr. 3438
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
belang.
6
Tijdens een extra Energieraad op 9 september jl. werd gesproken over
maatregelen om de energieprijzen te beperken en de impact van de hoge
energieprijzen te mitigeren.
7
De lidstaten riepen de Commissie op om
verschillende voorstellen hieromtrent nader uit te werken. Tegelijk met de State of
the Union-speech van Von der Leyen publiceerde de Commissie een uitgewerkt
voorstel, waarover tijdens een extra Energieraad op 30 september gesproken zal
worden. De Minister voor Klimaat en Energie zal op korte termijn een appreciatie
van dit voorstel met de Kamer delen. Het kabinet erkent de ernst van de situatie
van de hoge energieprijzen en heeft hierbij in het bijzonder aandacht voor
kwetsbare huishoudens.
Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk
Met de in het voorjaar bereikte politieke akkoorden over de Digital Markets Act
(DMA) en de Digital Services Act (DSA) zet de EU wereldwijd de standaard voor
platformregulering. Nederland is in Brussel één van de drijvende krachten achter
de DMA en de DSA geweest die samen de basis vormen van nieuwe, moderne
Europese wetgeving voor de digitale economie en de interne markt. De DMA is
vanaf 2023 van kracht en de DSA treedt in 2024 in werking.
8
Daarnaast is er een
akkoord bereikt in de trilogen over de Data Governance Act (DGA), welke eind
2023 in werking treedt. Tevens is er een politiek akkoord bereikt over de
herziening van de Netwerk- en Informatiebeveiliging richtlijn (NIB2). De
Nederlandse implementatie van deze richtlijn zal naar verwachting zomer 2024 in
werking treden. Daarnaast is voortgang gemaakt met de onderhandelingen over
de AI Act en Data Act.
9
Ook zijn de trilogen gestart voor de Verklaring over Europese digitale rechten en
beginselen. In het kader van het intensiveren van internationale partnerschappen
is er in mei jl. een eerste digitale partnerschap gelanceerd tussen de EU en Japan.
Om gemeenschappelijke normen te stellen voor cyberveiligheid en daarmee de
weerbaarheid van onze digitale samenleving te versterken heeft de Commissie op
15 september jl. een voorstel voor een Cyber Resilience Act gepresenteerd.
10
Een economie die werkt voor de mensen
Een sterke, open en stabiele Europese economie
De koopkracht van Europese burgers staat onder druk. De al oplopende inflatie is
verder opgestuwd door gestegen energie-, voedsel- en grondstofprijzen. Deze
uitdagingen vragen om een eensgezind en daadkrachtig optreden van de Unie,
6
Zie ook verslag Energieraad, Kamerstuk 21501-33, nr. 943
7
Verslag aan de Kamer volgt.
8
Zie Kamerstuk 21501-30-558 voor een appreciatie van de voorlopige akkoorden van de
DSA en DMA.
9
Zie Kamerstuk 21501-33-944 voor het verslag van de Telecomraad van 3 juni jl.
10
De Kamer wordt hier binnen de gebruikelijke termijn middels een BNC-fiche over
geïnformeerd.
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
met economisch sterke lidstaten. Het kabinet heeft haar visie op de toekomst van
de Economische Monetaire Unie op 2 september jl. met de Kamer gedeeld.
11
Op 8 juli jl. heeft Nederland, na raadpleging van de Kamer en andere
belanghebbenden, het definitieve Herstel- en Veerkrachtplan (HVP) ingediend bij
de Commissie, waarmee aanspraak wordt gemaakt op de steungelden uit de
Europese Herstel- en Veerkrachtfaciliteit (HVF). Het Nederlandse HVP richt zich op
thema’s die voor het kabinet van zwaarwegend belang zijn, zoals volkshuisvesting
en de arbeidsmarkt. Ook wordt geïnvesteerd in digitalisering, onderwijs en zorg.
