Btw-kloof: de kloof blijft verkleinen, maar de EU-landen zijn in 2019 toch nog altijd 134 miljard euro aan btw-inkomsten misgelopen - Hoofdinhoud

De EU-lidstaten zijn in 2019 een bedrag van naar schatting 134 miljard euro aan btw-inkomsten misgelopen, zo blijkt uit een nieuw verslag dat de Europese Commissie vandaag heeft gepubliceerd. Het gaat hier om inkomsten die verloren zijn gegaan door btw-fraude en -ontduiking, praktijken van btw-ontwijking en -optimalisering, faillissementen en financiële insolventie, en ook verkeerde berekeningen en administratieve fouten. Hoewel sommige verliezen moeilijk te vermijden zijn, kunnen doortastend optreden en gerichte beleidsmaatregelen een echt verschil maken, met name in gevallen van niet-naleving.

Het verlies aan btw-inkomsten hakt zwaar in op overheidsuitgaven voor collectieve goederen en diensten waarvan iedereen gebruikmaakt, zoals scholen, ziekenhuizen en vervoer. De lidstaten zouden de ontbrekende middelen ook goed kunnen aanwenden om bij het prille herstel van de COVID-19-pandemie de schulden die zij hebben gemaakt, te dekken of om hogere klimaatambities te financieren.

Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie: “Ondanks de positieve trend die in de laatste jaren is opgetekend, blijft de btw-kloof grote zorgen baren - met name in het licht van de torenhoge investeringen die de lidstaten in de komende jaren moeten doen. De cijfers van dit jaar komen overeen met een verlies van meer dan 4 000 EUR per seconde. Dit zijn onaanvaardbare verliezen voor de nationale begrotingen. Het betekent ook dat gewone mensen en bedrijven het gat moeten dichten via andere belastingen om essentiële openbare diensten te betalen. We moeten ons gezamenlijk inspannen om een einde te maken aan btw-fraude, een ernstig misdrijf dat de consument in zijn portemonnee treft, onze welzijnssystemen ondermijnt en de schatkist leegzuigt.”

Dankzij de voortgezette inspanningen om de situatie te verbeteren, zowel op EU- als op nationaal niveau, zette de relatief positieve trend ook door in 2019, waarbij de totale btw-kloof in de EU-lidstaten met ongeveer 7 miljard EUR daalde ten opzichte van het jaar voordien. De EU heeft al aanzienlijke inspanningen geleverd om de inning van de btw te verbeteren (zie Q&A). Daarnaast heeft de Europese Commissie geijverd voor een betere samenwerking tussen de lidstaten in het Eurofisc-netwerk, bestaande uit nationale ambtenaren uit de 27 lidstaten en Noorwegen. Sinds 2019 maken de leden van het netwerk actief gebruik van het door de EU gefinancierde instrument voor transactienetwerkanalyse (TNA) om btw-gegevens snel uit te wisselen en gezamenlijk te verwerken, waardoor zij in een veel vroeger stadium automatisch grensoverschrijdende btw-fraude kunnen opsporen. De Commissie zal in 2022 ook wetgevingsvoorstellen indienen om het btw-stelsel verder te moderniseren, met onder andere een versterking van Eurofisc.

Belangrijkste resultaten in 2019

In nominale cijfers is de totale btw-kloof in de EU met bijna 6,6 miljard EUR gedaald tot 134 miljard EUR in 2019, een uitgesproken verbetering ten opzichte van de daling met 4,6 miljard EUR in het jaar daarvoor. Hoewel de totale btw-kloof tussen 2015 en 2019 minder diep is geworden, is de volledige omvang van de COVID-19-pandemie op de consumentenvraag en dus op de btw-inkomsten in 2020 nog niet duidelijk.

In 2019 vertoonde Roemenië de grootste nationale btw-nalevingskloof met 34,9 % misgelopen btw-inkomsten in 2019, gevolgd door Griekenland (25,8 %) en Litouwen (23,5 %). De kleinste kloof werd opgetekend in Kroatië (1,0 %), Zweden (1,4 %) en Cyprus (2,7 %). In absolute cijfers werd de grootste btw-nalevingskloof geregistreerd in Italië (30,1 miljard EUR) en Duitsland (23, 4 miljard EUR).

In de meeste lidstaten was de jaarlijkse wijziging van de btw-kloof in absolute cijfers lager dan 2 procentpunten. Over het geheel genomen is het aandeel van de btw-kloof in achttien lidstaten gedaald. Behalve in Kroatië en Cyprus was de daling van de btw-kloof het grootst in Griekenland, Litouwen, Bulgarije en Slowakije (tussen -3,2 en -2,2 procentpunten in deze vier landen). Zweden, Finland en Estland hebben in een ander opzicht goed gescoord: de belastingautoriteiten van deze landen slagen er al jaren in om het verlies aan btw-inkomsten te beperken tot minder dan 5 % van de verschuldigde btw. De btw-kloof is dan weer het sterkst gestegen in Malta (+5,4 procentpunten), Slovenië (+3 procentpunten) en Roemenië (+2,3 procentpunten).

Achtergrond

De btw-kloof is relevant voor zowel de EU als de lidstaten aangezien de btw een belangrijke bijdrage levert aan de begrotingen van zowel de EU als de lidstaten. Voor het verslag is een top-downmethodiek aan de consumptiezijde toegepast waarbij de btw-nalevingskloof wordt geraamd op basis van gegevens uit de nationale rekeningen. De btw-kloof wordt berekend als het verschil tussen de verschuldigde btw en de werkelijke btw-inkomsten en toont als zodanig de btw-inkomsten die verloren zijn gegaan in vergelijking met de btw die theoretisch had moeten worden betaald.

Meer informatie

Q&A

Informatieblad

Volledig verslag met gedetailleerde informatie per lidstaat

Actieplan van de Commissie voor eerlijke en eenvoudige belastingheffing om bij te dragen aan het herstel

Commissie stelt ingrijpende hervorming van het btw-stelsel van de EU voor