Kritiek PVV, FvD op EU-steunfonds bij eerste termijn algemene financiële beschouwingen - Hoofdinhoud

29 september 2020, begroting - Hoe staat Nederland er financieel voor en wat zijn de plannen van het kabinet voor 2021? Daarover houdt de Kamer haar jaarlijkse Algemene Financiële Beschouwingen.

De begroting van Financiën voor volgend jaar wordt gedomineerd door de gevolgen van de coronacrisis: de werkloosheid neemt toe, het begrotingstekort loopt op en de overheidsschuld stijgt waarschijnlijk tot boven de 60% van het bbp. Maar volgens het kabinet zijn de economische fundamenten sterk: de opgebouwde buffers zorgen ervoor dat Nederland deze klap kan opvangen.

Crisisaanpak

Sneller i (D66) wil de crisis aanpakken met "progressief kapitalisme". Daarin gelden eerlijke prijzen, wordt de publieke sector op waarde geschat, en beteugelen we de macht van de markt. De topprioriteit van het kabinet moet het bestrijden van het coronavirus zijn, zegt Alkaya i (SP). Het verminderen van de onzekerheid en de schulden van de burgers is voor hem veel belangrijker dan het beperken van de staatsschuld.

Bruins i (ChristenUnie) houdt een pleidooi voor het perspectief van brede welvaart: dat verdient een plek in alle beleidsplannen. Wat betekenen de plannen voor ons welzijn, voor het welzijn van komende generaties en voor andere landen?

Weg met de ongelijkheid op het gebied van gezondheid, onderwijs en arbeidsmarkt, betoogt Snels i (GroenLinks). Hij vraagt aandacht voor de positie van jongeren en wil dat het kabinet zorgt voor meer stageplekken.

Pak de woningnood aan, hou de bouwvakkers aan het werk en doe iets aan duurzaamheid. Nijboer i (PvdA) bepleit investeringen in de woningbouw. Daar is Alkaya (SP) het mee eens. Hij wil de verhuurderheffing afschaffen, zodat corporaties meer kunnen bouwen.

Overheid en bedrijfsleven

We moeten knokken voor de hardwerkende ondernemers en de banen waarvoor ze zorgen, zegt De Vries i (VVD). De overheid heeft volgens haar ondernemers nodig om uit de crisis te komen, maar die ondernemers hebben ook een verantwoordelijkheid jegens de overheid. Om de overheid daadkrachtiger te maken, wil De Vries de beleidsuitvoering versterken en de regelzucht verminderen.

Ook Slootweg i (CDA) benadrukt dat de gevolgen van de coronacrisis gezamenlijk moeten worden bestreden: door overheid én bedrijfsleven, in de Randstad én in de regio. En we moeten de lasten van de invoering van klimaatmaatregelen eerlijk verdelen over bedrijfsleven en burgers. Sneller (D66) vindt dat bij bedrijven de aandeelhoudersbelangen op korte termijn nog te vaak prevaleren.

Wassenberg i (PvdD) ziet een begroting die niet gericht is op de toekomst, maar op business as usual. Hij vindt het onbegrijpelijk dat "bodemloze put" van luchtvaartmaatschappij KLM zo ruim wordt gesteund. Een radicale keuze voor duurzaamheid is nodig, aldus de PvdD-woordvoerder.

BIK

Alkaya (SP) wil dat de lasten op arbeid omlaaggaan en de lasten op kapitaal omhoog. Hij wil geen "cadeautjes voor de bedrijven" zoals de Baangerelateerde Investeringskorting (BIK). Bruins (ChristenUnie) vindt de BIK nog veel te vaag. Welk probleem lost deze investeringskorting op, vraagt Azarkan i (DENK).

Investeringsfonds

Het aangekondigde investeringsfonds mag geen "politieke grabbelton" worden, vindt De Vries (VVD). Nijboer (PvdA) en Van Otterloo i (50PLUS) benadrukken dat de politiek de keuze voor uitgaven uit het fonds niet mag uitbesteden. Ook Stoffer i (SGP) is kritisch: welke investeringen kunnen met het fonds worden gedaan die niet in het normale kabinetsbeleid passen? Snels (GroenLinks) vreest dat het fonds te weinig wordt ingezet voor groene investeringen.

Koopkracht

De consumptie verdient een boost, zegt Van Dijck i (PVV). Hij wil een btw-tarief van 0% en een forse verlaging van de huren en de energierekening. Dit kabinet heeft de inkomensongelijkheid vergroot, constateert Azarkan (DENK). Krol komt met "een marshallplan voor de koopkracht": alle werkenden en gepensioneerden moeten een coronakoopkrachtcompensatie krijgen.

Slootweg (CDA) wil dat burgers voortaan ook profiteren van structurele meevallers in de financiën van het Rijk. Het kindgebonden budget is verhoogd, maar er mag nog een schepje bovenop, vindt Stoffer (SGP).

Baudet i (FvD) weet dat de koopkracht en de economie in Nederland zwaar onder druk blijven staan zolang het kabinet niet stopt met "absurde klimaatplannen, massa-immigratie en de bureaucratische monsterstaat Europese Unie".

Europa

Het kabinet neemt veel verkeerde beslissingen, maar de bijdrage van 100 miljard aan het Europese herstelfonds is wel de ergste, vindt Van Dijck (PVV). Het is geen herstelfonds, zegt Baudet (FvD), maar een herverdelingsfonds waarmee welvaart wordt overgedragen van Noord-Europa naar Zuid-Europa.

Uit berekeningen blijkt dat Nederland ook veel verdient aan Europa, reageert Van Otterloo (50PLUS). Maar doordat die voordelen niet aan de burgers ten goede komen, ervaren zij dat heel anders.

Het debat wordt op 1 oktober voortgezet met de reactie van minister Hoekstra en de staatssecretarissen Van Huffelen en Vijlbrief van Financiën.