Worstenbroodjes, carnaval, gezelligheid en… drugs?

Met dank overgenomen van Jonge Socialisten in de PvdA (JS) i, gepubliceerd op maandag 23 september 2019.

Heel politiek Den Haag maakte zich afgelopen week op voor prinsjesdag, het politieke hoogtepunt van het jaar. Debat op het scherpst van de snede over de toekomst van ons land. Niet de plannen van de regering, het vlammende betoog van Asscher of zelfs de baard van Willy stonden afgelopen week echter centraal. Dat was namelijk de moord op advocaat Derk Wiersum, welke een donkere schaduw over de algemene politieke beschouwingen wierp. Heel politiek Den Haag verenigde zich tegen deze aanval op onze rechtsstaat om, en dat is ook weer politiek, het vervolgens grondig oneens te zijn over de te nemen maatregelen tegen de achterliggende drugsproblematiek die het land in zijn greep houdt.

“Meer geld naar de politie” riep de een, “alle drugs legaliseren” zei de ander. Minister van justitie en veiligheid Grapperhaus deed een moreel appèl op de drugsgebruikers zelf: “Besef je welke criminaliteit er allemaal schuilgaat achter dat pilletje.” Hij richtte zich hiermee met name op de zogenaamde yogasnuivers. Jongvolwassenen met een gezonde levensstijl die wel regelmatig op een feestje losgaan met een lijntje of een pilletje.

Uiteraard moet je je als consument bewust zijn van de achtergrond van de dingen die je koopt, maar dit geldt voor veel meer dan alleen drugs. Denk aan de goedkope kleren bij de Primark die door Aziatische kinderen zijn genaaid of kiloknallervlees waar groot dierenleed achter schuilgaat. Ondanks vele campagnes over het onrecht dat schuilgaat achter deze producten, lijkt het erop dat het op de consument niet erg veel effect heeft. Wat moeten we dan wel doen om de drugscriminaliteit te bestrijden? Bij een onverwacht actuele thema-avond van de JS Brabant over drugs met hoogleraar bestuurskunde Pieter Tops werd uitgelegd dat de ware oplossing (zoals bijna altijd) een stuk minder zwart-wit is dan je zou verwachten.

Zelf woon ik in Brabant. De provincie van worstenbroodjes, carnaval, gezelligheid en, als ik het nieuws mag geloven, de drugsregio van Europa. Maar anders dan veel noordelingen zouden denken is het echt niet zo dat er dagelijks drugs worden gedumpt in mijn achtertuin of dat er om de haverklap schoten te horen zijn. Ik krijg het nieuws van de drugsproblematiek in Brabant op dezelfde manier tot me als mensen in de rest van het land; gewoon via het journaal. Ook Pieter Tops vertelde dat hij, hoewel hij in Tilburg woont, weinig afwist van de grote drugscriminaliteit in de stad. Tot hij voor een onderzoek eens een echte volksbuurt in dook en daar met mensen in gesprek ging. Daar bleken de mensen precies te weten wie er in drugs handelde en wat er allemaal speelde in het drugscircuit.

Ook bij mij kwam toen het besef. Hoewel ik er zelf weinig van merk, heeft in de wat mindere wijken in Brabant de drugscriminaliteit een grote impact op het leven van mensen. Hoewel drugsgebruik dwars door alle bevolkingsgroepen heenloopt, dalen de negatieve gevolgen van het drugsgebruik vooral af naar de onderkant van de samenleving. De bijstandsvader die door wat wietplantjes op zolder zijn kinderen naar de voetbal kan laten gaan of de jonge drugskoeriers die het idee hebben geen eerlijke kans te krijgen op de arbeidsmarkt. Doordat de drugscriminaliteit een groter direct probleem is voor de onderkant van de samenleving dan voor de bovenkant, is het juist een probleem wat hoog op de agenda van de sociaaldemocratie zou moeten staan.

Het antwoord van de D66-stemmende yogasnuiver dat legalisering alles op zal lossen is mijns inziens veel te makkelijk. Ondanks dat ik zelf ook voor de legalisering van een beperkt aantal drugs ben, zorgt dit er niet in een keer voor dat de illegale drugsindustrie verdwijnt. Legale drugs zullen namelijk moeten voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen en er zal belasting over moeten worden betaald. Er zal dus ook nog een markt blijven voor goedkopere illegale drugs.

Voor een echte oplossing moet je eerst de drugscriminelen onderverdelen in twee categorieën: de grote vissen zoals bijvoorbeeld Ridouan Taghi en de kleine vissen zoals de bijstandsvader en de jonge drugskoerier. De grote criminelen moeten keihard worden aangepakt, wat enkel kan met voldoende politiecapaciteit. Bij de kleine vissen moeten we juist meer oog hebben voor de achtergrond van deze mensen. Waarom concentreert de drugscriminaliteit zich vooral aan de onderkant van de samenleving? Het is een symptoom van de ongelijkheid tussen rijk en arm. Als jongere moet je ook als je van mindere komaf bent door een goed onderwijssysteem perspectief hebben op een mooie toekomst met genoeg kansen op de arbeidsmarkt. Als je full-time werkt, moet je genoeg verdienen om een gezin te kunnen onderhouden. Het zijn zaken die steeds minder vanzelfsprekend lijken te worden in Nederland. Enkel door mensen in alle lagen van de bevolking perspectief te bieden op een mooi leven en een goede baan, kunnen we de prikkel weghalen voor deze mensen om zich te laten verleiden tot de drugscriminaliteit. Investeer daarom als overheid ook juist in de achterstandswijken zodat mensen daar niet het gevoel krijgen tweederangsburgers te zijn.

Natuurlijk, de verantwoordelijkheid bij de gebruikers leggen of bepleiten dat legalisering het wondermiddel is tegen drugscriminaliteit zijn makkelijke dingen om te roepen. Maar de drugscriminaliteit is een complex probleem. Daar horen geen makkelijke oplossingen bij. Enkel door de grote criminelen hard aan te pakken en te voorkomen dat de gewone man door omstandigheden verleid wordt door het grote geld van de drugswereld, kunnen we dit probleem aanpakken. Ik hoop dat zo de drugscriminaliteit langzaam zal verdwijnen uit onze Brabantse steden. Laat Brabant gewoon weer de provincie zijn van worstenbroodjes, carnaval en gezelligheid. Drugscriminaliteit hoort in dat rijtje niet thuis.