12
In het plan zet Nederland daarnaast vol in op de energietransitie. Bijna de helft
van de investeringen draagt bij aan een groene economie, en 35% van de
investeringen draagt bij aan het behalen van de doelstellingen van REPowerEU
waarmee de Europese economie duurzamer, en minder afhankelijk van Russische
fossiele brandstoffen moet worden. Doordat Nederland haar plan nu heeft
ingediend had het kabinet de mogelijkheid om – als eerste lidstaat – niet alleen de
REPowerEU-doelstellingen mee te nemen in het plan, maar ook andere
aanbevelingen voor 2022 voor de arbeids- en de woningmarkt, en voor de
energietransitie.
Op 8 september jl. publiceerde Commissie het voorstel-raadsuitvoeringsbesluit
(Council Implementing Decision) waarin een positief advies wordt gegeven aan de
Raad.
13
Uw Kamer is hierover dezelfde dag geïnformeerd.
14
De verwachting is dat
de lidstaten het raadsuitvoeringsbesluit voor het Nederlandse HVP tijdens de
Ecofinraad van 4 oktober behandelen. Daarna zal Nederland in gesprek gaan met
de Commissie over de financiële overeenkomst en de operationele regelingen.
Uiterlijk 31 december 2022 zal 70% van de subsidies door de Commissie moeten
zijn gecommitteerd.
In juni jl. werd een triloogakkoord bereikt over de richtlijn Toereikende
Minimumlonen in de EU. Deze richtlijn kan bijdragen aan opwaartse
sociaaleconomische convergentie en een gelijk speelveld in Europa. Nederland
heeft daarom op de Raad Werkgelegenheid en Sociaal Beleid in juni ingestemd
met het bereikte triloogakkoord.
15
Naar verwachting is de richtlijn uiterlijk eind
2024 geïmplementeerd in nationale regelgeving. Eveneens werd een
triloogakkoord bereikt over de richtlijn Women on Company Boards. Het kabinet
heeft ingestemd met het bereikte triloogakkoord in het kader van haar actieve
11
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16101&did=
12
Het tweede en laatste concept van het Nederlandse herstelplan is op 24 juni naar de
kamer gestuurd (Kamerstuk 21501-07-1880) en het plan is formeel op 8 juli bij de CIE
ingediend. Hierover is uw kamer dezelfde dag geïnformeerd (Kamerstuk 21501-07-1880)
13
https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/recovery-coronavirus/recovery-and-
resilience-facility/recovery-and-resilience-plan-netherlands_en#assessment-of-the-
14
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16566&did=
15
Kamerstuk 35639, nr. E.
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
emancipatie- en antidiscriminatiebeleid. Met het bereikte akkoord wordt een
belangrijke stap gezet in het bevorderen van gendergelijkheid binnen de Unie.
Open strategische autonomie
De discussie over de open strategische autonomie van de EU en het verminderen
van strategische afhankelijkheden staat onverminderd hoog op de Europese
agenda.
16
De gepresenteerde Commissievoorstellen staan dan ook vaak in het
teken van het versterken van de Europese weerbaarheid, veiligheid en
concurrentievermogen, en daarmee de positie van de EU op het wereldtoneel. Zo
heeft de Commissie op 19 september jl. het voorstel voor een Single Market
Emergency Instrument gepresenteerd, met als doel het in stand houden van het
vrije verkeer van goederen, diensten en personen in tijden van crises.
17
De
Nederlandse inzet voor de interne markt is uiteengezet in de Kamerbrief die op 17
juni jl. met de Kamer is gedeeld.
18
De Nederlandse inzet voor Europees
industriebeleid is op 8 juli jl. met de Kamer gedeeld.
19
Dit najaar zal het kabinet
de Kamer informeren over de invulling van motie Brekelmans over het mitigeren
van risicovolle strategische afhankelijkheden.
20
Een sterker Europa in de wereld
Gemeenschappelijk veiligheids-en defensiebeleid
Na de aanname van het Strategisch Kompas op 21 maart jl., zijn concrete stappen
gezet om het Kompas te implementeren. Verder is uw Kamer op 30 juni jl.
geïnformeerd over het Commissievoorstel voor een Verordening ter versterking
van de Europese defensie-industrie door middel van gemeenschappelijke
aanbestedingen.
