Conferentie van de WTO leidt tot belangrijke resultaten - Hoofdinhoud
Vandaag wordt de 12e Ministeriële Conferentie (MC12) van de WTO afgesloten, en de EU is ingenomen met de resultaten die op belangrijke gebieden zijn bereikt in een context van toegenomen spanningen in de wereldhandel en een voedselzekerheidscrisis die het gevolg is van de niet-uitgelokte Russische inval in Oekraïne.
De ministers van Handel van de 164 leden tellende organisatie kwamen voor het eerst na bijna vijf jaar bijeen, nadat de conferentie twee keer was uitgesteld vanwege beperkingen als gevolg van de COVID-19-pandemie.
De leden zijn het eens geworden over een belangrijke multilaterale overeenkomst die een einde moet maken aan schadelijke visserijsubsidies. Ook werden ze het eens over specifieke vervolgstappen in de richting van de hervorming van de WTO, waaronder het herstellen van een volledig functionerende procedure voor geschillenbeslechting binnen de organisatie.
Er werd ook overeenstemming bereikt over een verklaring over de respons op pandemieën en paraatheid voor de toekomst, samen met een ontheffing van bepaalde verplichtingen op het gebied van intellectuele eigendom ten aanzien van COVID-19-vaccins.
In een gezamenlijke reactie op de huidige dramatische voedselsituatie als gevolg van de Russische agressie tegen Oekraïne kwamen de WTO-leden overeen terughoudendheid te betrachten bij de inzet van uitvoerbeperkingen, en humanitaire aankopen door het Wereldvoedselprogramma van dergelijke beperkingen vrij te stellen. Tot slot werd een akkoord bereikt om het moratorium op douanerechten op elektronische handel te verlengen tot de volgende Ministeriële Conferentie van de WTO.
Op initiatief van de EU hebben sommige leden hun solidariteit met Oekraïne nogmaals bevestigd. De EU heeft ook verdere samenwerking tot stand gebracht bij de aanpak van klimaatverandering.
Valdis Dombrovskis i, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Commissie en commissaris voor Handel: “Ondanks ongekende uitdagingen is de WTO er op deze Ministeriële Conferentie in geslaagd resultaten van mondiaal belang tot stand te brengen. Wij hebben laten zien dat we kunnen reageren op dringende kwesties, zoals de opkomende voedselzekerheidscrisis en de pandemie. Er is een historisch akkoord bereikt over het verbieden van schadelijke visserijsubsidies met het oog het bevorderen van duurzaamheid. Wij hebben het moratorium op invoerrechten voor elektronische handel, dat van vitaal belang was voor kmo's en de digitale transitie, gehandhaafd. De EU heeft ook het voortouw genomen bij een belangrijk solidariteitsevenement voor Oekraïne. De afgelopen vijf dagen hebben we hard gewerkt aan het overwinnen van grote verschillen. We waren het er echter ook over eens dat de organisatie dringend grondig moet worden hervormd ten aanzien van al haar kerntaken. Uiteindelijk gaat het om het herstellen van het vertrouwen en de politieke betrokkenheid van alle leden, en het handhaven van het op regels gebaseerde multilaterale handelsstelsel rondom een hervormde WTO. Wij zullen hieraan werken zonder tijd verloren te laten gaan.”
Janusz Wojciechowski, de Europees commissaris voor Landbouw, verklaarde: “De goedkeuring van de verklaring inzake voedselzekerheid en het besluit ter ondersteuning van het Wereldvoedselprogramma tonen aan dat de WTO tijdig kan reageren op de huidige uitdagingen. Deze multilaterale verklaring geeft een krachtige boodschap aan de wereld. Het aanpakken van de problemen op het gebied van de voedselzekerheid was voor de EU immers een belangrijke prioriteit voor MC12. Hoewel het tijdens deze bijeenkomst niet mogelijk was overeenstemming te bereiken over een verdere hervorming van de landbouw, blijft de EU zich ten volle inzetten om de werkzaamheden voor de landbouwhervorming na MC12 voort te zetten. Er moet met name aandacht worden besteed aan handelsverstorende beleidsmaatregelen, en daarbij speelt de WTO een cruciale rol.”
De leden kwamen overeen de volgende Ministeriële Conferentie (MC13) niet eerder dan december 2023 en niet later dan maart 2024 bijeen te roepen. De onderstaande lijst toont enkele concrete resultaten van MC12.
Visserij
Er is een betekenisvolle multilaterale overeenkomst tot stand gebracht die bijdraagt tot de bescherming van de oceanen. De overeenkomst over schadelijke visserijsubsidies is in overeenstemming met duurzame-ontwikkelingsdoelstelling (SDG, Sustainable Development Goal) 14.6 van de VN. Deel van de overeenkomst is onder meer een krachtig verbod op subsidies die bijdragen tot illegale, ongemelde en ongereglementeerde (IOO) visserij, met ongekende transparantiebepalingen. In de tweede plaats omvat de overeenkomst een absoluut verbod op subsidies voor visserij op de niet-gereglementeerde volle zee. Dit is een belangrijk verbod voor de meest kwetsbare gebieden waarvoor geen gevestigde en gecoördineerde regeling voor visserijbeheer bestaat. En ten derde zal de bepaling inzake overbeviste bestanden in de eerste fase van de overeenkomst leiden tot de invoering van duurzaamheidsregels voor subsidies met betrekking tot de meest kwetsbare bestanden. Voordat deze overeenkomst inzake subsidies voor overcapaciteit en overbevissing in werking kan treden, moeten de onderhandelingen over SDG 14.6 van de VN zijn afgerond. De EU is vastbesloten de overeenkomst zo spoedig mogelijk te vervolledigen met de elementen waarover nog geen overeenstemming is bereikt. Ook werd een speciaal trustfonds aangekondigd waarmee ontwikkelingslanden zullen worden voorzien van technische bijstand en capaciteitsopbouw met het oog op de uitvoering van de overeenkomst.
