Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2021 (Tweede incidentele suppletoire begroting inzake kwijtschelding publieke schulden toeslagengedupeerden en diverse corona gerelateerde maatregelen) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 35798 - Tweede suppletoire begroting SZW 2021 (kwijtschelding publieke schulden toeslagengedupeerden en diverse corona gerelateerde maatregelen) i.

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2021 (Tweede incidentele suppletoire begroting inzake kwijtschelding publieke schulden toeslagengedupeerden en diverse corona gerelateerde maatregelen); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	08-04-2021
Publicatie­datum	08-04-2021
Nummer	KST357982
Kenmerk	35798, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2020-

2021

35 798

Nr. 2

Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2021 (Tweede incidentele suppletoire begroting inzake kwijtschelding publieke schulden toeslagengedupeerden en diverse corona gerelateerde maatregelen)

MEMORIE VAN TOELICHTING A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaat die onderdeel is van de Rijksbegroting, wordt op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2021 wijzigingen aan te brengen in:

de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid;

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Normaliter wordt nieuw beleid pas in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Omdat het kabinet, als onderdeel van de Toeslagenherstelactie, de publieke schulden van de gedupeerden zo snel mogelijk wil kwijtschelden, zodat gedupeerden met een schone lei verder kunnen, acht de regering het wenselijk en in het belang van het Rijk om - vooruitlopend op formele autorisatie door beide Kamers - uitvoering te geven aan de in deze 2e incidentele suppletoire begroting opgenomen maatregelen. Dit geldt ook voor spoedeisende corona gerelateerde maatregelen in deze incidentele suppletoire begroting. Over de beleidsmatige inhoud van het onderdeel kwijtschelden publieke schulden zijn de Staten-Generaal eerder geïnformeerd per de Kamerbrief «Budgettaire aspecten kwijtschelden van publieke schulden van 8 april 2021». Met het voorgaande wordt gehandeld conform artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2016.

kst-35798-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2021

Deze wet treedt in werking met ingang van 8 april 2021. Indien het Staatsblad waarin deze wet wordt geplaatst, wordt uitgegeven op of na de datum van 8 april, dan treedt zij inwerking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van dat Staatsblad en werkt zij terug tot en met 8 april 2021.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,

• W. 

  Koolmees

B Artikelgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen 1. Leeswijzer

1.1 De departementale begroting

In deze tweede Incidentele suppletoire begroting (ISB) van 2021 wordt de begroting voor het jaar 2021 van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) gecorrigeerd in verband met de maatregelen voor het kwijtschelden van publieke schulden van toeslagengedupeerden en in verband met diverse wijzigingen in corona gerelateerde maatregelen. Onderstaande bedragen hebben betrekking op 2021, de mutaties in overige jaren worden onder «2. Beleidsartikelen» toegelicht.

Uitgaven en verplichtingen

• - 

  De uitgaven van beleidsartikel 1 Arbeidsmarkt worden voor NL leert door in 2021 door een kasschuif verlaagd met € 34,6 miljoen en verhoogd met € 5,0 miljoen in verband met de budgettaire verwerking van de motie Weyenberg/Smeulders over vitaal thuiswerken.

• - 

  De uitgaven van beleidsartikel 5 Werkloosheid worden voor 2021 verlaagd met per saldo € 1,8 miljoen. Deze verlaging komt voornamelijk door een overboeking naar artikel 11 Uitvoering premiegefinan-cierd voor uitvoeringskosten van het UWV in het kader van crisisdienstverlening.

• - 

  De uitgaven van beleidsartikel 7 Kinderopvang worden voor 2021 met € 74,0 miljoen verhoogd voor de tegemoetkoming van ouders in de eigen bijdrage voor kinderopvang in verband met de gesloten buitenschoolse opvang.

• - 

  De uitgaven van artikel 96 Apparaat kerndepartement worden in 2021 verlaagd met € 1,5 miljoen. Deze verlaging komt voornamelijk door een kasschuif in de uitvoeringskosten NOW van 2021 naar latere jaren.

• - 

  De uitgaven van artikel 98 Algemeen worden voor 2021 verhoogd met € 0,2 miljoen voor de uitvoeringskosten NOW.