21
Voorts heeft de Commissie de eerste middelen uit het Europese
Defensiefonds (EDF) toegekend aan consortia van bedrijven voor onderzoek en
ontwikkeling. Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen zijn betrokken bij 26
van de 61 door de EC geselecteerde consortia en scoort als 6
e
land in Europa.
Hiermee behaalt Nederland haar doelstelling in de Defensie Industrie Strategie om
tot de top-10 landen van Europa te behoren. Nederland zal zich, met oog op de
laatste ontwikkelingen, blijven inzetten voor een meer gelijk speelveld in Europa
en een sterkere Europese Defensie en Technologische Industriële Basis (DTIB)
waarin de Nederlandse DTIB ook voldoende positie heeft om het nationaal
veiligheidsbelang te kunnen blijven borgen. Hierbij acht Nederland het van belang
dat zo veel mogelijk gezamenlijk met andere EU-lidstaten wordt geïnvesteerd.
Over de laatste ontwikkelingen betreffende het EDF is uw Kamer op 16 september
jl. geïnformeerd in het verslag Informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie 29-30
16
Het kabinet zet hierbij in op het borgen van publieke belangen zoals ons verdienvermogen
en (cyber)veiligheid, met behoud van een open economie en internationale
partnerschappen.
17
De Kamer zal hier binnen de gebruikelijke termijn middels een BNC fiche over worden
geïnformeerd.
18
Kamerstuk 22112-3437
19
Kamerstuk 29826-147
20
Kamerstuk 35925-V-97
21
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2022/06/30/def-bnc-fiche-2-
verordening-versterking-europese-defensie-industrie
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
augustus 2022.
22
Tijdens de NAVO-top in juni benadrukte een groot deel van de
bondgenoten het cruciale belang van NAVO-EU samenwerking.
Relaties met derde landen
Oekraïne
De EU blijft enerzijds steun bieden aan Oekraïne en anderzijds de druk op Rusland
opvoeren om de Russische agressie tegen Oekraïne te beëindigden. Na het
verschijnen van de Staat van de Unie Kamerbrief eind april, is additionele steun
aan Oekraïne vanuit de Europese Vredesfaciliteit gefinancierd. In totaal maakte de
EU tot september EUR 2,5 miljard vrij voor lethale en niet-lethale steun aan
Oekraïne. Tijdens de informele Raad Buitenlandse Zaken/Defensie van 29 en 30
augustus jl. is overeengekomen om het voorstel van de Hoge Vertegenwoordiger
voor een EU Military Assistance Mission Ukraine verder uit te werken.
23
Op 3 juni jl. en op 21 juli jl. werden het zesde
24
en zevende
25
sanctiepakket
aangenomen, in reactie op de aanhoudende Russische agressie tegen Oekraïne.
De EU en het kabinet roepen derde landen op om EU-sancties niet te ondermijnen
en om sanctie-ontwijking door Rusland niet te vergemakkelijken.
Op 9 september jl. heeft de EU de EU-Rusland Visum Facilitatie Overeenkomst
(VFA) volledig opgeschort. Concreet betekent dit dat alle bestaande privileges
voor Russische visumaanvragers vervallen. Zo gelden vanaf de inwerkingtreding
van dit besluit op 12 september de normale visumleges, de gebruikelijke
beslistermijnen, de gebruikelijke bewijslastverdeling en de gebruikelijke
voorwaarden voor verkrijging van een (multiple entry) visum, conform de
visumcode.
Op 12 mei jl. heeft de Commissie de mededeling over de EU-Oekraïne Solidarity
Lanes gepresenteerd. Uw Kamer heeft de Kabinetsappreciatie van dit voorstel per
Kamerbrief ontvangen.
26
Met het Solidarity Lanes initiatief ondersteunt de EU o.a.
de graanexport vanuit Oekraïne over land (weg en spoor) en is inmiddels meer
dan 10 miljoen ton aan graan en zaden geëxporteerd.
