Achtergrond: unieke algemene beschouwingen

Dat er de komende dagen algemene politieke beschouwingen plaatsvinden, is een unicum. Nooit eerder vond een dergelijk debat over de begroting voor het komende jaar plaats met een demissionair kabinet. Dat was zelfs niet zo tijdens de langdurige kabinetsformaties van 1956, 1977 en 2017.

Als regel werd het algemene debat over de begroting uitgesteld tot na de regeringsverklaring¹ van het nieuwgevormde kabinet. Debat over regeringsverklaring en algemene beschouwingen over de begroting werden dan gecombineerd.

Dat de algemene politieke beschouwingen dit jaar wel een bijzonder karakter hebben, blijkt vooral uit de sprekers. Namens VVD, D66 en CDA spreken respectievelijk Sophie Hermans², Rob Jetten³ en Pieter Heerma⁴. De spreektijden lopen uiteen van 25 minuten voor de PVV tot 6 minuten voor Pieter Omtzigt.

Tabel: Jaren zonder algemene politieke beschouwingen

Bron: PDC

• 1. 

  Nadat het regeerakkoord is gesloten en de nieuwe bewindslieden zijn aangetreden, legt de minister-president in de Tweede Kamer de regeringsverklaring af. Als regel gebeurt dat een dag of tien na beëindiging van de kabinetsformatie.
   
• 2. 

  Sophie Hermans (1981) is sinds 2 juli 2024 minister van Klimaat en Groene Groei en tweede vicepremier in het kabinet-Schoof. Zij was van 23 maart 2017 tot 2 juli 2024 Tweede Kamerlid voor de VVD en van 11 januari 2022 tot 25 juni 2024 fractievoorzitter. Eerder was zij al sinds 18 maart 2021 waarnemend fractievoorzitter en secondant tijdens de onderhandelingen in de formatie. Mevrouw Hermans was politiek assistent van minister-president Mark Rutte en daarvoor van minister Stef Blok. Daarvoor werkte zij bij 'De Publieke Zaak" en bij Andersson Elffers Felix. Mevrouw Hermans was als Kamerlid onder meer woordvoerder langdurige zorg, gezondheidspreventie en -bevordering.
   
• 3. 

  Rob Jetten (1987) is sinds 23 november 2023 voorzitter van de D66-fractie in de Tweede Kamer, wat hij al tweemaal eerder was vanaf 2018. Hij is sinds 23 maart 2017 Tweede Kamerlid, met uitzondering van de periode dat hij minister voor Klimaat en Energie was in het kabinet-Rutte IV van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024. Eerder was de heer Jetten gemeenteraadslid (fractievoorzitter) in Nijmegen en voorzitter van de Jonge Democraten. Hij werkte bij ProRail als regiomanager bouwmanagement in Noord-Oost Nederland. Bij de verkiezingen van 2023 en 2025 was hij lijsttrekker.
   
• 4. 

  Niet zo spectaculaire, maar wel degelijke en vooraanstaande christendemocraat, die ruim elf jaar Tweede Kamerlid was. Volgde in 2019 Sybrand Buma op als fractievoorzitter. Bleef dat toen tot de verkiezingen van maart 2021 en vervulde de functie opnieuw tussen januari 2022 en september 2023. Was eerder persvoorlichter van de CDA-fractie en manager bij een zorgverzekeraar. Hield zich als Kamerlid verder bezig met sociale zaken, wonen en integratiebeleid. In 2017-2019 was hij secretaris van de CDA-fractie. Zoon van oud-CDA-politicus Enneüs Heerma. Judoka, die met zijn twee meter werd omschreven als 'de grote vriendelijke reus'.