Islam in Europa; ruimte voor vrijdenkers?, Amsterdam

datum 24 oktober 2019 20:00 - 21:30
plaats Amsterdam
locatie Pakhuis De Zwijger Toon locatie
zaal grote zaal
organisatie Pakhuis De Zwijger

Over de islam en extremisme wordt al decennia een turbulent politiek-maatschappelijk debat gevoerd. Dat debat kreeg onlangs een nieuwe impuls door de publicatie van een onderzoeksrapport over een aantal islamitische scholen met salafistische signatuur - een type onderwijs dat ongewenste denkbeelden verspreidt, maar door het merendeel van moslims in Nederland volledig wordt afgewezen.

Het rapport werkt als een rode lap op de gepolariseerde samenleving; enerzijds werkt het discriminatie van de moslimgemeenschap in de hand, anderzijds blijft zelfkritiek binnen de moslimgemeenschap gevoelig: je hangt je vuile was niet buiten. Ter gelegenheid van het recent verschijnen van twee boeken over de Islam in Europa, werpt deze avond nieuw licht op de discussie. We bespreken zowel de boeken, als hun positie binnen een bredere maatschappelijke tendens.

Met in dit programma onder anderen

Ruud Koopmans

Hoogleraar sociologie Humboldtuniversiteit Berlijn

Jan Leyers

Tv-maker, schrijver en filosoof

Fatima El Mourabit

Vakbondsvrouw FNV, voorzitter Platform Nieuwe Vrijdenkers

Mounir Samuel

Politicoloog, Midden-Oosten deskundige, schrijver, journalist en acteur

Khalid Benhaddou

Imam El Fath moskee Gent, voorzitter van het platform van Vlaamse Imams

Sami Zemni

Hoogleraar bij Centrum voor Conflict en Ontwikkelingsstudies, Universiteit Gent

In ‘Het vervallen huis van de islam’ concludeert Ruud Koopmans dat de groeiende invloed van het fundamentalisme uit het Midden-Oosten de islamitische wereld - in Europa en daarbuiten - in een wurggreep houdt. Waar blijft de politiek om dit tegen te gaan? Jan Leyers sprak in ‘Allah in Europa. Een reisverslag van een ongelovige’ moslims met verschillende achtergronden; van traditionele gelovigen en bekeerlingen, tot imams, liberalen en ‘afvalligen’. Hij toont hoe divers ‘de moslimgemeenschap’ is. Richt de politiek zich niet te veel op het extremisme?

Wat gaan we doen?

Tijdens Groene Live 22 gaan we in gesprek met beide auteurs over hun boeken. Ook hebben we Gentse imam Khalid Benhaddou, hoogleraar Sami Zemni, eveneens afkomstig uit Gent, en Fatima El Mourabit van Platform Nieuwe Vrijdenkers uitgenodigd om verder te praten over deze thematiek en de positie van de boeken in een grotere discussie. Dragen deze publicaties bij aan een realistische - en dus zorgwekkende - weergave van een geopolitieke tendens of spelen zij rechts-populisme en stigmatisering in de hand? Wat is het verschil tussen islamkritiek en islamofobie? Kun je als buitenstaander überhaupt een ‘interne’ discussie bevorderen? Is het wel mogelijk om ‘objectief’ onderzoek te doen naar de islam als dit geloof dermate onder vuur ligt? En wie zijn dan de vrijdenkers binnen de islam die het debat van binnenuit kunnen voeren?

Tussen de gesprekken door zal journalist en theatermaker Mounir Samuel een spoken word intermezzo verzorgen.

Over de sprekers

Ruud Koopmans is hoogleraar sociologie en migratie aan de Humboldt Universiteit en onderzoeksdirecteur aan het Wissenschaftszentrum (WZB) in Berlijn. Hij is auteur van boeken en opiniestukken in binnen- en buitenland over migratie, sociale bewegingen en Europese integratie.

Jan Leyers is tv-maker, muzikant en filosoof. Eerder verschenen van hem De schaduw van het kruis, De weg naar Mekka en De weg naar het avondland. De reisserie Allah in Europa werd in het najaar van 2017 op Canvas en VPRO uitgezonden. Zijn boek Allah in Europa won de E. Du Perronprijs.

Fatima El Mourabit is vakbondsvrouw voor de FNV en voorzitter van Platform Nieuwe Vrijdenkers, een plek voor mensen met een moslim-achtergrond die niet meer geloven. El Mourabit organiseert onder andere ontmoetingen, lezingen en thema-avonden om (toekomstige) ex-moslims het gevoel te geven niet alleen te zijn. Ook is ze één van de twaalf personages die gevolgd wordt in het boek Nieuwe Vrijdenkers van Boris van der Ham en Rachid Benhammou.

Mounir Samuel is politicoloog, herhaaldelijk bekroond journalist, auteur van tien boeken, performance artist en theatermaker van Egyptisch-Nederlandse afkomst. Mounir dompelde zich jarenlang onder in de islamitische gemeenschappen van Nederland en maakte de reeks “de hervormingsfundamentalisten”: en reeks over kritische denkers, recalcitrante rebellen en gepassioneerde gelovigen die de islam van binnenuit proberen te hervormen. Zijn project mondde uit in het boek “God is groot: eten, bidden en beminnen met moslims” (2018).

Khalid Benhaddou is imam van de grootste moskee in Gent. Hij is bovendien deradicaliseringsexpert voor de Vlaamse overheid, maar ook islamtheoloog en voorzitter van het Platform Vlaamse Imams. In 2017 kreeg hij de Belgische Prijs voor de Mensenrechten. Verder heeft hij inmiddels drie - binnenkort vier - boeken op zijn naam staan: ‘Is dit nu de islam?’, ‘Halal of niet?’, ‘Mag God nog’ (samen met Rik Torfs en Paul Cliteur) en ‘Verdwaald in Verlichting’ (oktober 2019, samen met Patrick Loobuyck).

Sami Zemni is hoogleraar aan de Universiteit Gent en verbonden aan de vakgroep Conflict- en Ontwikkelingsstudies. Zemni is gespecialiseerd in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, in het bijzonder Tunesië, Marokko en Egypte. Hij is auteur van onder meer het boek Het Islamdebat.

Sami Zemni is helaas verhinderd.

Na afloop zullen er boeken verkocht worden door Island Bookstore.

Dit programma is mede-georganiseerd door de afdeling Politicologie, Universiteit van Amsterdam.

Lees meer

Hervormingsfundamentalisten: 'Niet meegaan in het slachtofferdenken'

De Gentse imam Khalid Benhaddou zoekt naar een islam die past in het Westen zonder zijn eigenheid te verliezen. In 2017 werd hij bekroond met de Belgische Prijs voor de Mensenrechten.

Het gewone leven van Khalil, Samira, Farida en Deniz

Het debat over de islam in Nederland wordt gedomineerd door de extremen. De grote gematigde meerderheid blijft ‘angstwekkend stil’. Ook onder moslims. Margalith Kleijwegt sprak een aantal van hen.

Nederlandse visie op de islam versterkt moslimhaat

Wat blijkt? Over de islam wordt na de eeuwwisseling steeds minder gesproken en geschreven als een religie of levensbeschouwing. ‘Radicaal’ is sinds 2004, zowel in het parlement als in de Volkskrant en NRC, een van de meest gebruikte woorden in combinatie met ‘islam’.


1.

Meer over...