27
Op 18 mei jl. publiceerde de Commissie de mededeling “Ukraine: Relief and
Reconstruction”. Deze mededeling schetste de kaders voor een platform voor de
22
Verslag Informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie 29-30 augustus 2022 te Praag en
enkele overige zaken | Tweede Kamer der Staten-Generaal
23
Verslag Informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie 29-30 augustus 2022 te Praag en
enkele overige zaken | Tweede Kamer der Staten-Generaal
24
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/06/03/europese-unie-eu-zesde-
sanctiepakket-tegen-rusland-nieuws
25
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/07/21/eu-nieuwe-sancties-zevende-
26
Kamerstuk 36045-85
27
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/FS_22_3169
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
coördinatie van de wederopbouw van Oekraïne en zette een voorstel uiteen voor
macro-financiële bijstand (MFB) oplopend tot EUR 9 miljard in 2022. Deze EUR 9
miljard is additioneel aan de EUR 1.2 miljard liquiditeitssteun die dit voorjaar aan
Oekraïne is verstrekt. In juli jl. hebben de Raad en het Europees Parlement
goedkeuring gegeven aan de uitkering van een eerste tranche van EUR 1 miljard
MFB, welke op 1-2 augustus is uitgekeerd aan Oekraïne. Op 7 september jl. heeft
de Commissie een voorstel gepresenteerd voor de volgende tranche aan MFB van
EUR 5 miljard. Tijdens de informele Ecofin van 9-10 september hebben de
lidstaten aangegeven klaar te staan om deze tweede tranche te steunen en
daarvoor de benodigde garanties te verstrekken, onder voorbehoud van nationale
procedures. Naar verwachting stemt de RAZ van 20 september in met het
voorstel, nadat het Europees Parlement op 14 september instemde.
Zoals gemeld in onder andere de Commissiemededeling van 18 mei jl. en tijdens
de Ukraine Recovery Conference in Lugano van 4-5 juli jl. is de Commissie bereid
om samen met lidstaten een voortrekkersrol te spelen in de wederopbouw van
Oekraïne, in nauwe samenspraak met Oekraïne en internationale actoren
waaronder de G7, de G20 en de Internationale Financiële Instellingen.
28
Op 9
september jl. presenteerden de regering van Oekraïne, de Wereldbank en de
Commissie een analyse van de wederopbouwbehoeften van Oekraïne alsmede de
financiële noden om te kunnen overleven op korte termijn.
29
Deze needs
assessment is in nauw overleg met de Oekraïense autoriteiten tot stand gekomen
en biedt een sterke analytische basis voor een uitgebreide financiële en
operationele strategie voor de wederopbouw van Oekraïne. De Commissie en het
Duitse voorzitterschap van de G7 zijn voornemens om in oktober een
expertconferentie te organiseren over de wederopbouw van Oekraïne. Mogelijk
wordt hier ook nader gesproken over de vormgeving en invulling van het Ukraine
Reconstruction Platform.
30,
31,
32
EU-uitbreiding
De aanvragen voor EU-lidmaatschap van Oekraïne, Moldavië en Georgië werden
besproken tijdens de Europese Raad (ER) van 23 en 24 juni jl., op basis van de
opinies van de Commissie hierover die op 17 juni jl. werden gepresenteerd. Het
kabinet heeft het advies van de Commissie om Oekraïne, Moldavië en Georgië het
perspectief op EU-lidmaatschap te geven overgenomen, conform de inzet in de
kabinetsappreciatie van de opinies.
33
De ER erkende het Europese perspectief van
Oekraïne, Moldavië en Georgië en bevestigde dat de toekomst van deze landen in
de EU ligt. De ER heeft besloten de status van kandidaat-lidstaat toe te kennen
aan Oekraïne en Moldavië. De ER bevestigde ook dat het bereid is om de status
van kandidaat-lidstaat toe te kennen aan Georgië zodra de prioriteiten zoals
uiteengezet in de opinie van de Commissie zijn aangepakt. De voortgang van
28
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/SPEECH_22_4302
29
https://documents1.worldbank.org/en/publication/documents-
reports/documentdetail/099445209072239810
30
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/et/SPEECH_22_5225
31
Kamerstuk 21501-20-1805
32
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/05/17/wederopbouw-oekraine-inzet-
nederland-en-internationaal-nieuws
33
Kamerstuk 23987-393
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
ieder land richting de EU zal afhangen van de eigen merites om te voldoen aan de
Kopenhagencriteria. Hierbij dient de absorptiecapaciteit van de Unie om nieuwe
leden op te nemen in overweging genomen te worden.
