Commissie verleent de lidstaten steun bij de transitie naar een klimaatneutrale economie - Hoofdinhoud
De Europese Commissie heeft alle verzoeken van 18 lidstaten om steun bij het opstellen van hun territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie goedgekeurd. Elke lidstaat moet een dergelijk plan opstellen om financiële middelen uit het mechanisme voor een rechtvaardige transitie te kunnen krijgen. Ter herinnering: het mechanisme voor een rechtvaardige transitie maakt deel uit van het investeringsplan voor de Europese Green Deal en zal minstens 100 miljard euro aan investeringen mobiliseren om aanvullende gerichte steun te verlenen aan regio's waar de gevolgen van de transitie naar een klimaatneutrale economie het meest voelbaar zijn en die over minder mogelijkheden beschikken om de uitdaging aan te gaan. De goedkeuring volgt op een specifieke oproep die eind februari 2020 door de Commissie in het kader van het steunprogramma voor structurele hervormingen is gelanceerd.
Volgens commissaris voor Cohesie en Hervormingen, Elisa Ferreira, “werken we verder aan de uitvoering van de Europese Green Deal. De klimaatverandering is nog steeds een realiteit en de bestrijding ervan blijft even dringend. De Commissie verleent de lidstaten aanzienlijke steun voor een rechtvaardige transitie in alle Europese regio's. Deze steun in het kader van het steunprogramma voor structurele hervormingen vormt een belangrijke stap. Dankzij de steun kunnen transitieplannen worden opgesteld en kunnen de lidstaten van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie gebruikmaken, zodat de transitie naar een groene economie rechtvaardig verloopt en niemand achterblijft.”
In het kader van het steunprogramma voor structurele hervormingen zal de Commissie op maat gesneden expertise bieden om bijvoorbeeld nationale en regionale autoriteiten te helpen;
-
-de sociale, economische en ecologische effecten van de transitie te beoordelen en het transitieproces tot 2030 uit te tekenen;
-
-een dialoog met belanghebbenden (bijvoorbeeld burgers, het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld) aan te gaan om een gemeenschappelijke visie op het transitieproces te ontwikkelen;
-
-en na te gaan welke maatregelen van de transitie een succes kunnen maken.
Volgende stappen
De volgende maanden tot eind 2020 zal de Commissie gerichte steun verlenen om de lidstaten te helpen territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie op te stellen. De lidstaten zullen de territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie opstellen in nauw overleg met nationale, regionale en plaatselijke belanghebbenden en zo het verloop van het transitieproces zelf bepalen. De plannen zullen vervolgens ter goedkeuring aan de Commissie worden voorgelegd.
Achtergrondinformatie
Op 11 december 2019 heeft de Commissie de Europese Green Deal gepresenteerd met de ambitie om uiterlijk 2050 het eerste klimaatneutrale blok ter wereld te worden.
Op 14 januari 2020 heeft de Commissie het investeringsplan voor de Europese Green Deal aangekondigd om de transitie te helpen financieren. Maar het transitieproces verloop niet in alle lidstaten identiek - in sommige landen zullen de gevolgen van de transitie sterker voelbaar zijn dan in andere. Het mechanisme voor een rechtvaardige transitie is een essentieel instrument voor een rechtvaardige transitie naar een klimaatneutrale economie, waarbij niemand achterblijft. Het mechanisme verleent gerichte steun om van 2021 tot 2027 ten minste 100 miljard euro te helpen mobiliseren om de sociaaleconomische gevolgen van de transitie in de meest getroffen regio's op te vangen. Er zal bijzondere aandacht worden geschonken aan regio's die zwaar door de transitie zijn getroffen, maar over minder mogelijkheden beschikken om de uitdagingen van de transitie aan te gaan.
Om toegang tot financiering te krijgen moeten de lidstaten in samenspraak met de Commissie territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie opstellen. De lidstaten zullen in die plannen de gebieden aanwijzen waar de gevolgen van de transitie naar een klimaatneutrale economie het meest voelbaar zijn, de ontwikkelingsproblemen van deze gebieden beschrijven en hun transitietrajecten tot 2030 schetsen in nauw overleg met nationale, regionale en lokale belanghebbenden. Nadat de Commissie de plannen heeft goedgekeurd, krijgen de lidstaten steun via de drie pijlers van het mechanisme voor een rechtvaardige transitie: 1) het Fonds voor een rechtvaardige transitie, dat subsidies zal verlenen om 30 tot 50 miljard euro te mobiliseren voor de sociale en economische transformatie van regio's die door de transitie worden getroffen; 2) een specifieke regeling in het kader van InvestEU om tot 45 miljard euro aan particuliere investeringen aan te trekken; en 3) een leningfaciliteit voor de overheidssector om 25 tot 30 miljard euro aan investeringen in de overheidssector te mobiliseren.
De Commissie verleent de lidstaten snelle steun via het steunprogramma voor structurele hervormingen (SRSP) om hun territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie te helpen opstellen en zo de Europese Green Deal uit te voeren. Daartoe heeft de Commissie eind februari een specifieke oproep in het kader van het SRSP gelanceerd om de territoriale plannen voor een rechtvaardige transitie te helpen opstellen. 18 lidstaten (BE, BG, CY, CZ, EL, ES, FI, HR, HU, IE, IT, LT, LV, PL, PT, RO, SE en SK) hebben om steun verzocht en de Commissie heeft alle 18 verzoeken goedgekeurd. De afgelopen twee jaar heeft de Commissie een aantal regio's (bijvoorbeeld de regio Horna Nitra in Slowakije, West-Macedonië in Griekenland en de Jiu-vallei in Roemenië) al praktische steun via het SRSP verleend om economische langetermijnstrategieën te helpen ontwikkelen voor de transitie weg van steenkool.
Meer informatie
Steunprogramma voor structurele hervormingen
Voorbeelden van steun voor hervormingen in het kader van het SRSP
Mededeling van de Commissie over het investeringsplan voor een duurzaam Europa