• - 

  Op artikel 99 Nog te verdelen worden de uitgaven voor 2021 met per saldo € 102,8 miljoen verhoogd. Dit komt door de intensivering Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten (TONK; € 130,0 miljoen), een intensivering in eilandelijk beleid Caribisch Nederland (€ 1,0 miljoen), een reservering in het kader van het pakket sociaal welzijn

(€ 5,0 miljoen), een reservering in het kader van kwijtschelding schulden (€ 1,0 miljoen) en een kasschuif (-/- € 13,7 miljoen) voor de uitvoeringskosten van de NOW. Verder is er sprake van een kasschuif naar latere jaren voor uitvoeringskosten van het UWV in het kader van crisisdienstverlening (-/- € 10,3 miljoen) en tot slot zijn er diverse overboekingen van artikel 99 naar andere artikelen op de SZW-begro-ting (€ -/- 10,2 miljoen), al dan niet nadat deze middelen uit 2021 naar 2022 of 2023 zijn geschoven.

Ontvangsten

• - 

  Voor de derving van terugontvangsten van de KOT door kwijtschelding is er in 2021 op artikel 7 Kinderopvang € 11,7 miljoen minder ontvangsten begroot.

• - 

  Voor de derving van terugontvangsten van de WKB door kwijtschelding is er in 2021 op artikel 10 Tegemoetkoming ouders € 5,7 miljoen minder ontvangsten begroot.

Uitgaven premiegefinancierd

• - 

  Op artikel 11 Uitvoering premiegefinancierd zijn de uitgaven in 2021 met € 2,4 miljoen verhoogd voor de crisisdienstverlening door het UWV.

Waar van toepassing lopen de uitgaven voor de noodmaatregelen door in verdere jaren.

Omvang begrotingsartikel    Beleidsmatige mutaties    Technische mutaties

(stand ontwerpbegroting) in    (ondergrens in € miljoen)    (ondergrens in € miljoen)

€ miljoen

< 50    1    2

=> 50 en < 200    2    4

=> 200 < 1000    5    10

=> 1000    10    20

1.2 Beleid

1.2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven mutaties.

Tabel 1 Overzicht belangrijkste uitgaven mutaties 2e ISB (bedragen x € 1.000)

• 2. 

  Beleidsartikelen

2.1 Artikel 1

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting (ISB) artikel 1 Arbeidsmarkt (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Kasschuif NL leert door

De middelen voor NL leert door worden in een nieuw kasritme geplaatst om beter aan te sluiten bij het jaar waarin de subsidieregeling tot betalingen leidt. Dit heeft te maken met het feit dat er een voorschot bij de start van een subsidiebeschikking wordt gegeven en de eindafrekening plaatsvindt na afloop van de subsidieperiode. De mutatie is de som van de kasschuif NL leert door met inzet van scholing 2020 (€ 13,6 miljoen),

NL leert door met inzet van scholing 2021 (€ 3 miljoen) en NL leert door sectoraal maatwerk (€ 18 miljoen).

Motie vitaal thuis werken

Op 2 februari jl. is de motie van Weyenberg/Smeulders (Tweede Kamer, 35 669, nr. 36) over vitaal thuiswerken aangenomen door de Tweede Kamer. Deze motie verzoekt initiatieven om vitaal thuis te werken in overleg met sociale partners te stimuleren en te ondersteunen, en hiervoor € 5 miljoen vrij te maken.

2.2 Artikel 5

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting 2021 artikel 5 Werkloosheid (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Coördinatie crisisdienstverlening: Projectsubsidies

Er is voor € 0,8 miljoen in 2021, € 4,7 miljoen in 2022 en voor € 2,6 miljoen in 2023 aan subsidies op artikel 5 toegevoegd voor projectsubsidies in het kader van de crisisdienstverlening. In 2021 was reeds € 6,5 miljoen beschikbaar voor projectsubsidies op artikel 5. Het gaat om subsidies aan diverse partijen zoals FNV, CNV, VNO-NCW en VCP De middelen zijn afkomstig van de reservering voor crisisdienstverlening op artikel 99.

Crisisdienstverlening

Er wordt -/- € 3,5 miljoen van het ontschot budget voor MBO praktijkleren overgeboekt naar artikel 11 Uitvoering premiegefinancierd voor uitvoeringskosten van het UWV in het kader van crisisdienstverlening.

Daarnaast wordt € 0,9 miljoen van artikel 99 overgeboekt om de beschikbare middelen op artikel 5 in lijn te brengen met de afspraken die gemaakt zijn met sociale partners (per saldo -/- € 2,6 miljoen).

