Gemeente als pinautomaat? - Hoofdinhoud
Tijdens het vragenuurtje van 1 juni jongstleden, stelde Lilian Marijnissen een aantal vragen naar aanleiding van dit artikel van Follow The Money. In het artikel beschrijven onderzoeksjournalisten hoe een budgettair drama in de jeugdzorg beloont wordt met 1,9 miljard euro. Voor gemeenten welteverstaan. In mijn vervolgvragen aan staatssecretaris Paul Blokhuis sprak ik over gemeenten die zich af en toe gedragen als een pinautomaat. Op twitter was niet iedereen blij met mijn uitspraak. Maar het feit dat niet iedereen er blij mee is maakt het niet minder waar natuurlijk. Ik leg uit waarom.
Voor mij is het kraakhelder dat gemeenten veel meer geld uitgeven aan jeugdzorg dan dat ze krijgen vanuit Den Haag. Het is me ook kraakhelder dat gemeenten bij gelijkblijvende omstandigheden gedwongen zullen worden tot het nemen van drastische maatregelen. Het sluiten van zwembaden of bibliotheken bijvoorbeeld. Dat wil niemand. Maar gemeenten moeten ook eerlijk zijn. Het is te gemakkelijk om alleen naar Den Haag te wijzen en meer geld te eisen. Gemeenten zijn heel erg veel meer (lichte) zorg gaan vergoeden. En kinderen blijven steeds langer in behandeling. Het is deels ook een maatschappelijk probleem. In de woorden van prof. Laura Batstra: “We consumeren met elkaar ook al die zorg en laten kinderen die het echt niet nodig hebben ‘optimaliseerbehandelingen’ ondergaan. Ten koste van degenen met ernstige problematiek.
Laten we eerlijk zijn. De vraag naar zorg is (bijna) oneindig. En beter kan het altijd. Het is niet vreemd dat steeds meer lichte hulp geboden wordt als dat kan. Sommige bedrijven worden daar rijk van. En ouders en kinderen met lichte problematiek zijn blij met een steuntje in de rug. Het is ook niet vreemd dat behandelingen steeds langer duren. Beter kan het altijd. En waarschijnlijk zijn zowel kinderen als zorgverleners en ouders blij met een beetje meer zorg. Maar dat het niet vreemd is wil niet zeggen dat er niet op gestuurd kan worden. Ook in de politiek kun je een euro maar een keer uitgeven. Wanneer de vraag (bijna) oneindig is en het geld zeker niet, zal er gekozen moeten worden. Dan moet het geld naar de kinderen met de zwaarste en meest ingewikkelde problematiek. En dan is zorg ook een keer voldoende en kunnen middelen effectiever op andere plaatsen worden ingezet.
Natuurlijk ben ik er voor om gemeenten te helpen met extra middelen om de grote tekorten te kunnen behappen. Maar wanneer er niets aan het (gemeentelijk) beleid veranderd zal dit geld nooit genoeg zijn en hebben gemeenten over een jaar of wat opnieuw grote tekorten. Het rijk moet gemeenten daar bij helpen. Ik ga er van uit dat de staatssecretaris en de VNG goede afspraken kunnen maken. Want meer geld alleen is echt niet de oplossing. We moeten stoppen met steeds meer en steeds langer zorg te verlenen. En we moeten ons focussen op kinderen met ingewikkelde problemen. Want die zijn uiteindelijk het meest de dupe.