Zorg om kwetsbare ouderen in Groningen

Met dank overgenomen van 50PLUS i, gepubliceerd op donderdag 12 september 2019.

50PLUS maakt zich zorgen om de kwetsbare ouderen in Groningen die met de aardgaswinningsproblematiek worden geconfronteerd. Kamerlid Gerrit Jan van Otterloo vroeg de minder-zelfredzame, zelfstandig wonende ouderen voorrang te geven in de versterkingsoperatie.

50PLUS wil weten hoe de voortgang is van de stuwmeerregeling voor de schadeafhandeling in Groningen - nog 16.491 schadegevallen open - en wat de mogelijkheden rondom de inhuur van een aannemer zijn. Gerrit Jan van Otterloo vroeg verantwoordelijk minister Wiebes hoe het staat met de nadere uitwerking van de versnellingsmaatregelen, conform de motie die 50PLUS indiende.

Minder-zelfredzame ouderen

Het Kamerlid van 50PLUS vroeg ook speciale aandacht voor de kwetsbare ouderen in Groningen die getroffen zijn door de gevolgen van de aardgaswinning. “Een aantal maanden geleden bleek dat het ministerie de minder-zelfredzame, zelfstandig wonende ouderen niet in beeld had. Wat is er in de tussentijd hieraan gedaan?”, vroeg Gerrit Jan van Otterloo aan Wiebes. “Bent u bereid om deze kwetsbare ouderen voorrang te geven in de versterkingsoperatie en hun woningen, net als de zorgpanden, toe te voegen aan de lijst met meest kwetsbare gebouwen?”

Landelijk loket mijnbouwschade

Tijdens het debat over Groningen vroeg Van Otterloo ook hoe het staat met de instelling van één landelijk loket mijnbouwschade, inclusief verjaringsfonds. Bovendien wil 50PLUS graag zien dat de wijziging van de Mijnbouwwet een expliciete uitsluiting van drinkwatergebieden voor wat betreft mijnbouw bevat.

De inbreng van Gerrit Jan van Otterloo bij het Algemeen Overleg Mijnbouw Groningen met minister Wiebes (EZK):

“Vorige week werd bekend dat vanaf volgend gasjaar al de winning wordt vastgesteld onder de 12 nM. Zoals het er nu uitzit, zou de winning uit het Groningenveld al in 2022 nihil kunnen zijn. Wellicht behoudens extra winning bij een incidentele hogere gasvraag. Onder de huidige omstandigheden is dit natuurlijk goed nieuws. Al zullen mensen in Groningen niet meteen op de banken staan, gezien de omstandigheden van velen.

Op 8 juli heeft er een bestuurlijk overleg plaatsgevonden met regiobestuurders over de concretisering, de uitvoeringsplanning van de versnellingsmaatregelen. In het AO voor de zomer zei ik het al, de Kamer kan zich er niet meer over uitspreken, omdat het inmiddels 1 september is geweest als wij weer bij elkaar komen.

Maar hier is het dan. Ten eerste roept het de vraag bij mij op, waarom dit overleg al is gevoerd op 8 juli, en de Kamer welgeteld één dag voor het AO pas het plan krijgt. Ten tweede, hier en daar zie ik staan dat een actie is afgedaan. Op andere plekken, en best wel veel, zie ik een datum die in het verleden ligt. Ik concludeer hieruit dat deze acties nog niet afgehandeld zijn, terwijl dat volgens planning wel gebeurd zou moeten zijn. Sommige zelfs al in juli. Dat stelt mij niet gerust voor het verloop van de gehele planning. Dat lijkt mij cruciaal, want de mensen in Groningen hebben al genoeg met vertragingen te maken gehad.

Capaciteit aannemers en keurmerk Bouwgarant

In het vorige AO heb ik gevraagd naar de beschikbare capaciteit van aannemers in relatie tot het keurmerk Bouwgarant. De minister leek zelf ook al wat ruimer te denken dan dit keurmerk, maar zou nog in gesprek gaan met de TCMG hierover. De TCMG meldt zelf op haar website dat het vanaf nu mogelijk is een eigen aannemer in te zetten. Graag reactie van de minister hierop.

Voortgang stuwmeerregeling

Volgens de website van TCMG staan op 2 september nog 16.491 schadegevallen open. Wat is de indruk van de minister: loopt de regeling naar wens? Gaat het lukken om alles aan het eind van dit jaar afgehandeld te hebben? We hebben (op 12 september) nog 15 weken. Dat betekent dat er 1100 zaken per week afgehandeld moeten worden om op tijd klaar te zijn. 50PLUS heeft vertrouwen in ieders goede wil, maar gaan we dit halen?

