Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2018 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 34960 VII - Wijziging begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2018 (Voorjaarsnota) i.

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2018 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	30-05-2018
Publicatie­datum	30-05-2018
Nummer	KST34960VII2
Kenmerk	34960 VII, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2017-

2018

34 960 VII

Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2018 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wetsartikelen 1 en 2

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2018 wijzigingen aan te brengen in:

• 1. 

  de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII);

• 2. 

  de begrotingsstaat inzake de agentschappen van dit ministerie.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

K.H. Ollongren

kst-34960-VII-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2018

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING

• 1. 

  De begroting van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII)

• a. 

  Leeswijzer

De eerste suppletoire begroting geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2018. De stand van de eerste suppletoire begroting wordt vanaf de stand van de vastgestelde begroting 2018 opgebouwd.

De stand van de vastgestelde begroting 2018 is inclusief de nota van wijziging en de incidentele suppletoire begroting, Kamerstukken II 2017-2018 34 775-VII nr. 8 en Kamerstukken II 2017-2018 34 902-VII nr. 2.

Bij de tabel budgettaire gevolgen van beleid worden per artikel de beleidsmatige en technische mutaties toegelicht groter dan of gelijk aan de ondergrens zoals deze in de Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV) zijn opgenomen, de zogenaamde staffel, te weten:

Omvang begrotingsartikel    Beleidsmatige mutaties    Technische mutaties

(stand ontwerpbegroting)    (ondergrens in € miljoen)    (ondergrens in € miljoen)

In € miljoen

• 1. 

  Openbaar bestuur en democratie

• 2. 

  Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

• 3. 

  Woningmarkt

• 4. 

  Woonomgeving en bouw

• 5. 

  Ruimte en omgeving

• 6. 

  Dienstverlenende en innovatieve overheid

• 7. 

  Arbeidszaken overheid

• 8. 

  Kwaliteit Rijksdienst

• 9. 

  Uitvoering Rijksvastgoedbe-leid

• 11. 

  Centraal apparaat

• 12. 

  Algemeen

• 13. 

  Nominaal en onvoorzien

Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 5 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 10 mln.

Ontvangsten: 5 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.

Ontvangsten: -Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 5 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.

Ontvangsten: 1 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.

Ontvangsten: 1 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 10 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 20 mln.

Ontvangsten: 10 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 4 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 4 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: -Verplichtingen/Uitgaven: 4 mln.

Ontvangsten: 4 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 10 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 2 mln. Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.

Ontvangsten: 2 mln.

Daarnaast worden ook enkele mutaties toegelicht vanuit het oogpunt van transparantie dan wel andere overwegingen.

• b. 

  Het beleid

Overzicht belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2018 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Uitgaven

• 1) 

  Vergoeding raadsleden

BZK stelt € 10 mln. beschikbaar om de vergoeding van raadsleden in kleinere gemeenten gelijk te trekken met grotere gemeenten. Het doel is om raadsleden in kleine gemeenten in de gelegenheid te stellen meer tijd vrij te maken voor het raadswerk of het volgen van een opleiding.

• 2) 

  Binnenstedelijke transformatie

De ontwikkeling van woningbouw in binnenstedelijke regio's komt in veel gevallen niet tijdig van de grond door gebrek aan financiering in de voorfase. Dit gebrek aan financiering heeft te maken met hoge kosten voor saneren, verwerven of ontsluiten van de locaties en onzekerheid over doorgang van projecten. Het Rijk, gemeenten en marktpartijen verkennen de mogelijkheden van een fonds dat (voor)financiering en investeringen in binnenstedelijke locaties mogelijk maakt. BZK heeft hiervoor € 28 mln. in 2018 beschikbaar.

• 3) 

  Huurtoeslag

De raming van de huurtoeslag laat op basis van de huidige demografische en economische inzichten (Centraal Economisch Plan 2018) in de periode 2018 - 2023 een meerjarige meevaller zien. De lagere werkloosheid, lagere asielinstroom, hogere inkomensontwikkeling en lagere huurprijsontwikkeling verklaren het grootste deel van deze meevaller. De uitgaven vallen in 2018 naar verwachting afgerond € 68 mln. lager uit.

• 4) 

  Fonds Energiebesparing Huursector (FEH)

Het beschikbare budget voor FEH ad € 72,8 mln. is in 2017 niet tot uitbetaling gekomen en doorgeschoven naar 2018. Hiervan wordt € 70 mln. elders ingezet binnen de begroting BZK, waaronder voor het energielabel en het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF).

