World Press Freedom Day: Declaration by the High Representative on behalf of the EU - Hoofdinhoud

We leven in een tijd waarin onafhankelijke en vrije berichtgeving belangrijker is dan ooit, maar de persvrijheid nog steeds onder druk staat. Nog steeds moeten journalisten hun werk doen in moeilijke omstandigheden: ze worden onder toenemende financiële en politieke druk gezet, in de gaten gehouden, willekeurig opgesloten of gewelddadig aangepakt, gewoon omdat ze hun werk doen. Volgens het waarnemingscentrum van de Unesco zijn sinds 2020 76 journalisten vermoord en zijn er wereldwijd nog veel meer gearresteerd, geïntimideerd of bedreigd. Bijzonder zorgwekkend is het gender­gerelateerde geweld tegen vrouwelijke journalisten.

Persvrijheid is een fundamentele waarde voor de Europese Unie en krijgt in tal van recente initiatieven dan ook bijzondere aandacht. Mediavrijheid en de veiligheid van journalisten zijn belangrijke prioriteiten in het nieuwe actieplan inzake mensenrechten en democratie en in het actieplan voor Europese democratie. In 2020 hebben meer dan 400 journalisten hulp gekregen van het EU-mechanisme voor de bescherming van mensenrechten­verdedigers en heeft de EU in de context van de pandemie in een groot aantal regio's belangrijke maatregelen genomen om journalisten, onafhankelijke media en de strijd tegen desinformatie te ondersteunen.

Het afgelopen jaar heeft de EU meermaals de intimidatie en pesterijen veroordeeld waarmee onafhankelijke journalisten over de hele wereld te maken krijgen. De EU heeft, onder meer via haar speciale vertegenwoordiger voor de mensenrechten, haar contacten met vervolgde onafhankelijke journalisten voortgezet en geïntervenieerd ter ondersteuning van gedetineerde journalisten en bloggers.

De EU-delegaties zijn de spreekbuis van de EU ter plaatse. Zij hebben de gerechtelijke procedures tegen journalisten op de voet gevolgd, zich uitgesproken tegen de onderdrukking van mensenrechtenverdedigers en media­medewerkers en bij de nationale instanties hun bezorgdheid geuit over voorstellen op het gebied van communicatie-, media-, informatie- en omroep­wetgeving.

De EU is vastbesloten om meer te doen, zowel in Europa als daarbuiten. De EU zal de coördinatie met internationale organisaties en mechanismen voortzetten en nieuwe benaderingen introduceren. Een voorbeeld hiervan is het voorstel van de Europese Commissie i voor een wet inzake digitale diensten. Deze wet legt de grote platforms een verantwoordings­plicht op om hun systemen eerlijker, veiliger en transparanter te maken. Ons werk om desinformatie tegen te gaan, blijft doorgaan, net als onze inspanningen om, samen met alle betrokkenen, doeltreffende middelen te vinden om duurzame bedrijfsmodellen voor onafhankelijke media te ondersteunen.

De vrijheid van informatie en de vrijheid van meningsuiting moeten overal worden bevorderd en beschermd. Dit is in ieders belang. De EU zal zich blijven uitspreken tegen elke beperking van de vrijheid van meningsuiting en tegen elke vorm van censuur, zowel online als offline, die in strijd is met het internationaal recht inzake de mensenrechten. Persvrijheid is een hoeksteen van de democratische samenleving, die alleen tot bloei kan komen als burgers toegang hebben tot betrouwbare informatie en keuzes kunnen maken op basis van degelijke informatie. Persvrijheid betekent veiligheid voor iedereen.