Te weinig profijt voor werkloze 55-plussers - Hoofdinhoud

Het gaat goed met de arbeidsmarkt, maar 55-plussers profiteren daar nog volstrekt onvoldoende van. “De positie van ouderen op de arbeidsmarkt verslechtert juist doordat ontslag flink gemakkelijker en goedkoper wordt gemaakt”, constateert Kamerlid Corrie van Brenk.

55-plussers vinden de laatste tijd vaker werk vanuit de WW. Dat is goed nieuws, maar nog méér 55-plussers stromen gewoon vanuit de WW de bijstand in. Langdurige ouderenwerkloosheid blijft problematisch. Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen groeit ook nog, vooral door de stijgende AOW-leeftijd.

Geen evenwicht

50PLUS vindt dat het kabinet geen evenwicht brengt op de arbeidsmarkt, integendeel! “Het verslechtert juist de positie van ouderen op de arbeidsmarkt, vooral door ontslag flink gemakkelijker én goedkoper te maken”, constateerde Corrie van Brenk in een debat met verantwoordelijk minister Koolmees. “Ouderen krijgen bij ontslag zo nog eens een financiële trap na! En dat terwijl juist voor hen de kans op armoede na het 55e levensjaar al relatief het grootst is. 50PLUS vond en vindt dat verwerpelijk.”

Leven Lang Ontwikkelen

Gerichte nieuwe maatregelen om de positie van ouderen op de arbeidsmarkt extra te versterken blijven evenwel uit. “Een gemiste kans!”, zei het Kamerlid van 50PLUS tegen de minister. “Het kabinet moet vooral méér werk gaan maken van Leven Lang Ontwikkelen, gelijkelijk toegankelijk voor iedereen tot aan de AOW-leeftijd, ruim gefaciliteerd door de overheid en voorzien van een gunstig fiscaal regime. Kabinet en bedrijfsleven moeten hier samen de schouders onder gaan zetten!”

Jobcoach

50PLUS vindt ook dat de jobcoach een structurele voorziening moet worden voor alle werkenden en werkzoekenden. Een motie daarover van 50PLUS samen met de VVD is gisteren aangenomen in de Kamer (zie afbeelding). “Wij zien uit naar concrete voorstellen van het kabinet”, zei Corrie van Brenk.

Maatregelen voor ‘werkende armen’

Maatregelen van het kabinet om doorgeschoten flex terug te dringen en evenwicht op de arbeidsmarkt terug te brengen zullen weinig effectief blijven zolang routes naar extreem goedkope arbeid zonder goede sociale bescherming (denk aan ZZP en contracting) open blijven staan. “Doorgeschoten flex, de vluchtroutes naar onder meer goedkope zzp-arbeid, de disbalans van de arbeidsmarkt bestrijdt dit kabinet met een ‘klapperpistool’. Het kabinet biedt daarvoor geen afdoende oplossing. 50PLUS vraagt concreet maatregelen van het kabinet om de groeiende groep ‘werkende armen’ te helpen en meer perspectief en bestaanszekerheid te bieden”, aldus Kamerlid Corrie van Brenk.

► De volledige inbreng van Kamerlid Corrie van Brenk bij het overleg over de arbeidsmarkt met minister Wouter Koolmees van SZW:

“Wij worden overspoeld met goed nieuws over de arbeidsmarkt. Dat is bemoedigend. Met 300.000 is de werkloosheid lager dan vóór de crisis. Het aantal werkenden nadert de magische grens van 9 miljoen. Werkgevers springen om mensen! Het aantal WW-uitkeringen daalt. Momenteel zelfs het hardst onder 45-55 jarigen. In de meeste gevallen gelukkig omdat zij werk vinden.

Dat betrof 27.000 55-plussers zij vonden in de afgelopen periode werk, mooi; maar méér mensen, 34.000, stroomden uit naar de bijstand - de bijstand groeit - , of erger, zonder uitkering naar groeiende bestaansonzekerheid. Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen groeit ook, vooral door de stijgende AOW-leeftijd. De lasten daarvan stijgen dit jaar met 500 miljoen euro! Géén goed teken. Ziet de minister dit ook?

