Autocraten schrikken niet van dit rapport over de rechtsstaat in hun land

Met dank overgenomen van Partij van de Arbeid (PvdA) i, gepubliceerd op donderdag 22 juli 2021.

De Europese Commissie bracht het tweede jaarlijkse rapport over de staat van de rechtsstaat in de EU uit. Over Polen en Hongarije is de Commissie wederom streng. Autocraten schrikken echter niet van dit rapport. De problemen zijn bekend. De instrumenten hebben we. Nu nog de politieke wil om er écht mee aan de slag te gaan.

Gisteren presenteerde de Europese Commissie het tweede jaarlijkse ‘rule of law’ rapport. Hierin nemen zij jaarlijks de stand van de rechtsstaat in alle Europese lidstaten onder de loep. Het rapport geeft dit jaar extra aandacht aan persvrijheid, helaas broodnodig. Het rapport is alarmerend en actueel, maar mist een timeline met echte actiepunten om de situatie te verbeteren: de bevindingen moeten ook tot daadwerkelijke maatregelen leiden.

Bewustwording

Zoals verwacht schetsen de verslagen een donker beeld van de situatie in Polen en Hongarije. En ook in landen als Slovenië en Bulgarije zijn de problemen groot. Maar de grote vraag is: wat doen we eraan? Bewustwording is belangrijk, maar we hebben vooral actie nodig. Autocratische populisten schrikken niet van een rapport. We zijn pas effectief wanneer we direct en adequaat reageren op elke rechtsstaatschending en autocraten raken waar het hen pijn doet.

Actie

Het verslag over Hongarije geeft meer dan genoeg aanleiding om het mechanisme te starten dat EU-fondsen richting de Hongaarse premier Orbán en bondgenoten stopzet. De Commissie kan hier niet langer mee treuzelen. Ook inbreukprocedures en boetes mogen niet meer op zich laten wachten.

De bevindingen moeten ook tot daadwerkelijke maatregelen leiden

Het ultimatum dat de Europese Commissie aan Polen stelde vanwege de juridische kamikaze van afgelopen week, is een stap in de goede richting, maar de afgelopen twee jaar is veel geaarzeld. Elke inbreuk moet weer snel worden opgepakt, zonodig gevolgd door extra maatregelen. Zo moet de Commissie plannen voor het coronaherstelfonds pas goedkeuren als landen maatregelen nemen om de rechtsstaatsituatie te verbeteren.

Verder moet de Europese Raad nu doorzetten met de al lopende artikel 7-procedures. Als de problemen in Polen en de recente anti-lhbti-wet en het Pegasus-schandaal in Hongarije niet genoeg zijn, wat dan wel? De problemen zijn bekend. De instrumenten hebben we. Nu nog de politieke wil om er écht mee aan de slag te gaan.