2.3 Artikel 7

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting 2021 artikel 7 Kinderopvang (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Vergoeding eigen bijdrage KO

Het bedrag van € 74 miljoen heeft betrekking op de tegemoetkoming voor de eigen bijdrage die ouders betalen voor de buitenschoolse opvang voor de periode van 8 februari t/m 18 april. Waar de dagopvang en gastouder-opvang sinds 8 februari 2021 weer open is, blijft de buitenschoolse opvang vooralsnog gesloten. De tegemoetkoming van de eigen bijdrage voor kinderopvang volgt uit de Kamerbrieven «Stand van zakenbrief COVID-19». Bij een verlenging van de sluitingsperiode, zal de tegemoetkoming opnieuw worden herijkt.

Het bedrag van € 74 miljoen bestaat grotendeels uit de tegemoetkoming van de eigen bijdrage voor ouders met kinderopvangtoeslag en een tegemoetkoming voor personen die facturen van de kinderopvang betalen zonder aanvullende overheidsbijdrage.

Ontvangsten overig

Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) scheldt, als onderdeel van het kwijtschelden van publieke schulden, de openstaande Kinderopvangtoeslagschulden van KOT-gedupeerden en hun huidige partner kwijt. Dit leidt in de jaren 2021-2025 tot in totaal € 81 miljoen minder ontvangsten uit terugvorderingen Kinderopvangtoeslag.

De eerder beschikbaar gestelde middelen voor de Toeslagenhersteloperatie bevatten reeds cumulatief € 58 mln. ter dekking van derving op openstaande terugvorderingen kinderopvangtoeslag. Deze middelen worden nu overgeboekt van de begroting van FIN en worden met een kasschuif in het verwachte ritme van ontvangstenderving over de jaren verdeeld. Voor het deel van ontvangstenderving door kwijtschelden dat boven de reeds beschikbaar gestelde middelen uitgaat (€ 23 miljoen), zijn additionele middelen door het Kabinet beschikbaar gesteld. Deze middelen worden met een kasschuif in het juiste ritme over de jaren verdeeld.

2.4 Artikel 10

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting 2021 artikel 10 Tegemoetkoming ouders (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Ontvangsten WKB

Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid scheldt, als onderdeel van het kwijtschelden van publieke schulden, de openstaande Kindgebondenbudgetschulden van KOT-gedupeerden en hun huidige partner kwijt. Dit leidt in de jaren 2021-2024 tot in totaal € 15 miljoen minder ontvangsten uit terugvorderingen kindgebonden budget.

2.5 Artikel 96

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting 2021 artikel 96 Apparaat kerndepartement (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Uitvoeringkosten NOW

De uitvoeringskosten NOW van het kerndepartement SZW vallen hoger uit dan in eerste instantie geraamd, wegens een hoger beroep op de regeling dan waar in de eerdere raming rekening mee is gehouden. De eerder gereserveerde middelen worden in het juiste kasritme geplaatst door een kasschuif van € 1,0 miljoen van 2021 naar 2022. Verder worden de beschikbare middelen verhoogd met in totaal € 8,7 miljoen. Dit wordt gedekt uit een bestaande reservering voor uitvoeringskosten van de NOW op artikel 99.

2.6 Artikel 98

Tabel 8 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting 2021 (ISB) artikel 98 Algemeen (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Uitvoeringskosten NOW

Dit betreft de uiteindelijke toedeling aan artikel 98 van de eerder op artikel 96 gereserveerde middelen voor de uitvoeringskosten NOW van het kerndepartement SZW. Het betreft hier beleidsondersteunend budget voor ICT en onderzoek dat op artikel 98 wordt verantwoord.

2.7 Artikel 99

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting (ISB) artikel 99 Nog te verdelen (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK)

De Tijdelijke Ondersteuning voor Noodzakelijke Kosten (TONK) beoogt dat gemeenten huishoudens tegemoet kunnen komen die door de corona-crisis een sterke terugval in inkomsten hebben en daardoor hun noodzakelijke (woon)kosten niet meer kunnen betalen. Inmiddels is gebleken dat het oorspronkelijk beschikbare bedrag van € 130 miljoen door veel gemeenten als ontoereikend wordt beschouwd. De Minister van SZW heeft dit ook met bestuurders van VNG en Divosa besproken. Dat heeft ertoe geleid dat het kabinet het beschikbare bedrag voor de TONK verdubbelt. Er is nu € 260 miljoen beschikbaar voor het eerste halfjaar van 2021. De eerder afgesproken € 65 miljoen voor de eerste tranche blijft beschikbaar volgens de afgesproken verdeelsleutel. In de tweede tranche wordt het resterende budget van € 195 miljoen over gemeenten verdeeld, deze middelen worden op een later moment van artikel 99 overgeboekt naar het Gemeentefonds.

