Weeklog: Voor bescherming vluchtelingen is wereldwijde aanpak nodig - Hoofdinhoud
Deze week presenteerde SP-Kamerlid Jasper van Dijk in vijf vragen en antwoorden de richting die de SP uit wil gaan met het beschermen van vluchtelingen. De voorstellen sluiten naadloos aan bij mijn eigen plan uit 2015 alsmede bij het Global Compact for Refugees die de VN-Hoge Commissaris voor de vluchtelingen eind deze maand aan de Algemene Vergadering voorlegt. De steun van de internationale gemeenschap voor de opvang van vluchtelingen moet drastisch omhoog en mensen moeten niet eeuwig in kampen wonen. Hervestiging van de meest kwetsbare vluchtelingen die het in de regio niet uithouden, moet worden opgevoerd. En aan de verschrikkingen die vluchtelingen nu nog meemaken op weg naar een veilige haven, moet zo snel mogelijk een einde worden gemaakt.
De plannen van de VN kennen vier hoofdpunten: zoek oplossingen voor de reden waarom mensen hun land moeten ontvluchten, steun voor landen die vaak al jaren miljoenen vluchtelingen opvangen, vergroting van de hervestigingsmogelijkheden en toegang van vluchtelingen tot onderwijs en werk. De plannen van de SP onderschrijven deze uitgangspunten. Er wordt te vaak weggekeken, als het gaat om de grote nood bij opvang van vluchtelingen in landen als Jordanië, Pakistan en Oeganda. Humanitaire hulp gekoppeld aan ontwikkelingshulp moet deze landen eindelijk in staat stellen menswaardige opvang te bieden en de vluchtelingen te helpen zich zelfstandig te kunnen redden via onderwijs en werk. Kwetsbare groepen, bijvoorbeeld mensen die tot minderheidsgroepen behoren waarvoor het zelfs in de opvang niet veilig is, moeten hervestigd worden. Daarvoor moeten dan ook voldoende hervestigingsplaatsen zijn en dat is de taak van de hele internationale gemeenschap.
Aan de andere kant moeten we duidelijk zijn tegenover de mensen die geen recht op asiel hebben. Jasper van Dijk schrijft daarover terecht: ‘We moeten ook eerlijk zijn tegen de mensen die - volgens het Vluchtelingenverdrag - niet in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. Dit zijn mensen die naar Europa willen komen om hier te wonen en werken, maar geen recht op asiel hebben. Zij moeten zo snel mogelijk terug’.
In 2015 schreef ik zelf een asielplan voor de Europese Unie. Ook daarin heb ik de rol van de VN benadrukt. Als je uitzoomt, dan zie je enerzijds de grote noden bij opvang in de regio, de verschrikkingen die vluchtelingen onderweg naar Europa meemaken, en anderzijds het wrange aan onze procedures dat juist de sterkste vluchtelingen uiteindelijk tot de EU worden toegelaten. En dat allemaal via geldverslindende procedures. In mijn ogen zou de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR een veel grotere rol moeten kunnen spelen, ook bij het Europese asielbeleid. Zo zou UNHCR vluchtelingen die in de EU erkend zijn, moeten kunnen overbrengen naar opvang in de regio, als de organisatie ervan overtuigd is dat de opvang daar menswaardig is en het niet gaat om kwetsbare vluchtelingen. Omgekeerd moet UNHCR ervan op aan kunnen dat kwetsbare vluchtelingen in derde landen, en dus ook in de EU, terecht kunnen. Zoals het ook in het Vluchtelingenverdrag zelf staat, kunnen vluchtelingen het best dichtbij hun land van herkomst worden opgevangen. En het moet niet nodig zijn barre tochten te maken naar de EU om daar bescherming te vinden. Dat vereist een werkelijk wereldwijde aanpak voor de bescherming van vluchtelingen. Volgens mij zijn de VN en de SP het eens.