BIJ1 stelt Kamervragen over de enorme crisis in de vluchtelingenopvang

Met dank overgenomen van BIJ1 (BIJ1) i, Tweede Kamerfractie BIJ1 (BIJ1) i, gepubliceerd op vrijdag 24 juni 2022.

De asielopvang in Nederland verkeert in een beleidsmatig veroorzaakte crisis. Mensenrechten worden geschonden en mensen hebben geen enkel toekomstperspectief. Voorafgaand aan het aankomende debat, stelt BIJ1 daarom de volgende vragen:

  • 1. 
    Bent u bekend met de berichten ‘Advies: stop met de crisisaanpak van asielzoekers, creëer meer buffercapaciteit aan opvangplekken‘ uit de Volkskrant, d.d. 14 juni 2022, ‘Kabinet pakt vastgelopen asielopvang aan als nationale crisis‘ van de NOS, d.d. 17 juni 2022, ‘Nog geen akkoord veiligheidsregio’s en kabinet over asielopvang‘ van de NOS, d.d. 20 juni 2022, ‘Inspecties: rechten van jonge vluchtelingen geschonden‘ van het NRC, d.d. 19 juni 2022, en ‘Kabinet en veiligheidsregio’s steggelen nog over asielopvang‘ van Binnenlands Bestuur, d.d. 20 juni 2022?
  • 2. 
    Deelt u met de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en de Adviesraad Migratie (ACVZ) de mening dat migratie één van de fundamenten van onze samenleving vormt, en dat dit geldt voor zowel gereguleerde vormen (zoals arbeids- en studiemigratie) als voor niet-gereguleerde vormen (zoals asielmigratie)? Zo nee, waarom niet?
  • 3. 
    Gezien het feit dat migratie niet weg te denken is uit onze samenleving; en dat de internationale geopolitiek, klimaatverandering en imperialisme er blijvend voor zorgen dat mensen gedwongen op de vlucht slaan, kunt u uitgebreid uitleggen waarom asielopvang in Nederland tot op de dag van vandaag gestoeld is op ad-hoc beleid waarbij het chronische gebrek aan anticipatie en een krampachtig vasthouden aan niet werkende financieringssystematiek en bestuurlijke inrichting ervoor zorgen dat de kwaliteit van de opvang geregeld door de humanitaire ondergrens zakt? Bent u voornemens deze problematiek aan te pakken? Zo nee, waarom niet?
  • 4. 
    Deelt u met BIJ1 de mening dat de asielopvang in Nederland niet moet worden beschouwd als een incidentele crisis die om de paar jaar moet worden opgelost, maar dat het opvangen van asielzoekers als maatschappelijke verantwoordelijkheid gezien moet worden die duurzaam en humaan beleid vereist? Zo nee, waarom niet?
  • 5. 
    Hoe beoordeelt u het asielbeleid, in het kader van mensenrechtenbescherming, nu asielzoekers in Ter Apel bijvoorbeeld al nachtenlang noodgedwongen op een stoel moeten slapen, en duizenden kinderen en jongeren in AZC’s gebrekkige zorg en onderwijs krijgen?
  • 6. 
    Gezien structurele financiering voor het opvangen van asielzoekers in de gemeenten met ruimte voor buffers minder kostbaar is dan de kosten voor het ad-hoc op- en afschalen van opvanglocaties, kunt u uitleggen waarom u blijft vasthouden aan de tweede benadering?
  • 7. 
    Bent u voornemens om het advies van het Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en Adviesraad Migratie (ACVZ) op te volgen en de financieringssystematiek in te richten op het noodzakelijke aantal beschikbare bedden, inclusief buffers voor de lange termijn, zodat humane opvangplekken voor asielzoekers worden gewaarborgd? Zo ja, welke vervolgstappen gaat u zetten om dit te bewerkstelligen? Zo nee, waarom bent u niet bereid om het advies van de ROB en de ACVZ op te volgen? En hoe verhoudt een dergelijke onwelwillendheid zich tot het feit dat u de vastgelopen opvang nu als landelijke crisis beschouwt?
  • 8. 
