Weeklog: Begrotingscontrole dit jaar succesvoller dan ooit - Hoofdinhoud
Al jaren probeer ik met gelijkgezinde Europarlementariërs de verspilling en belangenverstrengeling terug te dringen door actief deel te nemen aan de begrotingscontrole. Dat is meestal trekken en duwen, maar met meer dan 80% van mijn voorstellen aangenomen was dit jaar het succesvolste uit de afgelopen tien jaar. Het gaat dan niet alleen om de ‘bonnetjes’ van Europarlementariërs, maar ook om beëindiging van het verhuiscircus, de positie van de meer dan 40 Agentschappen overal in de EU, bescherming van klokkenluiders en aanscherping van het integriteitsbeleid bij de Europese Commissie. Als het EP plenair iets aanneemt, is het nog niet gelijk uitgevoerd, maar we gaan in ieder geval in de goede richting.
Begrotingscontrole klinkt heel saai, want je moet heel wat activiteitenverslagen en cijfertjes doorspitten. Het is ook gauw frustrerend, want je hebt steeds het gevoel dat je nooit achter het hele verhaal komt en er belangrijke informatie ontbreekt. Maar met constante druk kun je wel wat bereiken. Zo moeten er alsnog maatregelen genomen worden tegen misbruik van de algemene onkostenvergoeding (zo’n €4300 belastingvrij per maand). Accountantscontrole moet verplicht worden en er moet een uitputtende lijst komen van zaken waar je de vergoeding aan mag uitgeven. En natuurlijk: wat je niet gebruikt, stort je terug. Het belachelijke vrijwillige pensioenfonds voor Europarlementariërs van vóór 2009 moet worden hervormd, zodat de belastingbetaler niet voor de kosten gaat opdraaien. En aan kortingen die Europarlementariërs krijgen bij winkels e.d., als ze lid worden van de ‘gezelligheidsvereniging’ van het EP komt een einde. En tenslotte wil de overgrote meerderheid van het EP dat het EU-Verdrag wordt herzien zodat Straatsburg als zetel van het EP wordt vervangen door Brussel: einde verhuiscircus dus. Als de regeringsleiders ons volgen, tenminste.
Een ander geval van verspilling zijn de meer dan 40 Agentschappen: iedere lidstaat wil zo’n organisatie op zijn grondgebied. Nederland heeft Europol (politie), Eurojust (OM), en het Europees Medicijn Agentschap. De Commissie moet nu onderzoeken of het niet wat minder kan. Agentschappen die op hetzelfde terrein werkzaam zijn samenvoegen, of in ieder geval bij elkaar zetten. En Agentschappen mogen niet afhankelijk worden van de vergoedingen die ze van bedrijven krijgen in ruil voor het afgeven van vergunningen (een soort leges): die vergoedingen kunnen beter betaald worden aan de Commissie, waarna de Agentschappen vanuit de EU-begroting worden gefinancierd. Anders blijft belangenverstrengeling een enorm probleem.
Ook bij de Europese Commissie moeten zaken veranderen: de termijn waarbinnen ex-Eurocommissarissen niet mogen lobbyen bij Europese instellingen moet van twee naar drie jaar gaan, gerekend van het moment van het einde van hun mandaat. En het Ethisch Comité van de Commissie dat hierop toeziet, moet voortaan aangevuld worden met onafhankelijke experts, zoals academici, vertegenwoordigers van NGOs en van andere internationale organisaties. Klokkenluiders moeten beter worden beschermd, en aan politieke benoemingen van ambtenaren, ook binnen het EP zelf, moet een einde komen.
De lijst van aangenomen voorstellen is nog veel langer, maar bovenstaande toont al aan dat het mogelijk is stukje bij beetje misstanden aan te pakken. Begrotingscontrole oogt misschien saai, maar je verandert wel de basisregels en kunt zo daadwerkelijk bijdragen aan minder verspilling en meer transparantie en integriteit. Dat geeft een goed gevoel.