Update migratiestatistieken: effect van COVID-19

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op vrijdag 29 januari 2021.

Uit nieuwe EU-gegevens over asielverlening en irreguliere grensoverschrijding in de eerste tien maanden van 2020 blijkt welk effect de coronapandemie heeft gehad op de migratie naar de EU. Voor de hele EU gerekend daalde het aantal asielaanvragen op jaarbasis met 33%. Het aantal irreguliere grensoverschrijdingen is sinds zes jaar niet zo laag geweest. Er was echter geen sprake van een gelijkmatige afname: in verschillende plaatselijke gemeenschappen kwamen onverwacht grote aantallen migranten aan en het totale aantal aankomsten bleef oplopen na een sterke daling rond april.

Margaritis Schinas i, vicevoorzitter voor de bevordering van de Europese levenswijze: “Solidariteit heeft een hele nieuwe betekenis gekregen in het licht van de ongekende maatregelen die de Europese Unie heeft genomen om de COVID-19-pandemie te beheersen. Die solidariteit moet nu ook op het gebied van migratiebeheer aan de dag gelegd worden. We kunnen migratie alleen goed beheren als we dat samen doen - of het aantal migranten nu klein of groot is. Het is hoog tijd dat er een akkoord komt over onze voorstellen voor een Europees migratie- en asielbeleid.”

Ylva Johansson i, commissaris voor Binnenlandse Zaken: “De coronapandemie heeft grote gevolgen gehad voor migratie en voor de migranten zelf. Migranten spelen vaak een cruciale rol bij de corona-aanpak in de EU, maar lopen ook onevenredig grote risico's. Ook nu wij onderhandelen over het nieuwe migratie- en asielpact moeten de lidstaten hun systemen voor migratiebeheer blijven verbeteren en hervormen. Door het kleine aantal irregulier aankomende migranten worden de asielstelsels minder zwaar belast. Daarom is het nu een goed moment om afspraken te maken over een eerlijke, efficiënte en van veerkracht getuigende manier om samen verantwoordelijkheid te nemen.”

Later dit jaar komen er actuelere gegevens beschikbaar over de demografische veranderingen in het algemeen, onder meer als gevolg van legale migratie (verreweg de meeste migranten komen de EU legaal binnen). Die cijfers zullen, als gevolg van de momenteel geldende beperkingen, hoogstwaarschijnlijk een aanzienlijke afname van de migratie te zien geven. Ook gegevens over het aantal terugkeerders in 2020 komen later dit jaar beschikbaar en zullen naar verwachting eveneens een daling laten zien. De Commissie streeft ernaar de cijfers elk kwartaal bij te werken.

Sterke daling van het aantal asielaanvragen

In de eerste 10 maanden van 2020 werden in de EU 390 000 asielverzoeken ingediend (waaronder 349 000 eerste verzoeken): 33% minder dan in dezelfde periode in 2019. De lidstaten hebben hun achterstand bij de behandeling van asielzaken verkleind. Eind oktober 2020 waren er 786 000 verzoeken in behandeling: 15% minder dan eind 2019. Dit betekent nog steeds dat de achterstand op EU-niveau groter is dan het aantal in één jaar ingediende asielverzoeken. De verschillen tussen de lidstaten zijn daarbij aanzienlijk. Het erkenningspercentage, d.w.z. het percentage asielverzoeken waarop in eerste instantie (vóór de beroepsfase) positief is beslist (met inbegrip van besluiten tot toekenning van een humanitaire status) bedroeg 43%.

Aantal irreguliere grensoverschrijdingen het laagste sinds zes jaar, maar aanzienlijke variatie tussen de regio's

Het aantal irregulier in de EU aangekomen migranten - in de periode januari-november 2020 ging het om 114 300 mensen - is met 10% gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Dit is het laagste niveau in de afgelopen zes jaar. Het aantal migranten dat irregulier aankwam in de landen van eerste binnenkomst in het oostelijk Middellandse Zeegebied is aanzienlijk afgenomen, namelijk met 74%, ofwel 19 300 personen. Die daling is voornamelijk toe te schrijven aan het kleine aantal migranten dat vanuit Turkije in Griekenland aankwam. Die situatie zal echter waarschijnlijk veranderen onder de invloed van een aantal factoren, waaronder de politieke en economische ontwikkelingen in Turkije.

Ondanks de algehele daling is het aantal irreguliere aankomsten via de centrale Middellandse Zeeroute (in Italië en Malta) gestegen met 154% ten opzichte van dezelfde periode in 2019. In 2020 werden meer dan 34 100 irreguliere aankomsten geregistreerd, tegenover bijna 11 500 in 2019. De meesten van deze migranten kwamen aan op Lampedusa. Met uitzondering van de maand maart lag het aantal aankomsten het hele jaar hoger dan in 2019.

Het aantal aankomende migranten in Spanje, en met name op de Canarische Eilanden, is in 2020 aanzienlijk gestegen (met 46% ofwel 35 800 personen) ten opzichte van 2019. In Spanje was het effect van de COVID-19-beperkingen op het aantal irreguliere aankomsten tijdelijk: vanaf augustus 2020 was het aantal aankomsten in Spanje steeds groter dan in 2019.

In beide gevallen komen de nieuwkomers vaker uit landen die te lijden hebben onder de economische neergang dan uit landen die in een conflictsituatie verkeren. De wereldwijde daling van geldovermakingen zal ook aan deze ontwikkeling bijdragen. Totdat de pandemie onder controle is en het economisch herstel op gang is gekomen, zullen slechte vooruitzichten op het gebied van werkgelegenheid en gezondheidszorg in de landen van herkomst voor mensen een stimulans blijven om naar de EU te komen.

De oversteek via de Middellandse Zee is nog steeds gevaarlijk. Hoewel in 2020 minder mensen vertrokken, zijn toch 1 754 personen omgekomen of als vermist opgegeven. In 2019 ging het om 2 095 mensen.

Achtergrond

In september 2020 heeft de Commissie het nieuwe migratie- en asielpact gepresenteerd. De daarin opgenomen beleidsvoorstellen werden onderbouwd met onder andere een gedetailleerd feitenoverzicht op basis van de beschikbare statistieken over migratie naar Europa. De Commissie heeft statistieken over migratie naar Europa gepubliceerd, die elk kwartaal zullen worden bijgewerkt op basis van de meest recente beschikbare gegevens uit bronnen zoals Eurostat, OESO, UNDESA, UNHCR, IOM, Frontex en EASO.

De gegevens worden volgens verschillende tijdschema's verzameld. Kwartaalgegevens zijn beschikbaar voor asiel, irreguliere migratie en terugkeer. Jaarlijks worden de totaalcijfers geactualiseerd voor de demografische ontwikkeling (april), visa, werkgelegenheid en wereldwijde vluchtelingenaantallen (juli) en legale migratie en de toepassing van de Dublin-asielregels (oktober).

Meer informatie

Statistieken over migratie naar Europa