Vragen en antwoorden over de aangepaste schaal van EU-energielabels en maatregelen inzake ecologisch ontwerp

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op maandag 1 maart 2021.
  • Welke producten krijgen nu en later aangepaste energielabels?

Dit zijn de eerste vier productcategorieën die vanaf 1 maart 2021 een nieuw energielabel krijgen: i) koelkasten en diepvriezers, inclusief wijnbewaarkasten, ii) afwasmachines, iii) wasmachines en was-droogcombinaties, en iv) tv's en andere externe monitors (bijv. computerbeeldschermen, die voor het eerst een label krijgen). Daarnaast wordt er een nieuw label ingevoerd voor “commerciële koelkasten”, een nieuwe productgroep met koelapparaten die in winkels worden gebruikt en verkoopautomaten. Vanaf 1 september 2021 gelden de nieuwe labels ook voor lampen en voor verlichtingstoestellen met vaste lichtbronnen.

De kaderverordening inzake energie-etikettering bepaalt dat de volgende groep producten die aan bod komt bestaat uit i) droogtrommels, ii) lokale ruimteverwarmingstoestellen, iii) airconditioners, iv) kooktoestellen, v) ventilatie-eenheden vi) professionele koeleenheden, vii) ruimte- en waterverwarmingstoestellen en viii) verwarmingsketels voor vaste brandstoffen. De voorbereidingen voor de regulering van deze producten bevinden zich nog in een vroeg stadium.

  • Heeft het energielabel invloed op de keuzes die consumenten maken en op praktijken in de industrie?

Uit een Eurobarometer-enquête in 2019 bleek dat 93 % van de bevolking het EU-energielabel herkende en dat het label voor 79 % van de consumenten mede bepaalde welk product zij kochten. Fabrikanten zijn zich ervan bewust dat het label invloed heeft op de producten die consumenten kiezen. Zij willen met het oog op hun concurrenten dan ook graag producten op de markt brengen die onder de hoogst mogelijke categorie vallen. Bedrijven hebben uiteenlopende redenen om te investeren in onderzoek en innovatie. Een daarvan is dat het energielabel voor consumenten een duidelijke indicatie is welke bedrijven het voortouw nemen bij de productie van de meest energie-efficiënte producten.

Hoeveel innovatie op het gebied van energie-efficiëntie de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden, blijkt uit de ontwikkeling van de energieklassen van producten: ongeveer tweederde van de in 2006 verkochte koelkasten en wasmachines viel onder klasse A, en in 2017 viel meer dan 90 % van deze verkochte producten onder A+, A++ of A+++.

  • Welke voordelen bieden de EU-regels inzake ecologisch ontwerp en energielabels de burgers, het bedrijfsleven en de planeet?

Het EU-energielabel biedt consumenten een duidelijk en transparant hulpmiddel bij het kiezen van producten die zij kopen. De EU-regels inzake ecologisch ontwerp zijn op hun beurt eerder gericht op fabrikanten en bevatten minimumnormen voor producten die in de EU in de handel worden gebracht.

De geraamde voordelen[1] van alle maatregelen inzake energielabels en ecologisch ontwerp bij elkaar zullen tegen 2030 leiden tot besparingen op primaire energie van ongeveer 230 Mtoe (miljoen ton olie-equivalent) per jaar. Dat is evenveel als het jaarlijkse eindenergieverbruik van Spanje en Polen samen. Voor consumenten betekent dit de energierekening van hun huishoudens per jaar wel 285 euro lager kunnen uitvallen.

Zo wordt, specifiek voor afwasmachines, geschat dat het jaarlijkse energieverbruik tegen 2030 een derde lager uitvalt dan zonder dergelijke maatregelen, wat neerkomt op een besparing van 80 kWh per jaar; efficiënter watergebruik zou leiden tot een waterbesparing van 476 miljoen m3 per jaar, wat overeenkomt met 190 000 Olympische zwembaden met een diepte van 2 meter. Voor koelkasten en diepvriezers zou het jaarlijkse energieverbruik tegen 2030 64 % lager liggen.

