Wegvallen zorgvraag GGZ

Met dank overgenomen van W.P.H.J. (René) Peters i, gepubliceerd op donderdag 7 mei 2020.

Tijdens de coronacrisis is de vraag naar GGZ-hulp flink afgenomen. Reden voor bestuursvoorzitter Jacobine Geel van GGZ-Nederland om aan de bel te trekken. Volgens haar zouden ketenpartners als huisartsen actief moeten helpen kwetsbare mensen op te sporen en dan door te verwijzen. “Alle zorg die nu in de wachtstand zit of vertraagd is, levert straks alleen maar meer druk op de sector op.” Maar is dat zo?

De oproep van Geel roept op Social Media nogal wat reacties op. “Waarom iedereen maar doorverwijzen en zo lichte zorgvragen door een duur zorgtraject te pompen?” Anderen vragen zich af of huisartsen niet wat meer zijn dan alleen verwijzers en of dit de bestaande wachtlijsten niet doet toenemen? Ik weet het niet. Ik ben geen arts. Maar er is wel iets aan de hand. Want met veel mensen in Nederland gaat het niet erg goed. En dat is er in tijden van Corona vast niet beter op geworden.

Ik heb het vaker gezegd. Mensen hebben eten, drinken en een dak boven het hoofd nodig. Maar ook een reden om uit bed te komen. En een arm om zich heen. Door de crisis komen al deze dingen onder druk te staan. Economisch gaat het slechter, bestaanszekerheid komt in gevaar. Veel mensen zitten noodgedwongen thuis en missen hun vertrouwde (werk)routine. En in tijden van social distancing hoeven we het over sociale contacten al helemaal niet te hebben.

Al deze zaken leveren natuurlijk stress op. En niet te zuinig. Het zou dus voor de hand liggen te geloven dat er voor de GGZ veel extra werk ligt. Maar is dat zo? Voor wie echt zware problemen heeft wel natuurlijk. Al bereiken me dagelijks mailberichten over zware patiënten die als een hete aardappel door het systeem worden geschoven. En gewoon onvoldoende hulp krijgen. Zou het niet veel zinvoller zijn om veel meer energie te steken in mensen met zware problemen en die beter dan nu het geval is te helpen? En zouden we lichte problematiek niet zonder ‘medisch’ ingrijpen aardig kunnen verminderen?

Ik begrijp Jacobine Geel wel. Natuurlijk staat ze voor het belang van de GGZ-sector. Er zijn meer dan voldoende mensen die een flinke ‘vraaguitval’ bij de GGZ een goede zaak vinden. “Het kan dus blijkbaar gewoon zonder GGZ-hulp.” Ik weet het niet. Maar wat ik wel weet is dat de crisis een mooi moment zou kunnen zijn om eens goed te kijken of het niet anders, beter kan? Zou veel lichte problematiek niet beter op te lossen zijn door bestaanszekerheid en gemeenschapszin te verbeteren? En wat meer in te zetten op dagbesteding, ritme en een gezond leven? Wat zou er gebeuren als we als maatschappij wat minder nadruk zouden leggen op presteren, perfectie en hectiek?

Ik weet het. Met het oplossen van lichte problemen valt fors geld te verdienen. In die zin is de GGZ helaas een groeimarkt. En zware problemen oplossen is moeilijk en duur. De extreme vraaguitval binnen de GGZ in tijden van crisis vraagt niet om een zo snel mogelijk terugkeren naar een situatie van voor Corona. En wat mij betreft ook niet per se tot het oproepen om vlug kwetsbare mensen op te sporen en door te verwijzen. Laten we deze periode gebruiken om te bezien of we lichte problemen niet op een andere manier kunnen op pakken. En om veel meer werk te maken van mensen met echt zware problemen. De tijd is er rijp voor.