Kernenergie: de energie van de toekomst

Met dank overgenomen van Jongerenorganisatie Forum voor Democratie (JFVD) i, gepubliceerd op zondag 4 november 2018.

Kernenergie: de energie van de toekomst

  • Kernenergie is veilig
  • Kernenergie is een van de meest duurzame energiebronnen
  • Kernenergie is spotgoedkoop

Ongeacht wat je vindt van de klimaatdiscussie; het beste alternatief voor ‘fossiele’ brandstoffen is kernenergie.

Vorige week was Michael Schellenberger in Nederland. Hij werd uitgeroepen door Time Magazine als ‘Hero of the Environment’ en was ooit fervent voorstander van zonne- en windenergie én een fel tegenstander van kernenergie. Nu reist hij de wereld over om uit te leggen waarom onze angsten voor kernenergie grotendeels ongegrond zijn.

Waarom zijn mensen tegen kernenergie, waaronder (vroeger) Schellenberger? Volgens Schellenberger heeft de anti-kernwapen-lobby haar aandacht gevestigd op kernenergie nadat ze er niet in slaagde de ontwikkeling van massavernietigingswapens te voorkomen. Daarbij helpt het natuurlijk ook niet dat de paar kernrampen die hebben plaatsgevonden breed worden uitgemeten in de media en iedereen nog eens extra bang wordt gemaakt.

Daarom zou het goed zijn om kernenergie op een objectieve manier opnieuw tegen het licht te houden. Er wordt steeds meer gesproken over de ontwikkeling van een nieuwe vorm van kernenergie: Thorium, met de gesmoltenzoutreactor. Volgens Schellenberger, is dat prima, maar niet per sé nodig voor de switch naar kernenergie. Moderne kerncentrales - op basis van uranium splijting - zijn al het beste alternatief wat we hebben.

Kernenergie is veilig

Een van grootste bezwaren die je hoort tegen kernenergie is dat het onveilig zou zijn. Maar als we op de cijfers afgaan blijkt het echter de veiligste vorm van energie te zijn.

Als we per energievorm kijken naar de hoeveelheid opgewekte energie (kWh) en het aantal doden dat dit wereldwijd met zich meebrengt, dan zien we kernenergie ver onderaan staan (zie figuur 1). Hierin zijn de ongelukken met kernreactoren meegenomen zoals die in Tsernobyl ruim 30 jaar geleden. Maar bijvoorbeeld ook ongelukken bij de installatie van waterkrachtcentrales. Overtuigend eist Energie-opwekking uit kernenergie wereldwijd de minste slachtoffers!

Figuur 1 Wereldwijde dodental per biljoen kilowattuur (kWh) opgewekte energie [1]

Straling dan? Dat is toch wel gevaarlijk?

De angst die wij hebben voor straling is erg overdreven. Naast dat er buiten een reactor geen extra straling meetbaar is, worden we elke dag blootgesteld aan grote hoeveelheden van diezelfde straling waar we ons geen seconde druk over maken. Zoals straling uit de aarde, kosmische straling en straling die we oplopen door het wonen in grote steden. Mensen betalen zelfs veel geld voor een natuurlijk ‘radon bad’, waar je letterlijk kunt baden in de radioactieve straling. Die ook vrijkomt bij een kernongeluk!

Ook de gevolgen van kernrampen worden zwaar overdreven. Bij de ramp in Fukushima is tot nu toe één dode geregistreerd als gevolg van de vrijgekomen straling [2], terwijl door de tsunami (die de ramp veroorzaakte) ruim 15.000 mensen om het leven kwamen [3]. Bij het ongeluk in Tsernobyl hebben veel mensen in het omringende gebied (na vele jaren) schildklierkanker opgelopen. Dit is echter geheel te wijten aan het laat en inadequaat reageren van de Russische overheid, die het ongeluk zelfs drie dagen later pas toegaf. De slachtoffers hebben nog dagen na de ramp melk gedronken uit het radioactieve gebied wat tot kanker leidde [4]. Als de regering meteen had ingegrepen en jodiumpillen had uitgedeeld was zelfs in de omgeving van Tsernobyl niemand gestorven.