• 5) 

  Omgevingswet

Bij 2^e suppletoire begroting 2017 is € 22,7 mln. onderuitputting in het Infrastructuurfonds voor de Omgevingswet doorgeschoven naar 2018. Dit bedrag wordt nu door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat overgeheveld naar de begroting van BZK.

• 6) 

  GDI

Vanaf de aanvullende post zijn middelen toegevoegd voor de GDI (Generieke Digitale Infrastructuur). Overeenkomstig besluitvorming hierover in het Nationaal Beraad, worden deze middelen ingezet voor innovaties binnen de digitale overheid, het Programmaplan Basisinfrastructuur en doorontwikkeling en innovatie van GDI-voorzieningen.

• 7) 

  SSC-ICT

SSC-ICT behaalde in 2017 een negatief resultaat waardoor het eigen vermogen negatief is geworden. Dit wordt vooral verklaard door de boekhoudkundige verwerking van extra licenties die zijn aangeschaft voor inzet binnen de gehele rijksoverheid. Conform de regeling agentschappen wordt dit negatief eigen vermogen door de eigenaar aangevuld vanuit de begroting van BZK.

• 8) 

  Doc-Direkt

Het betreft personele en materiële uitgaven voor Doc-Direkt, die samenhangen met de inkomsten gedurende het jaar van overige departementen en derden (notariaat).

• 9) 

  Dienstverleningsafspraken 2018

De uitgaven naar aanleiding van de dienstverleningsopdrachten betreffen verrekeningen die voortvloeien uit de Dienstverleningsafspraken 2018 (DVA) van het kerndepartement aan de baten-lastenagentschappen.

• 10) 

  Eindejaarsmarge

Dit betreft de toevoeging aan de begroting BZK van de eindejaarsmarges van 2017 van begrotingshoofdstuk 7 (BZK) en het voormalige begrotingshoofdstuk 18 (Wonen en Rijksdienst).

Overzicht belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2018 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Ontvangsten

• 1) 

  Surplus eigen vermogen RVB

Conform de Regeling Agentschappen dient het eigen vermogen van een agentschap binnen de daarvoor geldende bandbreedte (tussen nihil en 5% van de omzet) te worden gebracht. Conform deze regeling wordt het surplus eigen vermogen bij het Rijksvastgoedbedrijf ter grootte van € 34,5 mln. afgeroomd. Dit surplus wordt conform interdepartementale afspraken ingezet om het negatieve eigen vermogen bij andere shared-service organisaties (SSO's), waaronder SSC-ICT, aan te vullen.

• 2) 

  Incidentele verkoopopbrengst RVB

Het Rijksvastgoedbedrijf had een incidentele verkoopopbrengst. Deze opbrengst wordt binnen de begroting ingezet, onder andere om de raming voor verkoopopbrengsten van vastgoed meer in lijn te brengen met de omvang van de vastgoedportefeuille.

• 3) 

  Verkoopopbrengsten vastgoed.

De raming voor verkoopopbrengsten van vastgoed is meer in lijn gebracht met de omvang van de vastgoedportefeuille.

• 4) 

  Doc-Direkt

Doc-Direkt heeft gedurende het jaar inkomsten van overige departementen en derden (notariaat). Deze inkomsten zijn ter dekking van uitgaven.

• 5) 

  Dienstverleningsafspraken 2018

De ontvangsten naar aanleiding van de dienstverleningsopdrachten betreffen verrekeningen die voortvloeien uit de Dienstverleningsafspraken 2018 (DVA) van het kerndepartement met de baten-lastenagentschappen.

• c. 

  De beleidsartikelen

Beleidsartikel 1 Openbaar bestuur en democratie

Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Toelichting

1.1 Bestuurlijke en financiële verhouding Opdrachten

Communicatie, kennisdeling en onderzoek

In het kader van grensoverschrijdende samenwerking (GROS) investeert het kabinet samen met de grensregio's en de buurlanden in het slechten van grensbarrières en het creëren van gunstige(re) randvoorwaarden voor grensoverschrijdende initiatieven teneinde een stevige impuls te geven aan zowel de economische groei en het innovatievermogen als de sociale en fysieke leefbaarheid van onze grensregio's. Met de Maak Verschil aanpak worden 10 regionale deals ondersteund. Daarnaast wordt de ondersteuning van gemeenten bij het oplossen van knelpunten en kansen bij de transformatie-opgave deze kabinetsperiode gecontinueerd.