Aanvullend eilandelijk beleid

Aansluitend aan het besluit om in Europees Nederland middelen toe te kennen aan gemeenten voor de TONK, zijn eerder voor Caribisch Nederland extra middelen vrijgemaakt voor aanvullend eilandelijk beleid. Deze extra middelen worden nu verdubbeld, waarmee de eilandelijke middelen voor de eerste helft 2021 in totaal op € 3 mln. uitkomen. Deze middelen worden overgemaakt naar het BES-fonds en toegevoegd aan de vrije uitkering Caribisch Nederland.

Middelen sociaal welzijn

In het kader van het steunpakket sociaal en mentaal welzijn is € 5,0 miljoen budget beschikbaar gesteld op de begroting van SZW (naast middelen voor o.a. gemeenten en VWS) voor activiteiten om de mentale weerbaarheid van werkenden te stimuleren (Kamerbrief «Steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl» van 12 februari 2021). Dit bedrag zal zodra de uitwerking voldoende compleet is naar het juiste beleidsar-tikel worden overgeboekt.

Kasschuif uitvoeringskosten NOW

Om beter aan te sluiten bij het kasritme van de uitvoeringskosten NOW van het kerndepartement SZW wordt een kasschuif gedaan van 2021 (-/- € 13,7 miljoen) naar 2022 (€ 8,0 miljoen) en 2023 (€ 5,7 miljoen). Daarnaast worden de naar 2022 en 2023 geschoven middelen direct overgeboekt naar artikel 96.

Herstelactie Kinderopvangtoeslag

In het kader van de herstelactie kinderopvangtoeslag is besloten tot het kwijtschelden van publieke schulden bij direct gedupeerden en hun huidige partner. Naar inschatting leidt dit bij SZW-regelingen van UWV, SVB en DUO in totaal (cumulatief) tot € 3 miljoen minder ontvangsten uit openstaande terugvorderingen over de jaren 2021-2023. Bij nadere uitwerking wordt dit nader verdeeld over de betreffende regelingen.

Diverse kasschuiven en overboekingen: crisisdienstverlening

Er is sprake van verschillende kasschuiven en budgettair neutrale herschikkingen in het kader van crisisdienstverlening op artikel 99. Voor het ontschot budget van de sociale partners wordt aanvullend € 0,9 miljoen overgeboekt naar artikel 5. Voor de projectsubsidies in het kader van crisisdienstverlening worden middelen uit 2021 (-/- € 7,3 miljoen) geschoven naar 2022 (€ 4,7 miljoen) en 2023 (€ 2,6 miljoen). De naar 2022 en 2023 geschoven middelen worden direct overgeboekt naar subsidies op artikel 5. Ook wordt in 2021 € 0,8 miljoen overgeboekt van artikel 99 naar artikel 5 voor dit doeleinde.

Daarnaast worden voor uitvoeringskosten van het UWV in het kader van crisisdienstverlening middelen uit 2021 geschoven (-/- € 10,3 miljoen) naar 2022 (€ 8,3 miljoen), 2023 (€ 1,4 miljoen) en 2024 (€ 0,5 miljoen). Tot slot wordt voor de Leerwerkloketten € 1,5 miljoen geschoven van 2021 naar 2022. Voornoemde middelen worden direct overgeboekt naar artikel 11 Uitvoering (premiegefinancierd).

2.8 Premie gefinancierd artikel 11

Tabel 10 Budgettaire gevolgen van beleid 2e Incidentele suppletoire begroting premie gefinancierd artikel 11 Uitvoering (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Uitvoeringskosten crisisdienstverlening

Voor de uitvoeringskosten van crisisdienstverlening door het UWV wordt er in 2021 € 3,5 miljoen, voor 2022 € 8,4 miljoen, voor 2023 € 1,4 en voor 2024 € 0,5 miljoen aan budget overgeboekt. Er is in 2021 reeds € 9,3 miljoen beschikbaar op artikel 11 voor dit doeleinde. Daarnaast wordt € 1,5 mln. in 2022 beschikbaar gesteld voor de leerwerkloketten (onderdeel van de crisisdienstverlening). Er is in 2021 reeds € 1,5 miljoen beschikbaar op artikel 11 voor dit doeleinde.

De € 3,5 miljoen in 2021 is afkomstig van artikel 5, de overige overboekingen zijn afkomstig van de reservering voor crisisdienstverlening op artikel 99.

Crisisdienstverlening kasschuiven

Om aan te sluiten bij het kasritme voor de uitvoeringskosten crisisdienstverlening is er een kasschuif van 2021 (-/- € 1,1 miljoen) naar 2022.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2020-2021, 35 798, nr. 2 12