Kernenergie is duurzaam

Kernenergie is - zonder serieuze concurrentie - de meest duurzame vorm van energie. Met het huidige wereldwijde verbruik is er nog voor ruim 230 jaar kernenergie (met uranium) aanwezig [5]. Ruimschoots genoeg tijd dus om andere manieren van kernsplijting te ontwikkelen.

De hoeveelheid kernafval is bovendien minuscuul vergeleken met de energie die eruit wordt gehaald. En hoewel kernafval op zichzelf gevaarlijk kan zijn, zijn er voldoende moderne technieken om het voorgoed veilig op te slaan. In tegenstelling tot gebruikte windmolenbladen, waar nog steeds geen oplossing voor is - nadat deze maximaal 25 jaar hebben gedraaid. In 2050 zal er opgeteld 43 miljoen ton overtollige, oude windmolenbladen zijn - en dat kan dus zo de vuilnisbelt op [7]. Huidige zonnepanelen gaan ook niet langer dan 25 jaar mee en zijn net zo min duurzaam. Ze bevatten de giftige stoffen cadmium en lood, die na hun levensduur grotendeels in het milieu terecht komen omdat het recyclen van zonnepanelen niet winstgevend is.

Om aan te geven hoe weinig grondstoffen er in totaal gemoeid zijn bij energieopwekking met kernenergie, zie Figuur 2. Wat opvalt is dat alle zogenaamd duurzame vormen van energie veel meer materiaal gebruiken in de vorm van staal, beton, glas en cement. Zie ook dat uranium (fuel) bij kernenergie niet eens zichtbaar is in de huidige grafiek omdat het zo weinig is!

Figuur 2 Benodigd materiaal voor verschillende energievormen [8]

Kernenergie is goedkoop

Ondanks het feit dat zon en wind steeds goedkoper worden, neemt de waarde ervan af naarmate we er meer van installeren (zie Figuur 3). Dat komt omdat het aanbod van zon- en windenergie niet te regelen is met de vraag, zoals bij een kolen-, gas- of kerncentrale. Daardoor moet er een overschot aan windmolens en zonnepanelen gebouwd worden zodat er genoeg capaciteit is, als het even wat minder waait en/of de zon wat minder schijnt, laat staan als dat een heel seizoen of jaar het geval is! Daarnaast zal er energie opgeslagen moeten worden voor de onvermijdelijke fluctuaties die er alsnog gaan zijn, en waardoor het rendement verder achteruit gaat. Hiervoor moeten er peperdure batterijen of waterstofcentrales gebouwd worden, wat al met al resulteert in een significant hogere energierekening.

Figuur 3 Waardedaling wind- en zonne-energie bij toename marktaandeel, door de Duitse econoom Lion Hirth [9]

Vergeet bovendien niet dat wind- en zonne-energie in Nederland veel meer subsidie ontvangen dan welke andere energiebron dan ook en dat - ondanks mediaberichten - de eerste subsidieloze windparken op zee nog helemaal niet gebouwd worden. Via een omweg betaalt de belastingbetaler een derde van de energieprijs voor ‘offshore wind’ mee in de vorm van de aansluiting op het elektriciteitsnet van deze parken op zee. Dit alleen komt al neer op ruim €4 miljard [10].

Kernenergie dus

De keuze is dus makkelijk gemaakt. Moderne kernenergie is bij uitstek de meest veilige, schone, duurzame en goedkope energiebron. Frankrijk draait al decennia voor zo’n driekwart op kernenergie (die wij importeren) [11]. Ook Nederland moet kiezen voor een realistisch, toekomstbestendig energiebeleid. We moeten stoppen met onnodig dure zonne- en windenergie en nú de omslag maken naar kernenergie.

Bronnen