Bijdragen aan ZBO's / RWT's

Diverse bijdragen

In 2018 wordt eenmalig de bijdrage aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ten behoeve van de stichting FIER (€ 2,8 mln.) via de begroting van BZK verstrekt. Ook de bijdrage aan de Waarderingskamer (€ 2,8 mln.) loopt in 2018 eenmalig via de begroting van BZK. Vanaf 2019 gaat de Waarderingskamer werken met een systematiek van facturering.

Voor beide onderwerpen is het budget overgeboekt van het Gemeentefonds naar de begroting van BZK.

Voor de gezamenlijke opzet en inrichting van het interbestuurlijk programma werkt een werkgroep van vertegenwoordigers van departementen, de VNG, het IPO en de UvW een voorstel uit. Tot 2020 is hiervoor € 4,2 mln. aan de begroting toegevoegd, waarvan € 1,5 mln. in 2018.

1.2 Participatie

Subsidies/ Bijdragen aan ZBO's / RWT's

Raadgevend referendum

De totale kosten voor het raadgevend referendum inzake de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) bedragen € 12,2 mln. Hiervan wordt € 8 mln. aan het gemeentefonds toegevoegd. Daarnaast is € 2 mln. beschikbaar gesteld voor subsidies en € 2,2 mln. voor overige uitvoeringskosten.

Bijdragen aan medeoverheden

Vergoeding raadsleden

BZK stelt € 10 mln. beschikbaar om de vergoeding van raadsleden in kleinere gemeenten gelijk te trekken met grotere gemeenten. Het doel is om raadsleden in kleine gemeenten in de gelegenheid te stellen meer tijd vrij te maken voor het raadswerk of het volgen van een opleiding.

Beleidsartikel 2 Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst

Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Toelichting Uitgaven

2.1 Apparaat

Het Ministerie van Justitie & Veiligheid (J&V) heeft, ten behoeve van de integrale aanpak van terrorisme, middelen van de Aanvullende Post ontvangen. Hiervan is middels een overboeking € 3 mln. structureel toegevoegd aan de begroting van BZK.

Als gevolg van en de structurele toename van de aanvragen voor veiligheidsonderzoeken nemen de uitgaven voor veiligheidsonderzoeken structureel met € 0,5 mln. toe. Hier staan ook hogere ontvangsten tegenover.

Ook is een deel van de middelen die op de Aanvullende Post stonden voor cybersecurity (n.a.v. het Regeerakkoord Rutte III) overgeheveld naar de begroting van het Ministerie van BZK. Het betreft middelen voor de uitvoering van maatregelen die aangekondigd zijn in de Nederlandse Cyber Security Agenda.

Met deze middelen (€ 8 mln. in 2019, € 9 mln. in 2020 en vanaf 2021 structureel € 12 mln. per jaar) realiseert de AIVD een intensivering van zijn wettelijke taken op het gebied van cybersecurity. De middelen worden ingezet in de Intelligencebased Cybersecurity keten (ICBS-keten) in de onderdelen preventie, detectie, onderzoek, attributie en respons.

Beleidsartikel 3 Woningmarkt

Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Toelichting

3.1 Betaalbaarheid

Subsidies

Beleidsprogramma betaalbaarheid

Voor de regeling Stimulering wooncoöperaties is € 2,5 mln. beschikbaar gesteld. Met deze regeling worden een aantal initiatieven ondersteund waarmee ervaring kan worden opgedaan met de woonvorm van het overnemen van woningen door leden van een coöperatie.

Huisvestingsvoorziening statushouders

De raming van de uitgaven voor de Tijdelijke regeling stimulering huisvesting vergunninghouders (TRSHV) wordt meerjarig naar beneden bijgesteld, omdat de instroom van statushouders lager is dan eerder werd verwacht.

Binnenstedelijke transformatie

De ontwikkeling van woningbouw in binnenstedelijke regio's komt in veel gevallen niet tijdig van de grond door gebrek aan financiering in de voorfase. Dit gebrek aan financiering heeft te maken met hoge kosten voor saneren, verwerven of ontsluiten van de locaties en onzekerheid over doorgang van projecten. Het Rijk, gemeenten en marktpartijen verkennen de mogelijkheden van een fonds dat (voor)financiering en investeringen in binnenstedelijke locaties mogelijk maakt. In 2018 en 2019 heeft BZK hiervoor in totaal € 38 mln. beschikbaar.

