Kritisch op functioneren UWV en SVB - Hoofdinhoud

Het blijkt nog steeds een enorme uitdaging om bij UWV en de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een goede balans te bewaren tussen een klantgerichte, persoonlijke dienstverlening, krachtige en effectieve handhaving en efficiency in de bedrijfsvoering. Kamerlid Corrie van Brenk heeft minister Koolmees van Sociale Zaken daarop kritisch bevraagd.

Krachtige handhaving en goede, persoonlijke dienstverlening zijn nodig om het draagvlak voor de sociale zekerheid te behouden. Slim handhaven moet daarbij voorkomen dat welwillende cliënten, die onbedoeld (administratieve) fouten maken ‘gecriminaliseerd’ worden. Kamerlid Corrie van Brenk stelde bij het commissiedebat Uitvoering Sociale Zekerheid over diverse thema’s kritische vragen aan minister Koolmees van Sociale Zaken.

Over de dienstverlening van UWV en SVB

“Het ambitieniveau voor UWV ligt wat betreft de persoonlijke dienstverlening terecht hoog. De mens moet weer centraal gesteld worden in de communicatie en de dienstverlening van de overheid. Daarvoor is structureel 30 miljoen euro per jaar uitgetrokken. Tegelijk lezen wij in de uitvoeringsbrief dat ook een toename verwacht wordt van aanvragen voor WW, WIA en Ziektewet. Kan het hoge niveau van persoonlijke dienstverlening, bij toenemende vraag en een gelijkblijvend budget wel waargemaakt worden?

Opvallend vinden wij dat onderzoek naar ‘jobcoaching’ het nog niet mogelijk maakt uitspraken te doen over de effectiviteit daarvan. Graag een nadere toelichting van de minister.”

Over sociaal medisch beoordelen

“50PLUS vraagt de minister dieper en gedetailleerder in te gaan op het vraagstuk sociaal-medisch beoordelen: wij krijgen een onvoldoende duidelijk beeld van de uitdaging waar wij nu voor staan en de mogelijke oplossing van knelpunten. 50PLUS maant tot terughoudendheid met de genoemde ‘taakdelegatie’. Wij vinden dat het recht op een uitkering, uiteindelijk altijd door een arts moet worden vastgesteld. Graag een reflectie van de minister.”

Over bekendheid met en toegang tot de AIO

“50PLUS vindt dat zo snel mogelijk een oplossing gevonden moet worden voor de doelgroep die de toegang tot de aanvullende voorziening (AIO) nog niet weet te vinden. Het is onbegrijpelijk dat ouderen onder het bestaansminimum moeten leven omdat ze niet weten dat ze recht hebben op een aanvulling en dat de overheid schermt met privacywetgeving. Hoe is de voortgang bij het zoeken naar oplossingen? Hoe snel is dit probleem uit de wereld geholpen?

Kan minister Koolmees verder ingaan op de genoemde uitdaging voor SVB om te zorgen voor een structureel sluitende begroting? Wat zijn hier precies de problemen, en de beoogde oplossing?”

Over handhaving door het UWV

“Handhaving heeft terecht hoge prioriteit. Recent ontdekte fraude van Polen met onze ziektewetuitkeringen bewijst wederom de noodzaak, maar ook het schrijnende tekort aan handhaving op dit moment. In de uitvoeringsbrief lezen wij dat de intensievere handhavingsaanpak en het fraudebewustzijn van medewerkers bij UWV ‘frictie levert in de werkvoorraad en beschikbare capaciteit’. Waar gaat het hier om? Hoe wordt dit opgelost? Kan de minister ook ingaan op het vraagstuk van juridische houdbaarheid van fraudeopsporing. Hoe voorkomen wij dat de handhaving vleugellam raakt? Dat mag niet gebeuren! Er zijn ook malafide uitzendbureaus die de Poolse medewerkers tippen om zich vooral ziek te melden, wanneer worden we nu eens verlost van deze bureaus? Wat doet de minister hier nu aan?

50PLUS vindt het zorgelijk dat nog zo weinig voortgang geboekt wordt ten aanzien van beslaglegging en vermogensonderzoeken in het buitenland. Dat moet echt beter! Graag een nadere toelichting van de minister. 50PLUS vindt dat onterecht betaalde WW- of ziektewetuitkeringen in Polen met behulp van autoriteiten, of actief door UWV daar, tot op de laatste cent teruggevorderd moeten kunnen worden. Wij willen ook volstrekte duidelijkheid over in de pers genoemd UWV-onderzoek naar fraude bij arbeidsmigranten!

Het beeld dat opdoemt over gedetineerden en uitkeringen is dat van een gatenkaas van haperende informatiebestanden en uitwisseling van informatie, waarbij veelvuldig sprake is van zogeheten ‘omissies’ die dan weer rechtgezet zijn of worden. Het wekt bij 50PLUS allemaal niet veel vertrouwen. Het verbaast ons verder dat nog geen forse voortgang gemeld kan worden over terugvordering van uitkeringen die onterecht verstrekt zijn aan gedetineerden. Ook vinden wij het ronduit bedenkelijk dat het aantal mensen dat vanwege terrorisme gevangen is gezet en desondanks een uitkering ontvangt niet bekend is omdat het delict niet wordt gerapporteerd aan UWV en SVB. Wij vragen een grondige toelichting en voortvarende aanpak van dit probleem.”

Over fraude

“50PLUS is blij dat de minister, refererend aan onze motie, echt werk maakt van ‘slim handhaven’ waarbij welwillende burgers niet onnodig gecriminaliseerd worden als zij bijvoorbeeld een formulier per ongeluk verkeerd invullen. Wij hopen dat die benadering wordt vastgehouden. Informeren, preventie, vroeg-signaleren en rekening houden met het doe-vermogen van mensen kunnen weldegelijk helpen om tot goede handhaving te komen!

Met betrekking tot fraude in de Participatiewet - denk bijvoorbeeld aan bijstand - dringt 50PLUS, verwijzend naar onderzoek, bij de minister aan: stimuleer dat ontdekken van misbruik en oneigenlijk gebruik minder op ‘toeval’ berust; dring aan bij gemeenten op gestructureerd werken; probeer bij gemeenten handhaven breed als onderwerp op de agenda te krijgen. Richt een kenniscentrum, een centraal meldpunt op, zodat kennis en ervaringen gedeeld kunnen worden.

Over de ICT bij het UWV

“50PLUS vraagt van de minister de garantie dat ICT-belasting bij UWV door nieuwe wetgeving - denk bijvoorbeeld aan de Wet arbeidsmarkt in balans - het noodzakelijke ICT-vereenvoudigings- en vernieuwingsproces bij UWV niet in de weg gaat staan.”

► Lees ook: Veel kritiek op functioneren UWV