Beginselen van betere regelgeving staan centraal in het besluitvormingsproces van de EU - Hoofdinhoud

Vandaag maakt de Commissie de balans op van de maatregelen die onder de Commissie Juncker i zijn genomen om te komen tot betere resultaten voor EU-burgers en ondernemingen door middel van een opener, transparantere en op feiten gebaseerde beleidsvorming.

Uit het vandaag verschenen verslag blijkt dat de inspanningen om betere regelgeving centraal te stellen in het besluitvormingsproces succesvol zijn geweest. Dit succes moet worden geconsolideerd en we moeten blijven volhouden om verdere verbeteringen te kunnen doorvoeren.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i hierover: "Er wordt alom erkend dat we het goede voorbeeld geven en er wordt ons gevraagd onze inzet voor betere regelgeving vol te houden. Betere regelgeving is nu verankerd in het DNA van de Europese besluitvorming. Nu moeten we volharden en onze inspanningen opvoeren, vooral in een wereld waarin feiten er niet meer toe doen en de kern van het democratisch debat en het wetenschappelijk gezag wordt betwist."

De Commissie Juncker heeft lering getrokken uit het verleden en heeft zich ertoe verbonden alleen actie te ondernemen wanneer de EU een toegevoegde waarde biedt. Ze baseert zich dan op de beste beschikbare gegevens en kijkt tegelijkertijd naar de economische, sociale en milieueffecten, en vermijdt onnodige kosten. Onze inspanningen zijn internationaal erkend door de OESO, die in 2018 het regelgevingsbeleid van de EU als een van de beste heeft aangemerkt. Na de agenda voor betere regelgeving, die in 2015 is voorgesteld, is het nu het juiste moment om de balans op te maken van de inspanningen van de Commissie om deze nieuwe institutionele cultuur te consolideren en te versterken en om lessen te trekken voor de toekomst.

Lessen uit het verleden en verbeteringen voor de toekomst

De resultaten van de inventarisatie zijn duidelijk: betere regelgeving heeft verbetering gebracht in de manier waarop het EU-beleid tot stand komt. Er is een breed gedragen wens om betere regelgeving onderdeel te laten blijven van de werkwijze van de Commissie, maar er zijn verdere verbeteringen nodig.

• - 

  De beleidsvorming zichtbaar maken: Sinds 2015 heeft de Commissie meer dan 400 openbare raadplegingen georganiseerd waarbij miljoenen Europeanen betrokken waren. Op de raadpleging over de zomertijdregelingen kwamen bijvoorbeeld 4,6 miljoen antwoorden en de raadpleging over de evaluatie van de vogel- en habitatrichtlijnen oogstte meer dan een half miljoen reacties. De nieuwe portaalsite Geef uw mening, die één loket aanbiedt waar Europeanen kunnen bijdragen tot de beleidsvorming van de EU, werd in 2018 bijna 900 000 keren bezocht. In de toekomst moeten wij zoeken naar manieren om meer bekendheid te geven aan de verschillende mogelijkheden die er bestaan om bij te dragen tot de Europese beleidsvorming. Dat zou dan helpen om het publiek doeltreffender te betrekken bij het opstellen van het beleid.
• - 

  Betere instrumenten voor beter beleid: Effectbeoordelingen en evaluaties vormen een goede basis voor de politieke besluitvorming maar komen niet in de plaats daarvan. De pas opgerichte Raad voor regelgevingstoetsing - waarvan het nieuwe jaarverslag hier te vinden is - waarborgt de kwaliteit van dergelijke ondersteunende onderzoeken. Al bij al hebben wij in de overgrote meerderheid van de gevallen waar die behoefte bestond, een effectbeoordeling verricht. In 75 % van de gevallen berustte deze beoordeling op een evaluatie van de bestaande regelgeving - wat aantoont dat het beginsel "eerst evalueren" steeds meer wordt toegepast. Tegelijkertijd waren in sommige situaties aanpassingen en uitzonderingen op de betereregelgevingspraktijk nodig om indien nodig in te spelen op dringende politieke behoeften, zoals tijdens het hoogtepunt van de migratiecrisis. Daarnaast laten de kwaliteit en de termijnen van de instrumenten voor betere regelgeving nog steeds ruimte voor verbetering.
• - 