    Kunt u aangeven wat de status is van de plannen van minister Hugo de Jonge en staatssecretaris Eric van den Burg om uiterlijk begin volgend jaar een wet in te voeren die gemeenten zal verplichten om niet alleen statushouders, maar ook asielzoekers op te nemen?
  • 9. 
    Bent u voornemens om structureel voldoende financiering beschikbaar te stellen aan gemeenten om asielzoekers op te vangen en te begeleiden; om woningen geschikt te maken voor de doorstroom en huisvesting van statushouders; en zowel de sociale samenhang in gemeenten als de kans van slagen van gemeentelijke opvangverplichtingen te bevorderen? Zo nee, waarom niet?
  • 10. 
    Gezien gemeenten een gebrek aan beleidsruimte ervaren, wat het effectief monitoren en coördineren van opvangplekken moeilijk maakt, bent u bereid om gemeenten meer ruimte te geven om de opvang en huisvesting van asielzoekers naar eigen inzicht te organiseren? In andere woorden, bent u bereid om meer ruimte te bieden voor een gedecentraliseerde aanpak waarin gemeenten zelf het soort maatwerk kunnen bepalen dat nodig is om hun gemeentelijke opvangverplichtingen te volbrengen? Zo nee, waarom niet?
  • 11. 
    Kunt uitleggen waarom het wel mogelijk is in korte tijd een grote hoeveelheid aan opvanglocaties voor Oekraïense ontheemden beschikbaar te stellen terwijl vluchtelingen uit andere landen alleen maar in aanmerking komen voor kortdurende noodopvang? Bent u van mening dat Oekraïense vluchtelingen meer recht hebben op humane opvanglocaties dan vluchtelingen van buiten Europa? Zo nee, hoe verklaart u het grote contrast tussen de geboden hulp aan Oekraïense vluchtelingen en vluchtelingen die elders vandaan komen?
  • 12. 
    Hoe beoordeelt u het idee om van alle permanente satelliet- en regionale opvanglocaties een deel van de capaciteit vrij te houden voor het opvangen van asielzoekers om leegstand te voorkomen, en een ander deel open te stellen voor bewoning door andere doelgroepen (bijvoorbeeld spoedzoekers, zoals mensen die net gescheiden zijn of tijdelijke arbeidsmigranten)? Graag een uitgebreide reactie.
  • 13. 
    Waarom zoekt het ministerie niet proactief naar noodlocaties (zoals in Heumensoord), waar in crisissituaties snel noodopvang kan worden gerealiseerd, om te voorkomen dat dergelijke locaties moeten worden gezocht wanneer daar eigenlijk geen tijd meer voor is? Bent u bereid gemeenten te verplichten proactief locaties aan te wijzen, en deze qua bezit, vereisten op het gebied van ruimtelijke ordening, vergunningen en nutsvoorzieningen gebruiksklaar te maken zodat daar snel een noodopvanglocatie kan worden ingericht? Bent u bereid om gemeenten te ondersteunen met de benodigde geldmiddelen en menskracht bij het realiseren daarvan? Zo nee, waarom niet?
  • 14. 
    Nu de vastgelopen asielopvang wordt aangepakt als nationale crisis, welke stappen en plannen kunnen we van het crisisorganisatieteam verwachten?
  • 15. 
    Kunt u uitleggen waarom het crisisorganisatieteam is ondergebracht bij de NCTV? Overwegende dat de NCTV een uitgebreide geschiedenis kent van onwettelijk en onrechtmatig handelen en etnisch profileren, wat maakt de NCTV - volgens u - gekwalificeerd om de rechten, belangen en noden van asielzoekers te garanderen, waarborgen en beschermen?
  • 16. 
    Gezien het tekort aan personeel één van de knelpunten is waardoor een structurele oplossing voor het opvangen van asielzoekers niet kan worden gerealiseerd, hoe bent u van plan het gebrek aan personeel aan te pakken?
  • 17. 
    Kunt u deze vragen beantwoorden voor aanvang van het commissiedebat over Vreemdelingen- en Asielbeleid op 30 juni 2022?