Hoe Rutte zijn klimaatbelofte kan bewerkstelligen - Hoofdinhoud
“In de EU nemen we het voortouw om het doel op -55 procent te krijgen.” Dit zinnetje uit het Rutte III-regeerakkoord heeft betrekking op het Europese CO2-reductiedoel voor 2030, dat broodnodig opgehoogd moet worden. Het Europese klimaatspeelveld verandert momenteel grondig, alle seinen staan op groen om de regeringsbelofte in te lossen. De Europese Raad, waarbij EU-regeringsleiders vandaag en morgen bijeenkomen, is daarvoor hét moment. Het is nu aan Rutte om de bal in te koppen, via de omstreden Nord Stream 2 gaspijplijn.
Europarlementariër en delegatieleider GroenLinks Europa
2030-doel
Tijdens de vergadering van de Europese regeringsleiders staat klimaat hoog op de agenda. De nieuwe Europese klimaatwet wordt besproken. Deze wet ligt al een tijdje op de onderhandelingstafel en zal vastleggen dat de EU in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Tot voor kort ontbrak echter het belangrijkste onderdeel: het 2030-doel. Na een extra studie wil de Europese Commissie, net als Nederland, 55 procent minder CO2-uitstoot in 2030.
Vorige week stemde het Europees Parlement over zijn onderhandelingsmandaat op diezelfde wet en nam 60 procent aan. De regeringen in Finland en Denemarken spraken direct hun steun hiervoor uit. Sowieso gaan de ontwikkelingen in omringende landen hard. Zo nam de nieuwe Belgische regering een binnenlands doel van 55 procent aan, fiks hoger dan de Nederlandse 49 procent.
Meer klimaatambitie
De Europese regeringsleiders hebben nog geen gezamenlijke standpunt over de klimaatwet. Dat moet uiterlijk vrijdag op hoofdpunten gebeuren, zodat de onderhandelingen over de definitieve wet kunnen beginnen. De tijd dringt. Onder het Parijsakkoord is afgesproken dit jaar opgehoogde klimaatplannen bij de VN in te leveren. Zo is China al ambitieuzer dan werd verwacht door vorige maand aan te kondigen voor 2060 klimaatneutraal te zijn.
Wat moet Rutte doen om op de Europese Raad een goede uitkomst te garanderen? Het halfjaarlijks roterende voorzitterschap van de Raad is in handen van Duitsland. De klimaatwet is bepalend voor hoe men op het Duitse voorzitterschap zal terugkijken. Het kan een opkikker voor Merkel’s magere klimaatnalatenschap worden. Merkel beseft dat als geen ander en die situatie kan Rutte benutten.
De tijd dringt. Er zijn hogere klimaatdoelen nodig
Het verzet
Het grootste verzet zal van de Oost-Europese landen komen, met Polen voorop. Naast financiële steun is er één andere troef waarmee Merkel de Poolse regering kan verleiden tot een ambitieuze klimaatwet: Nord Stream 2 schrappen. De Polen proberen al jaren om Duitsland zover te krijgen die omstreden gaspijplijn vanuit Rusland te annuleren. Dit fossiele megaproject versterkt Poetin’s geopolitieke chantagemacht in de regio. Iets waar de Polen, gezien hun lange geschiedenis met Rusland, als de dood voor zijn.
Merkel staat al onder grote druk wat betreft Nord Stream 2. Dreiging van Amerikaanse sancties, felle Europese kritiek en sinds de zenuwgifaanslag op Aleksej Navalny gaan zelfs binnen haar eigen partij stemmen op om de pijplijn te schrappen. Een laatste zetje is dichtbij.
Merkel staat onder grote druk. Een laatste zetje is dichtbij
Nord Stream 2 vs klimaatwet
De Navalny-kwestie wordt eveneens tijdens deze vergadering van de Europese regeringsleiders besproken. Een prachtig moment dus voor Rutte om de puntjes met elkaar te verbinden en een ‘Nord Stream 2 versus klimaatwet’-uitruil op tafel te leggen. Waarom dit juist van Nederland moet komen? Merkel kon lang rekenen op onvoorwaardelijke Nederlandse steun voor Nord Stream 2. Nederland is een gasland in hart en nieren. Shell heeft veel geld in de pijplijn zitten. Het uitruilvoorstel komt driedubbel zo hard aan als Rutte dit voorstelt.
Rutte kan deze dagen een Pools-Duitse politieke deal afdwingen die aan twee kanten positief uitpakt: het klimaat én gelijktijdig het inlossen van een regeerbelofte. Zo’n buitenkans mag niet blijven liggen.
Regelmatig bellen we met Bas Eickout over de laatste ontwikkelingen in de Europese politiek. Hoe staat het ervoor met het Europees klimaatbeleid? En hoe zorgen we voor een goen en sociaal herstel uit de coronacrisis? Meld je aan.
Meer over ...