CO2-handel: uitstel op vorige klimaattop zorgt voor problemen in Madrid

Met dank overgenomen van GroenLinks (GL) i, gepubliceerd op dinsdag 10 december 2019.

Europarlementariër Bas Eickhout is op de klimaatop in Madrid delegatieleider namens het Europees Parlement. Hij schrijft regelmatig updates over de onderhandelingen.

Gisteravond zijn er nieuwe teksten verschenen over de kwestie waar deze klimaattop verreweg de meeste uren in worden gestoken: handel in CO2-rechten. In plaats van dichter tot een oplossing te komen, lijken er juist steeds meer problemen te ontstaan. Het is een schoolvoorbeeld van wat gebeurt als de druk van de onderhandelingsketel gehaald wordt door voor uitstel te kiezen.

Terug bij af

Vorig jaar aan het einde van de klimaattop in Polen, lag er bijna een overeenkomst op de volledige set aan regels ('rulebook') die het Parijs-akkoord uitwerken. Uiteindelijk werd de uitwerking van Artikel 6 - CO2-handel - echter uit de deal gehaald. Er kon geen overeenstemming op dit onderdeel bereikt worden. Men koos ervoor het artikel door te schuiven naar 2019. Momenteel hebben we ruim een week van extra onderhandelingen over deze kwestie achter de rug in Madrid. Uit de nieuwe teksten van gisteravond blijkt dat er bijna vier keer meer twistpunten over dit artikel openstaan dan aan het einde van de vorige klimaattop in Polen.

En dat is geen verassing. In Polen was het relatief makkelijker om tot een overeenkomst op Artikel 6 te komen dan nu. In Polen lag de uitwerking van alle artikelen nog open. Door bijvoorbeeld een groep landen op een bepaalde kwestie hun zin te geven in Artikel 4, konden ze overgehaald worden om dezelfde kwestie in Artikel 7 te schrappen. Uitruilen dus. Op die manier wordt een zogeheten 'package deal' gecreëerd. Niemand is volledig tevreden, maar het werkt omdat de deal precies in balans is.

Stokpaardjes

Op die manier leek ook Artikel 6 over CO2-handel in Polen dicht bij een overeenkomst te komen. Een handvol landen, onder leiding van Brazilië, verpeste echter de boel door vast te houden aan compleet belachelijke eisen die de handel in CO2-rechten per definitie één grote 'greenwashing'-exercitie zullen maken. In plaats van de druk verder op te voeren, werd gekozen voor uitstel.

Nu wordt er in Madrid dus wederom een poging gedaan om dit artikel uit te onderhandelen. De uitwerking van de regels onder alle andere artikelen staan wel al vast. De zorgvuldige balans die in Polen bereikt was, geldt dus niet meer. Dat is verleden tijd. Enkel Artikel 6 ligt nu nog op tafel. Dus wat doen de landen? Ze brengen al hun stokpaardjes terug in dit ene Artikel. Gooi je klimaatonderhandelaars een bot toe, dan gaan ze er mee spelen. Vandaar dat we nu weer met vier keer de hoeveelheid aan op te lossen problemen zitten.

Druk, druk en druk

Je hoort de gedachte rondzingen dat als er geen deal bereikt wordt die de integriteit van CO2-handel garandeert, het maar uitgesteld moet worden naar 2020. Natuurlijk is geen deal beter dan een slechte deal. Alleen daarom de kwestie maar weer een jaar door laten etteren is niet de juiste weg om tot een goede deal te komen. Helemaal omdat de volgende klimaattop (COP26), het laatste moment is van de huidige vijfjarige cyclus van het herzieningsmechanisme onder het Parijs-akkoord. Dat betekent dat alle landen scherpere CO2-doelstellingen (NDC's) moeten inleveren op de COP26. Alle politieke aandacht zou daar naartoe moeten gaan volgend jaar.

In mijn optiek is er maar één oplossing die echt werkt. De politieke druk, publieke druk en tijdsdruk (inclusief vermoeidheid) moet opgevoerd tot er een sterke deal ligt. Zelfs als het inhoudt dat de klimaattop die eigenlijk tot vrijdag duurt, dagen langer door moet lopen. Onder druk wordt alles vloeibaar. De echte dwarsliggers zijn in de minderheid. Uiteindelijk zullen ze buigen. Ze riskeren toenemende slechte publiciteit in eigen land en zelfs vergaande politieke gevolgen. Wanneer gaat de EU bijvoorbeeld eindelijk eens vraagtekens zetten bij het nieuwe handelsverdrag dat momenteel met Brazilië besproken wordt? De COP25 moet doorlopen tot er een goed besluit ligt.