Hervorming van de WTO
De ministers hebben toegezegd een ingrijpende hervorming van de WTO te zullen doorvoeren en daarbij alle aspecten van haar activiteiten te bestuderen. Hierdoor moet de WTO nog beter als geloofwaardig forum voor onderhandelingen kunnen fungeren en de ontwikkelingen op het gebied van het mondiale handelsbeleid beter kunnen monitoren. Cruciaal is het engagement om uiterlijk in 2024 een volledig functionerend systeem voor geschillenbeslechting te herstellen. De hervorming van de WTO is een essentiële prioriteit voor de EU, aangezien die hervorming van cruciaal belang is voor stabiliteit te zorgen en een op regels gebaseerde aanpak van de internationale handel te bevorderen. Daarom heeft de EU het voortouw genomen bij de hervorming van de WTO en is zij voornemens dit te blijven doen naarmate de besprekingen in Genève vorderen.
Respons op de COVID-19-pandemie
De ministers hebben overeenstemming bereikt over een verklaring over de reactie van de WTO op de pandemie en de paraatheid voor toekomstige pandemieën, waarin zij zich uitspreken voor transparantie, tijdige en uitgebreide informatie-uitwisseling en terughoudendheid bij het opleggen van uitvoerbeperkingen. Als reactie op de uitzonderlijke omstandigheden van de COVID-19-pandemie en om gevolg te geven aan de verzoeken van ontwikkelingslanden, hebben de ministers overeenstemming bereikt over een ontheffing van bepaalde procedurele verplichtingen uit hoofde van de TRIPS-overeenkomst, die het mogelijk maken COVID-19-vaccins snel te vervaardigen en uit te voeren zonder toestemming van de octrooihouder. Tegelijkertijd houdt de overeenkomst een functionerend kader voor intellectuele eigendom in stand met stimulansen voor investeringen, onderzoek en technologieoverdracht. Deze omgeving is onmisbaar voor de ontwikkeling van nieuwe vaccins en geneesmiddelen en moet bijdragen tot de versterking van de productiecapaciteit van Afrikaanse landen.
Voedselzekerheid en landbouw
In een gezamenlijke verklaring over voedselzekerheid hebben de WTO-leden zich ertoe verbonden ongerechtvaardigde uitvoerbeperkingen op levensmiddelen te vermijden en de transparantie over eventuele uitvoerbeperkingen te verbeteren. Bovendien is een besluit vastgesteld om humanitaire aankopen voor het Wereldvoedselprogramma volledig vrij te stellen van uitvoerbeperkingen.
Uit de overeenkomst over dit pakket blijkt dat de WTO klaar staat om te reageren op de uitzonderlijke omstandigheden waarmee vele leden worden geconfronteerd in het licht van de verminderde aanvoer op de wereldmarkten als gevolg van de Russische oorlog tegen Oekraïne en de blokkering van de uitvoer van graan uit Oekraïne.
De EU betreurt het dat de leden hun meningsverschillen over een werkprogramma voor de landbouw niet hebben kunnen overbruggen. De EU blijft zich inzetten voor een realistisch, gericht en evenwichtig resultaat in de aanloop naar de dertiende Ministeriële Conferentie (MC13).
Elektronische handel
Het moratorium op douanerechten op elektronische transmissies (het “moratorium e-handel”) is verlengd - een cruciale overwinning voor de digitale economie. De WTO-leden hebben afgesproken dat ze de huidige praktijk om geen douanerechten op elektronische transmissies in te stellen, tot aan MC13 zullen handhaven. De leden kwamen ook overeen hun werkzaamheden in het kader van het werkprogramma inzake elektronische handel nieuw leven in te blazen, met inbegrip van de uitdagingen en kansen voor de ontwikkelingslanden en de minst ontwikkelde landen.
Solidariteit met Oekraïne
In een gezamenlijke verklaring die werd afgelegd tijdens een door de EU georganiseerde bijeenkomst voorafgaand aan de opening van de Ministeriële Conferentie, gaven WTO-leden uiting aan hun ernstige bezorgdheid over de desastreuze gevolgen van de oorlog voor de invoer- en uitvoermogelijkheden van Oekraïne, alsook over de algemene gevolgen van de oorlog voor de wereldhandel en de voedselzekerheid. De ministers spraken ook hun bereidheid uit om de markttoegang voor Oekraïense uitvoer - ook met het oog op doorvoer - te vergemakkelijken. De EU geeft daarbij het goede voorbeeld: zij heeft onlangs aangekondigd dat alle uit Oekraïne uitgevoerde producten rechten- en contingentvrije toegang tot de EU-markt hebben, en zij heeft solidariteitscorridors (“Solidarity lanes”) aangekondigd om Oekraïense goederen op de internationale markten te helpen brengen.
Samenwerking op het gebied van handel en klimaat
De EU, Ecuador, Kenia en Nieuw-Zeeland zijn overeengekomen samen te werken aan de vorming van een inclusieve klimaatcoalitie van ministers van Handel en hebben in dat kader een dialoog op gang gebracht met de ministers van Handel van een diverse groep landen over de versterking van de internationale samenwerking op het gebied van de verwevenheid van handel en klimaat en de bijdrage daarvan aan duurzame ontwikkeling en milieuduurzaamheid. Dit weerspiegelt hun gezamenlijke inzet om de strijd tegen klimaatverandering voorop te stellen in het handelsbeleid.
Voor meer informatie