Luchtvaart kwetsbare schakel in coronacrisis - Hoofdinhoud

Luchtvaart is een belangrijke en kwetsbare factor binnen het coronabeleid. De zwakkere plekken verdienen aandacht, vindt 50PLUS.

In het luchtvaartbeleid is een aantal zwakke plekken aan te wijzen. Bijvoorbeeld het testen, het al dan niet coderen en het steekproefsgewijs controleren van gezondheidsverklaringen. Ook binnen de luchtvaart is gebrek aan testcapaciteit een issue, iets dat zorgen baart. Ook met het toenemend aantal vluchten, en de laksheid van sommige passagiers. In hoeverre kunnen we handhavend optreden verwachten van het personeel. “Onwillige vliegtuigpassagiers vormen een risicofactor voor alle reizigers en de medewerkers”, zei Kamerlid Corrie van Brenk in de Tweede Kamer. “Kunnen we daarvoor oplossingen bedenken? Want dit is een concreet veiligheidsrisico.”

Vliegveld Lelystad

Een heel andere kwestie: wat gaat er gebeuren met Lelystad? “De huidige situatie is zodanig dat het niet logisch is een nieuw vliegveld te openen, terwijl Schiphol op een percentage van het aantal vluchten draait”, stelt Corrie van Brenk. “Eerst moet gekeken worden hoe deze crisis zich ontwikkelt. Daarna kijken we verder.” •

► De inbreng van Kamerlid Corrie van Brenk bij het debat Luchtvaart en corona met minister Van Nieuwenhuizen:

“Wat 50PLUS betreft hadden we strenger kunnen en moeten zijn, waren al die vakanties naar het buitenland nu nodig? Hebben we hierdoor niet onnodig risico’s genomen? We hadden een prachtige zomer, we hadden allemaal hier kunnen blijven. Het zorgelijke bericht dat op Schiphol de concentratie erfelijk materiaal van het coronavirus op dinsdag 7 juli hoger was dan een week eerder toen het signaal nog onder de detectiegrens lag, wat bleek uit de analyse van rioolwatermonsters van KWR, blijft in het achterhoofd hangen.

Wij kennen als geen ander de risico’s die onze achterban lopen. Nederland is gedurende de gehele coronacrisis soms laks, of op zijn minst traag geweest met inreizen uit brandhaarden. Hoe kijkt de minister terug op gemaakte keuzes en wat zou zij anders doen?

Dan de tekorten. De Nederlandse zorg lijkt sowieso al aan elkaar te hangen van tekorten: personeel, stageplaatsen, beschermingsmateriaal en de testcapaciteit. Ook in het coronabeleid rondom luchtvaart lijkt het feit dat er tekorten zijn het beleid te bepalen. Je kan geen ijzer met handen breken, maar het is werkelijk de wereld op zijn kop. Hoe zou de minister het luchtvaartbeleid aanpakken als zij voldoende mensen en middelen tot haar beschikking had?

De teststraat op Schiphol werd twee weken geleden pardoes gesloten. Enkele partijen, waaronder 50PLUS, hadden net schriftelijke vragen hierover gesteld. De proef, die aanvankelijk overigens niet onder die titel werd aangekondigd, moest eerst geëvalueerd worden. En het gebrek aan testcapaciteit speelt ook een rol; dat staat ook daadwerkelijk in de brief. Dat laatste is natuurlijk te zot, maar dat zei ik al. De minister van VWS heeft aangegeven dat de testcapaciteit de komende weken wordt opgeschroefd naar 70 000. Is er een concrete optie dat bij voldoende beschikbare tests de teststraat op Schiphol weer wordt geopend? Je weet inderdaad nooit zeker wie waar besmet is geraakt. Maar als je zo redeneert, hoef je nooit meer te testen. In Griekenland worden er op binnenkomende vluchten steekproeven uitgevoerd. Wat denkt de minister van dit idee?

Op initiatief van 50PLUS gaat afvalwater bij verpleeghuizen getest worden. Het virus is immers eerder zichtbaar in afvalwater dan dat er verschijnselen zijn. Zeker met het toenemend aantal passagiers, de laksheid van sommige mensen en het wisselende testbeleid kan het wijs zijn om toch andere dingen te proberen. Wij begrijpen dat het mogelijk is afvalwater van vliegtuigen te testen op aanwezigheid van het coronavirus. Zou het een idee zijn hier een test mee te doen, bijvoorbeeld op toestellen uit oranje gebieden? Zo is er in elk geval een indicatie voor de aanwezigheid van het virus. En als dat zo is, kunnen de passagiers uit dat toestel zich laten testen. Dat kan toch een mooie bijdrage leveren aan het voorkomen van een nadere verspreiding.

De gezondheidsverklaringen die verplicht zijn op Eindhoven, en ook op Schiphol worden gevraagd, wordt daar nu serieus op gecontroleerd? En in hoeverre helpt dat nou echt?

Op straat merken we dat mensen onvoorzichtiger worden. Mensen lopen weer vlak langs elkaar heen, vliegen vaker en er woedt een hele discussie over de mondkapjesplicht. Dat weerspiegelt zich ook in het vliegtuig. Laatst ook weer een bericht dat vliegtuigpassagiers deze gewoon afdeden en zich niet lieten corrigeren. Dat is een risicofactor voor alle reizigers en het personeel. En in hoeverre kun je van het personeel ‘handhaving’ verwachten? Welke andere oplossingen kunnen we hiervoor bedenken? Want dit is een concreet veiligheidsrisico.

En dan als laatste: Luchthaven Lelystad. Door de coronacrisis stemt ook dit onderwerp tot nadenken. Laatst hoorden we dat de uitbreiding van de luchthaven nu al 214 miljoen heeft gekost. Nog voordat er een vakantievlucht op gevlogen heeft. Het aantal passagiers is nog drastisch verminderd. We weten nog helemaal niet hoe het virus zich gaat ontwikkelen, dus ook niet wat de invloed op het aantal reizigers en op het beleid in het algemeen zal zijn. Dat we misschien in 2023 pas weer op het oude aantal passagiers zullen zijn, is een slag in de lucht, om in de sfeer te blijven. De huidige situatie is zodanig dat het gewoon niet logisch is een nieuw vliegveld te openen, terwijl het naastgelegen vliegveld op een percentage van het aantal vluchten draait. Eerst moet gekeken worden hoe deze crisis zich ontwikkelt. Daarna kijken we verder. Wij horen graag hoe de minister hier tegenaan kijkt.”