Op 19 juli jl. vonden de eerste Intergouvernementele Conferenties (IGC’s) met
Noord-Macedonië en Albanië plaats. Dankzij een compromisvoorstel van het
voormalige Franse voorzitterschap heeft Bulgarije uiteindelijk de blokkade van het
onderhandelingsraamwerk voor Noord-Macedonië opgeheven. De
toetredingsonderhandelingen met Albanië kunnen nu starten. De
onderhandelingen met Noord-Macedonië zullen starten zodra de Macedonische
grondwet is aangepast, als onderdeel van het Franse voorstel. Het kabinet is
verheugd dat de eerste IGC’s hebben plaatsgevonden. Het kabinet blijft
gecommitteerd om beide landen te ondersteunen op hun weg richting toetreding
tot de EU.
Handel
Op 22 juni jl. heeft de Commissie een mededeling over de EU inzet voor afspraken
over handel en duurzame ontwikkeling in bilaterale handelsakkoorden
gepubliceerd. Het kabinet heeft deze mededeling verwelkomd.
34
In het kader van
een gelijk speelveld voor Europese bedrijven is het kabinet verheugd over de
inwerkingtreding van het internationaal aanbestedingsinstrument en het politiek
akkoord over het voorstel van de Commissie om de verstorende werking van
buitenlandse subsidies op de interne markt tegen te gaan.
35
Bevordering van onze Europese levenswijze
Migratie
Onder het Franse EU-voorzitterschap is een stap-voor-stap benadering
overeengekomen en gestart met de onderhandelingen in de Raad over onderdelen
van het asiel- en migratiepact. In juni jl. heeft de Raad zijn positie op de Eurodac-
en Screeningverordening vastgesteld, en een grote meerderheid van de lidstaten
sprak steun uit voor een solidariteitsverklaring, wat een vrijwillig mechanisme
omvat voor herplaatsingen en andere vormen van solidariteit zoals financiële of
operationele steun.
36
Het is een belangrijke stap voorwaarts in het Europese
migratiedebat, waarbij Nederland consistent in blijft zetten op een goede balans
tussen solidariteit en verantwoordelijkheid. In aanvulling daarop is een
Raadspositie aangenomen ten aanzien van de herziening van de
Schengengrenscode, waar Nederland de versterkte koppeling tussen de
Schengengrenscode en (secundaire) migratie verwelkomt. Zowel ten aanzien van
de Eurodac- en Screeningverordening als de Schengengrenscode is het nu aan het
Europees Parlement om positie in te nemen, alvorens de trilogen kunnen starten.
Een nieuwe impuls voor de Europese democratie
34
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16096&did=
35
Kamerstuk 21501-30-557
36
Kamerstuk 32317-764
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
Conferentie over de Toekomst van Europa
Op 9 mei jl. werd het eindverslag
37
van de Conferentie overhandigd aan het
gezamenlijk voorzitterschap van de Conferentie. De genoemde voorstellen en
maatregelen zijn gebaseerd op de uitkomsten van de Europese en nationale
burgerpanels, waaronder de Nederlandse burgerconsultaties Kijk op Europa. Een
appreciatie van de voorstellen uit de Conferentie, ging uw Kamer reeds toe op 10
juni jl.
38
Naar aanleiding van het eindverslag, hebben de EU-instellingen (de Raad, het
Europees Parlement en de Europese Commissie) afgesproken om te bespreken
hoe doeltreffend gevolg te geven aan de resultaten, elk binnen hun eigen
bevoegdheden en in overeenstemming met de Verdragen. Uw Kamer werd op 8
juli jl. geïnformeerd over de laatste stand van zaken omtrent de opvolging van de
uitkomsten.