Doorgeschoten flex, de vluchtroutes naar onder meer goedkope zzp-arbeid, de disbalans van de arbeidsmarkt bestrijdt dit kabinet met een ‘klapperpistool’. Maar met een kanonskogel tast het de ontslagbescherming aan, en raakt daarmee júist ouderen met een zwakke positie op de arbeidsmarkt keihard, ook in hun bestaanszekerheid! Ouderen moeten het gaan doen met een summiere ontslagvergoeding. Het wordt veel goedkoper, én gemakkelijker hen aan de kant te zetten. Is dat het nieuwe evenwicht, is dat de nieuwe balans van dit kabinet, voorzitter? Wat heeft dit kabinet ouderen nog te bieden aan positieve nieuwe, gerichte arbeidsmarktmaatregelen?

Door verlaging van de ontslagvergoeding voor ouderen dalen werkgeverslasten per saldo met € 150 miljoen. 78.000 mensen per jaar krijgen daar mee te maken. Vindt de minister niet met ons dat die vrijval van 150 miljoen door het bedrijfsleven besteed zou moeten worden aan duurzame inzetbaarheid? Hoe kan hij dat bevorderen?

Wat gaat het kabinet daar overigens zelf extra aan doen? Nu gaat het nog goed met de economie. Geld is voor de overheid praktisch gratis. Een investering van miljarden per jaar extra is nodig. Nu is het moment om te investeren zegt 50PLUS! Graag een beschouwing.

Wat heeft de arbeidsmarkt, wat hebben ouderen op de arbeidsmarkt vooral nodig van dit kabinet? 50PLUS zegt: In de eerste plaats een leven lang ontwikkelen (LLO), gelijkelijk toegankelijk, ongeacht startkwalificatie, en tót de AOW gerechtigde leeftijd voor iedereen: gaat de minister daar werkelijk voor zorgen? Gaat hij ook zorgen voor fiscaal maatwerk? Hoe serieus neemt hij deze opdracht?

Maar overheid kan het niet alleen. Inzet van werkgevend Nederland is onontbeerlijk om arbeidsmarktbeleid voor ouderen eindelijk tot een succes te maken. Ik wijs op de suggestie van prof. Wilthagen om een ‘werkgeversbedrijf’ op te richten dat ouderen - mensen met afstand tot de arbeidsmarkt - in dienst neemt en vervolgens detacheert bij afzonderlijke bedrijven. Deze ‘maatschappelijke detachering’ zou koudwatervrees bij werkgevers wegnemen om mensen op leeftijd duurzaam werk te geven. Wat vindt de minister hiervan?

Tijdens de voorbereiding voor de Wet Arbeidsmarkt in Balans werd nog even geschetst hoe sommige uitzendbureaus omgaan met buitenlandse werknemers. 10 jaar hier werken en permanent op minimumloon gehouden worden, altijd in fase A dus geen pensioen opbouwen en absoluut geen werk of inkomenszekerheid! Wat een schande, dit misbruik van mensen, wat doet onze inspectie hieraan? Wat doet deze minister hieraan?

In vervolg hierop. Werken is nog te vaak geen bescherming tegen armoede. Het aantal werkende armen stijgt. Wij kunnen, en mogen hier niet in berusten. Wát gaat de minister extra voor deze mensen doen? En hóe kunnen gemeenten méér voor hen gaan betekenen?

De weg naar ‘goedkope arbeid’ via ZZP’ers is nog zonder hindernissen. Wij begrijpen dat De Arbeidsovereenkomst bij laag Tarief (ALT) als maatregel om de race naar de bodem van arbeidskosten af te remmen, zeer waarschijnlijk strijdig is met EU-recht. Welke parallelle maatregelen worden nu genomen, en wanneer zien wij daar wat van? Kúnnen wij het probleem niet ook deels oplossen met een uniforme voor alle werkenden verplichte collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering, en verplichte deelname aan een pensioenregeling?

Enige zorg hebben wij bij de uitvoering door het UWV van de aanvraag ontslagvergunning op bedrijfseconomische grond. De toetsing is marginaal. En de begeleiding van de werknemer kan ook veel beter. Kan de minister hier op ingaan?

Tot slot de no-riskpolis. Wij vragen de minister: wordt op grond van het onderzoek aanleiding gezien de succesvolle no-riskpolis uit te breiden naar andere doelgroepen? Wat gaat de minister doen om de bekendheid met dit instrument bij werknemers, en vooral bij werkgevers te vergroten? Het gebruik kan beter!”