Inkomensoverdrachten

Huurtoeslag

De raming van de huurtoeslag laat op basis van de huidige demografische en economische inzichten (Centraal Economisch Plan 2018) in de periode 2018-2023 een meerjarige meevaller zien. De lagere werkloosheid, lagere asielinstroom, hogere inkomensontwikkeling en lagere huurprijsontwikkeling verklaren het grootste deel van deze meevaller. De kosten voor de huurtoeslag komen per saldo (uitgaven en ontvangsten) € 73 mln. lager uit in 2018.

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Huurcommissie

Om huurders en verhuurders beter van dienst te kunnen zijn verbeterd de dienst van de huurcommissie zijn dienstverlening. Dit gaat gepaard met transitiekosten. Om deze op te kunnen vangen en de continuïteit van de dienst huurcommissie te garanderen, wordt op de begroting € 6,4 mln. gereserveerd voor een reorganisatievoorziening.

Beleidsartikel 4 Bouwen en energie

Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Toelichting

4.1    Energie en bouwkwaliteit Subsidies

Beleidsprogramma Energiebesparing

De subsidies inzake het verplichte energielabel voor woningen en andere gebouwen krijgen tot 2022 extra middelen toegevoegd aan de begroting. Voor klantcontact en informatievoorziening is voor deze periode jaarlijks € 1 mln. beschikbaar.

Energiebesparing Koopsector

De in 2017 niet tot besteding gekomen middelen (€ 3,7 mln.) uit de subsidieregeling energievoorziening eigen huis blijven beschikbaar in 2018. Daarnaast heeft er een overheveling plaats gevonden naar het Gemeentefonds (€ 7,25 mln.) vanwege de decentralisatie uitkering voor de regeling Energiebesparing Koopsector.

Revolverend Fonds EGO

In het regeerakkoord is een CO₂-reductiedoelstelling van 2 megaton opgenomen voor de gebouwde omgeving. Om deze doelstelling te behalen wordt in het regeerakkoord ingezet op gebouwgebonden financiering van verduurzaming. Aan de begroting wordt in 2018, 2019 en 2020 voor dit doel in totaal 40 mln. toegevoegd aan het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF). Deze bijdrage is onder andere bestemd voor leningen aan VvE's en eigenaar-bewoners.

Bijdragen aan agentschappen

RVO (Uitvoering energieakkoord)

Voor opdrachten aan het Rijksdienst Voor Ondernemen (RVO) inzake het verplichte energielabel voor woningen en andere gebouwen worden tot 2022 middelen toegevoegd aan de begroting. Het betreft kosten voor het beheer en verbeteringen als advies en onderzoek om het systeem accuraat te houden en monitoring/dataverwerking.

4.2    Woningbouwproductie Bijdragen aan agentschappen

RVO Beleidsprogramma woningbouw

Dit betreft de uitgaven voor woningmarkt opdrachten aan het RVO op het gebied van energiebesparing in de gebouwde omgeving, woningbouw en kwaliteit van woon- en leefomgeving. Deze uitgaven worden jaarlijks centraal verantwoord op deze regeling. Het betreft onder andere de uitvoeringskosten voor de stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP-regeling), de Subsidie Energiebesparing Eigen Huis (SEEH) en het energielabel.

4.4 Revolverend Fonds Energiebesparing Verhuurders

Leningen

Revolverend Fonds Energiebesparing Verhuurders

Het beschikbare budget voor het Revolverend Fonds Energiebesparing ad € 72,8 mln. is in 2017 niet tot uitbetaling gekomen en doorgeschoven naar 2018. Hiervan wordt € 70 mln. elders ingezet binnen de begroting BZK binnen het energiedomein.

Beleidsartikel 5 Ruimte en omgeving

Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

Toelichting

5.1    Ruimte Opdrachten

BRO

De bij 2^e suppletoire begroting 2017 naar 2018 doorgeschoven onderuitputting in het Deltafonds voor de Basisregistratie Ondergrond (BRO) van € 6,5 mln., is door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat overgeboekt naar de begroting van BZK.

5.2    Omgevingswet Opdrachten

Eenvoudig Beter

Bij 2^e suppletoire begroting 2017 is € 22,7 mln. onderuitputting in het Infrastructuurfonds voor de Omgevingswet doorgeschoven naar 2018. Dit bedrag wordt nu door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat overgeheveld naar de begroting van BZK.

Daarnaast zijn in de periode 2018-2021 incidenteel middelen aan het budget toegevoegd voor de invoering van de eerste fase van de Omgevingswet, zoals het te ontwikkelen ICT-stelsel en de kosten van vertraging voor de invoering van de wet. In totaal gaat het voor deze periode om circa € 90 mln.

Beleidsartikel 6 Dienstverlenende en innovatieve overheid