  De EU-wetgeving geschikt maken voor het beoogde doel: De Commissie heeft ongeveer 150 vereenvoudigingsinitatieven voorgesteld om onnodige administratieve lasten terug te dringen, zonder daarbij de beleidsdoelstellingen uit het oog te verliezen. De Commissie is ook ingegaan op bijna 90 adviezen van het pas opgerichte Refit-platform. Eenvoudiger en minder omslachtige wetgeving leidt tot betere uitvoering, naleving en handhaving en uiteindelijk tot betere resultaten, vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen. Toch moeten we onze praktijken beter delen en meer verstevigen.
• - 

  Betere regelgeving is een gedeelde inspanning: Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en de lidstaten om kwalitatief hoogstaande Europese wetgeving te leveren en uit te voeren die geschikt is voor het beoogde doel en niet onnodig complex. De Commissie kan bepaalde verbeteringen bevorderen, maar kan deze niet helemaal alleen bewerkstelligen. Openbare raadplegingen kunnen bijvoorbeeld een veel ruimer publiek bereiken indien andere instellingen op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau daarbij betrokken worden. Daarnaast moeten de effecten van wijzigingen die het Parlement en/of de Raad in voorstellen van de Commissie aanbrengen, meer systematisch worden geanalyseerd. De lidstaten kunnen ook met name op meer transparante wijze verslag uitbrengen over nationale maatregelen ter uitvoering van de EU-wetgeving wanneer deze maatregelen verder gaan dan op grond van het EU-recht vereist is (zogenoemde „gold-plating”).

Op 29 april zal de Commissie een conferentie organiseren: naast het inventariseren van de inspanningen op het gebied van betere regelgeving zal van gedachte worden gewisseld met belanghebbenden uit het maatschappelijk middenveld, het bedrijfsleven, de onderzoekswereld, overheden en sociale partners en worden mogelijke oplossingen voor de toekomst besproken (voor meer informatie over de conferentie, zie hier).

Achtergrond

Betere regelgeving staat centraal bij de werkzaamheden van de Commissie met betrekking tot de 10 beleidsprioriteiten van voorzitter Juncker om ervoor te zorgen dat de Commissie alleen optreedt als de EU een toegevoegde waarde biedt en dit zo doeltreffend mogelijk aanpakt, met zo min mogelijk rompslomp.

In 2015 heeft de Commissie haar agenda voor betere regelgeving aangenomen en haar interne werkmethoden en planningsprocessen hervormd. Er is gestreefd naar betere regelgeving opgenomen in alle stadia van de plannings- en programmeringscyclus en hebben gestroomlijnde jaarlijkse werkprogramma's opgesteld. Betere regelgeving heeft te maken met een professionele aanpak ten aanzien van alle aspecten van onze beleidsvorming waarbij onze regelgeving geschikt moet blijven voor de wereld van vandaag.

De agenda voor betere regelgeving heeft onder meer de volgende veranderingen gebracht:

• - 

  de site Geef uw mening biedt burgers nu mogelijkheden om aan alle stadia van het wetgevingsproces deel te nemen, onder meer door feedback over ontwerpen van gedelegeerde en uitvoeringshandelingen;
• - 

  de Raad voor regelgevingstoetsing zorgt voor de objectiviteit en de geloofwaardigheid van de feitelijke gegevens waarop de politieke besluiten van de Commissie gebaseerd zijn;
• - 

  de Commissie heeft zich ertoe verbonden een bestaande wet altijd te evalueren alvorens ze te herzien (het beginsel "eerst evalueren");
• - 

  er bestaat nu een platform om feedback van het maatschappelijk middenveld over mogelijkheden tot verbetering van de bestaande EU-wetgeving te verzamelen en om de Commissie suggesties te doen, die daarop dan zal reageren: het Refit-platform.

Meer informatie

Factsheet - Betere regelgeving: inventarisatie en verdere verbintenissen

Mededeling - Betere regelgeving: inventarisatie en verdere verbintenissen

Jaarverslag 2018 van de Raad voor regelgevingstoetsing

Website betere regelgeving

Succesverhalen Have Your Say - video's

Betere regelgeving: Videobericht van eerste vicevoorzitter Timmermans

IP/19/2117