Bovendien bedragen de extra bedrijfsopbrengsten als gevolg van maatregelen inzake ecologisch ontwerp en energielabels in 2020 66 miljard euro, wat tegen 2030 zouden kunnen oplopen tot 91 miljard euro. De daarmee verband houdende banen waren in 2020 met meer dan 930 000 toegenomen; tegen 2030 kunnen dat er ongeveer 1,26 miljoen zijn.

  • Hoe is er overeenstemming bereikt over de wijzigingen van de energielabels?

De wijzigingen van de labels zijn tot stand gekomen via een strikt en volledig transparant proces, waarbij de belanghebbenden en de lidstaten in alle stadia nauw betrokken waren.

Na een grondige voorbereidende studie waarin de technische, economische, ecologische en maatschappelijke van elke productgroep werden onderzocht, heeft voor elke productgroep een uitgebreide raadpleging van belanghebbenden plaatsgevonden (met deelname van het bedrijfsleven, consumentenorganisaties, milieu-ngo's, vertegenwoordigers van de lidstaten enz.) Het concept van de Commissie werd verder besproken door deskundigen en vervolgens werd er overeenstemming over bereikt door vertegenwoordigers van de lidstaten. Ten slotte hadden het Europees Parlement en de Raad twee maanden de tijd om eventueel bezwaar te maken.

De wijzigingen die op 1 maart 2021 in werking treden, betreffen de volgende verordeningen die de Commissie in maart 2019 heeft vastgesteld:

  • Gelden deze veranderingen in de detailhandel van de ene dag op de andere of is er een overgangsperiode gepland?

De fabrikanten waren bij het proces betrokken en zijn op de hoogte van de wijzigingen. Vanuit het oogpunt van de consument is het nieuwe label in principe al sinds november 2020 van toepassing: consumenten die de afgelopen maanden producten hebben gekocht, hebben zowel het oude als het nieuwe label in de verpakking gevonden. Detailhandelaren hebben vanaf 1 maart 2021 14 werkdagen de tijd om de labels in winkels en onlineverkooppunten te wijzigen.

Er zijn ook enkele uitzonderingen. Zo mag voor modellen die na 1 november 2020 uit productie zijn genomen, maar die nog in voorraad zijn, gedurende een periode van 9 maanden het oude label worden gebruikt.

  • Wat is het doel van de EU-brede EPREL-databank en wat is de meerwaarde ervan voor consumenten?

Veel consumenten gebruiken een smartphone, waarmee zij een QR-code op de nieuwe energielabels kunnen scannen. Die voert rechtstreeks naar de productpagina in de EU-brede databank EPREL (“European Product Registry for Energy Labelling” oftewel “Europese productdatabase voor energie-etikettering”). Daardoor krijgen consumenten gemakkelijker toegang tot aanvullende informatie die niet op het label staat. Voor een koelkast zijn dat bijvoorbeeld de afmetingen van het model, details van de ingebouwde gloeilamp, het soort compartimenten en het afzonderlijke volume ervan, en de minimumgarantie die de leverancier biedt. Op termijn is dankzij deze databank ook een directe vergelijking van producten mogelijk.

Bovendien kunnen markttoezichtautoriteiten in elk EU-land via de databank controleren of fabrikanten de regels naleven.

Meer informatie

Persbericht - IP/21/818

[1] De geraamde cijfers komen uit de studie over de effectboekhouding inzake ecologisch ontwerp van 2019 die de Europese Commissie nog niet heeft gepubliceerd. In deze studie worden de bijgewerkte resultaten gepresenteerd van een uitgebreide inventarisatie van de effecten van maatregelen inzake ecologisch ontwerp en energielabels op het energieverbruik, de sociaal-economische effecten (banen), het concurrentievermogen van de industrie (inkomsten) en de technologische ontwikkeling, in de periode 1990-2050 (voor de EU-28).