Algemeen overleg over misstanden bij hulporganisaties

Met dank overgenomen van B. (Bente) Becker i, gepubliceerd op dinsdag 6 maart 2018, 3:09.

Inbreng debat AO Noodhulp

In 2018 geeft Nederland 345 miljoen euro belastinggeld aan noodhulp1. We zijn zevende donor in de wereld op het gebied van ontwikkelingshulp met 5,6 miljard in 2018.

Nederland loopt voorop voorzitter. En niet alleen in geld maar ook in moraal.

Mensenrechten staan hoog in het vaandel.

Mensen in nood bieden we niet alleen hulp, maar ook meer perspectief op onze westerse waarden. Met aandacht voor zaken als gendergelijkheid, homorechten en seksuele weerbaarheid.

Het is dan ook extra schrijnend wat er afgelopen maand aan het licht is gekomen over de moraal in de hulpsector zelf. Ik denk dat wij allemaal geschokt waren om te horen dat juist de organisaties waar kwetsbare mensen zich melden voor hulp, deze mensen hebben geïntimideerd, of zelfs misbruikt en uitgebuit. Onbestaanbaar. Dat moeten ook al die mensen zo voelen die te goeder trouw geld aan deze organisaties hebben gegeven.

  • - 
    Oxfam: in 2011 seksfeesten met kwetsbare minderjarigen door Oxfam hulpverleners, in een project dat mede is gefinancierd met Nederlands belastinggeld.
  • - 
    Artsen zonder grenzen: 24 gevallen van seksueel misbruik, waarvan zeven onder Nederlandse verantwoordelijkheid.
  • - 
    Plan International: in een jaar tijd 6 gevallen van seksueel misbruik van kinderen
  • - 
    Save the children: drie verschillende aanklachten voor seksuele intimidatie tegen de voormalig topman
  • - 
    Rode Kruis: verschillende meldingen van seksueel misbruik door medewerkers in hulpgebieden.
  • - 
    En dan VN organisaties: in Syrië zijn vrouwen seksueel uitgebuit door VN medewerkers in ruil voor noodhulp. Hulpverleners zeggen dat sommige Syrische vrouwen weigeren naar centra te gaan waar noodhulp wordt uitgedeeld omdat ze bang zijn dat ze in ruil voor voedsel hun lichaam moeten aanbieden.

Dit zijn geen incidenten voorzitter.

Dit is een morele crisis: het is de hypocrisie van mensen in een sector die kwetsbare mensen zou moeten helpen, maar misbruik van ze maakt. Ook is het de hypocrisie van organisaties die misstanden vervolgens toedekken.

Er moet openheid komen, de deksel moet van de beerput, ik heb daarom een rondetafel met de sector voorgesteld. Maar vandaag heb ik veel vragen aan de minister:

-De minister zegt; ik ga voortaan van organisaties een verklaring vragen dat zij integer zullen handelen. Maar de VVD wil weten of de minister ook bereid is maatregelen te nemen bij misstanden. De VVD wil dat de misstanden die ons nu bekend zijn, niet ongestraft blijven. Dat geldt voor de hulpverleners die zich hebben misdragen, maar ook voor organisaties die dat hebben laten gebeuren.

Hulporganisaties zouden geen zekerheid moeten hebben dat ze, hoe ze zich ook gedragen en hoe ze het geld ook uitgeven, miljoenen belastinggeld krijgen. Zij moeten hun positie verdienen met effectieve inzet in de wereld én door het effectief tegengaan van misstanden.

Is de minister dat met ons eens? Is zij bereid bij alle misstanden binnen verschillende organisaties die ik net opnoemde de Kamer een overzicht te sturen in hoeverre Nederlands belastinggeld bij de projecten betrokken is? En is zij bereid dat geld terug te halen of te korten in het geval van wangedrag? Om te beginnen met de Nederlandse bijdrage 8,3 miljoen voor het Britse project van Oxfam op Haïti?

En is de minister bereid gedragsregels specifieker in contracten op te nemen zodat geld terugvorderen in de toekomst makkelijker wordt?

Voorzitter, ik heb nog een aantal vragen over de misstanden die recent aan het licht kwamen.

-Hoe kan het dat het ministerie in 2012 wist van de misstanden bij Oxfam maar niets deed en de Kamer niet informeerde? Ook de algemene rekenkamer voelt zich onvolledig geïnformeerd, bleek uit de brief die we gisteren ontvangen. Dat, voorzitter, is ongehoord.

De Minister schrijft te laten onderzoeken wie wat wist op welk moment binnen haar departement. Wie doet het onderzoek, hoe lang gaat het duren en met welke inzet? Is er al een beeld of bewindspersonen destijds op de hoogte waren? Is overwogen de Kamer in te lichten? Vindt de minister dat de Kamer destijds geïnformeerd had moeten worden, alsmede de Rekenkamer?

-En welke rol speelt de toezichthouder CBF? Was deze op de hoogte van de misstanden bij Oxfam en het interne rapport? En klopt het dat goede doelen niet verplicht zijn om een misstand te melden bij de toezichthouder, omdat deze vooral met principeafspraken en gesprekken werkt? Waar heb je dan een toezichthouder voor, voorzitter? Is minister bereid alsnog een harde meldplicht in te voeren?

Verder wil ik naar aanleiding van de brief die geagendeerd staat over signalen van fraude met hulpgeld vanuit Turkije aan Syrie , weten hoe de minister gelet op de huidige relatie met Turkije kan garanderen dat Nederlands belastinggeld voor Ngos die actief zijn in Syrie niet in verkeerde Turkse handen valt?

Klik hier om het fragment van het NOS Journaal over het debat te zien (vanaf 5.23)

Meer over ...