Hoe loopt het intern bij de TCMG; is de organisatie en haar procedures inmiddels op orde?

In het vorige AO noemde ik al de motie-Geleijnse en de nadere uitwerking van de versnellingsmaatregelen. Op 8 juli heeft het bestuurlijk overleg over nadere uitwerking versterkingsopgave en versnellingsmaatregelen plaatsgevonden. Wat kan de minister hierover vertellen?

Er komt één landelijk loket voor de afhandeling van schade, de Commissie Mijnbouwschade. Zowel mijnbouwschade in Limburg als gaswinningsschade in kleine velden vallen hieronder. Groningen valt onder de TCMG. Ook zal hieronder een fonds voor afhandeling van verjaarde schades vallen. Kan de minister iets vertellen over de voortgang? Daarnaast, dan hebben we dus de CM en de TCMG voor schadeafhandeling en een apart traject voor versterking. Komt dit goed?

Een aantal maanden geleden bleek dat het ministerie de minder-zelfredzame, zelfstandig wonende, ouderen niet in beeld had. Wat is er in de tussentijd hieraan gedaan?

Bent u bereid om deze kwetsbare ouderen voorrang, prioriteit te geven in de versterkingsoperatie en hun woningen, net als de zorgpanden, via een zgn. 'no-regret' -maatregel toe te voegen aan de lijst met meest kwetsbare gebouwen? Wat zou hiervoor nodig zijn?

In het Plan van Aanpak van de NCG van november 2018 staat (geparafraseerd, PV): ‘Bij zorggebouwen wordt de veiligheidseis gekoppeld aan de gevolgklasse’ (p.13). (De gevolgklassen maken het mogelijk om de mogelijke gevolgen van een calamiteit mee te wegen. ) Die hogere veiligheidseis moet ertoe leiden dat de minder zelfredzame bewoners voldoende tijd hebben om ongeschonden naar buiten te komen in geval van een zwaardere beving. Bent u bereid om dezelfde systematiek toe te passen om te komen tot een hogere veiligheidseis voor de woningen van minder zelfredzame ouderen die nog zelfstandig wonen?

Wanneer in de lopende versterkingsoperatie een huis van een minder zelfredzame oudere in beeld komt, bent u dan bereid om - vooruitlopend op nieuw beleid - uit voorzorg een hogere gevolgklasse toe te passen, zodat ook deze oudere voldoende tijd heeft om in geval van een zwaardere beving ongeschonden het huis te kunnen verlaten?

De gebiedsmanagers van de NCG zijn in februari, in hun onderling overleg, reeds tot de slotsom gekomen dat een project als 'Eigen Initiatief' de beste randvoorwaarden biedt (regie, bouwbegeleiding, maatwerk) om dit soort woningen aan te pakken. is de minister bereid om het versterken van de woningen van deze groep ouderen onder te brengen bij het project 'Eigen initiatief' of de opvolger daarvan?

Wat betreft de kleine gasvelden in Brabant zijn enkele vragen gerezen. De provincie en betrokken waterschappen hebben negatief geadviseerd inzake uitbreiding, omdat duidelijk is dat er gevolgen zijn. Uit een rapport blijkt dat de nieuwe dijk (Wakkeredijk) zakt. Dat zou impact kunnen hebben op de veiligheid. En fracking kan impact hebben op de grondwaterkwaliteit. Het betreffende bedrijf lijkt al bezig te zijn met vooropnames. Al met al brengt de kwestie veel onrust met zich mee.

Een wijziging van de Mijnbouwwet is in concept vrijgegeven ter consultatie. Dit vanwege verbetering van procedures voor vergunningverlening en de taken van decentrale overheden. 50PLUS heeft al eerder aandacht gevraagd voor de risico’s van mijnbouw in drinkwatergebieden. In dit voorstel wordt vergunningverlening voor mijnbouw in drinkwatergebieden niet expliciet uitgesloten, zo stelt ook VEWIN. Gezien het cruciale belang van een veilige drinkwatervoorziening en de risico’s die aan bepaalde vormen van mijnbouw kleven, zou het beter zijn om expliciet in de wet op te nemen mijnbouw in drinkwatergebieden uit te sluiten.”