39
Voortbouwend op de burgerdialogen Kijk op Europa en in lijn met
motie Koole II
40
, blijft het kabinet zich inzetten voor en faciliteert het een
levendige en goed geïnformeerde publieksdiscussie over de EU.
41
Momenteel
wordt de communicatiestrategie zoals benoemd in de motie Koole II verder
uitgewerkt. Uw Kamer zal in het najaar hier separaat over geïnformeerd worden.
Zoals ook aangegeven in de Kamerbrief inzake de wetgevings- en beleidsagenda
2022
42
, stelt het kabinet voor om, in afwachting van de plannen van het
voorzitterschap en de publicatie van het Commissiewerkprogramma waar de
uitkomsten van de Conferentie een plek zullen krijgen, om tijdens het
Commissiedebat Raad Algemene Zaken, gepland op 15 november a.s., de
uitkomsten van de Conferentie met uw Kamer te behandelen.
Rechtsstaat
De zorgen over de staat van met name de Poolse en Hongaarse rechtsstaat bleven
ook de afgelopen maanden onverminderd groot. Op 17 juni jl. heeft de Raad
ingestemd met het besluit ter goedkeuring van het Poolse herstelplan. Nederland
onthield zich van stemming. In de Kamerbrief van 14 juni jl.
is de overweging van
het kabinet toegelicht.
43
Op het moment dat Polen een verzoek tot uitbetaling
doet, zal Nederland er op toezien dat de Commissie zorgvuldig beoordeelt of Polen
de overeengekomen mijlpalen ook daadwerkelijk realiseert.
De Commissie heeft op 28 april jl. onder de MFK-rechtsstaatsverordening een
schriftelijke kennisgeving aan Hongarije gestuurd, waarmee de procedure om tot
opschorting of stopzetting van EU-middelen te komen daadwerkelijk is gestart.
44
Op 18 september jl. heeft de Commissie voor het eerst een voorstel aan de Raad
gedaan voor het opleggen van maatregelen aan Hongarije in het kader van de
37
Te raadplegen via: https://futureu.europa.eu/pages/reporting
38
Kamerstuk 35 508, T
39
Kamerstuk 35982-6
40
vlton8ky4kzy_opgemaakt.pdf (eerstekamer.nl)
41
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/05/27/kamerbrief-
inzake-uitvoering-over-een-publieksdiscussie-over-de-toekomst-van-europa
42
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/09/01/kamerbrief-
inzake-wetgevings-en-beleidsagenda-2022
43
Kamerstuk 21501-07-1861
44
Zie ook Kamerstukken II 2020/21, 21 501-02, nr.2485.
Onze Referentie
BZDOC-1050274694-16
MFK-rechtsstaatverordening. Het kabinet steunt deze stap en blijft er de komende
tijd op aandringen dat dit instrument zo volledig mogelijk wordt benut. Uw kamer
ontvangt op korte termijn een appreciatie van het Commissievoorstel. Ook blijft
Nederland er voor pleiten dat de Commissie, waar passend, inbreukprocedures
start. Het is in dit licht positief dat de Commissie op 15 juli jl. heeft besloten een
volgende stap te zetten in de lopende procedure over de anti-LHBTIQ wetgeving in
Hongarije en in de procedure gestart naar aanleiding van uitspraken van het
Poolse Grondwettelijk Hof dat essentiële onderdelen van het Unierecht opzij zette
met een beroep op de Poolse grondwet.
Op 13 juli jl. presenteerde de Commissie haar Rechtsstaatsrapport 2022, waarin
zij verslag doet van de rechtsstatelijke situatie in de EU als geheel en in de
lidstaten afzonderlijk. In lijn met de Nederlandse inzet, heeft de Commissie dit
jaar voor het eerst concrete aanbevelingen opgenomen in de landenhoofdstukken.
De kabinetsreactie op het rapport is op 9 september jl. aan de kamer verstuurd.
De minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra