Staat van de Unie 2015 - Hoofdinhoud
Spreektekst Bas van 't Wout bij het debat over de Staat van de Unie.
Voorzitter,
Europa staat onder enorme druk. Na de Eurocrisis worden we nu geconfronteerd met een enorme migratiecrisis waarbij 100.000en mensen ongecontroleerd Europa in trekken. In november werd Europa in het hart geraakt toen idiote islamitische barbaren veel gewone, onschuldige mensen op brute wijze vermoordden. Ondertussen blijft het onrustig aan de oostgrens, waar de Russische beer weer als vanouds gromt. Eén van onze belangrijkste partners in de Unie, het Verenigd Koninkrijk, dreigt de Europese Unie zelfs te verlaten. In de wereld zien we verschuivende panelen, waar de opkomst van Azië een bedreiging is voor de positie van Europa in de wereld. Voorzitter, Onder dit heel ingewikkelde gesternte zal Nederland vanaf 1 januari 2016 voorzitter van de EU zijn.
Voorzitter,
De Europese Unie is voor de VVD geen doel op zichzelf. Het is een middel, zoals dat soms de gemeente, soms de provincie en soms het kabinet is. De VVD wil een nuchtere en praktische houding richting Europa. Het is onzinnig om te denken dat we de uitdagingen en kansen in de wereld aankunnen zonder internationale samenwerking. Het is even onzinnig om Europa als panacee voor alle problemen te zien.
Europa moet, daar zij meerwaarde heeft, haar bijdrage leveren aan een veilig en welvarend leven voor Nederlanders. De Unie is voor de VVD niet geslaagd wanneer mensen tranen in de ogen krijgen bij de 9e symfonie van Beethoven, maar wanneer zij resultaten boekt voor gewone, hardwerkende Nederlanders.
De vragen waar wij voor staan zijn te groot en complex om altijd maar weer langs dezelfde lijnen te worden aangepakt. De Unie is ook zelf groter en veel complexer geworden. 28 lidstaten moeten overeenstemming zien te bereiken en dat gaat vaak moeizaam en traag.
En wanneer er afspraken worden gemaakt, zijn het te vaak alleen maar afspraken op papier.
Wat de VVD betreft gaan we als Nederland meer en vaker kijken hoe we in nieuwe, alternatieve verbanden binnen (en misschien soms zelfs buiten) de EU het Nederlands belang kunnen dienen. Neem nu de interne markt en de digitale markt. Eén van de belangrijkste redenen dat we de Unie hebben opgericht en een van de belangrijkste redenen voor de VVD om voor Europese samenwerking te zijn. Maar voor een groot deel van die interne markt geldt helaas: dat zou een goed idee zijn. Want de voltooiing gaat te langzaam.
Berekeningen laten zien dat door de onvoltooide interne markt Europa jaarlijkse ruim 1 biljoen laat liggen. We zouden met zijn allen per jaar 1 biljoen euro (dat is een 1 met 12 nullen) meer in de portemonnee kunnen krijgen wanneer we die interne markt vervolmaken.
We hebben onlangs een rapport ontvangen van het AIV dat breed ingaat op het Europa van meerdere snelheden. Dat heeft ook de VVD al vaker bepleit. Soms kunnen we dan voorop lopen, soms gaan we niet meedoen, zoals nu bijvoorbeeld al bij de financial transaction tax.
Want de VVD is bezorgd hoe bijna sluipenderwijs, met name plannen rond de Eurozone, te snel een kant opgaan die wij niet willen.
We krijgen nog een kabinetsreactie op dat rapport van het AIV. De VVD roept de regering op om met een welwillende blik naar dat rapport te kijken en het hiervoor genoemde te omarmen.
Het niet nakomen van afspraken is een hardnekkige Europese ziekte. Of het nu gaat om begrotingsdiscipline, het bewaken van je grenzen of het opnemen van vluchtelingen. De VVD wil het kabinet vragen om tijdens het voorzitterschap een remedie hiervoor te vinden. We hebben begrepen dat het kabinet nadenkt over een rol van de Raad Algemene Zaken hierin.
Dat is een interessante gedachte en graag vraag ik het kabinet hoe het daarmee zit?
Wanneer landen structureel weigeren om hun aandeel in een probleem te nemen, zoals we nu zien in de vluchtelingencrisis, moeten daar uiteindelijk sancties tegenover staan.
Het kan niet zo zijn dat wij zo’n beetje iedere snelweg in Oost-Europa met belastinggeld hebben gefinancierd en dat men vervolgens weigert migranten op te opvangen.
Wij willen dat de minister van BUZA gaat kijken naar mogelijkheden om bijvoorbeeld kortingen op cohesiefondsen of structuurfondsen aan weigerachtige landen door te voeren.
Voorzitter,
De huidige ongecontroleerde migratiestroom is een bedreiging voor onze manier van leven en onze verzorgingsstaat. De aantallen zijn te groot en de instroom chaotisch. En iedereen weet dat dit nog maar het begin is. Als het de komende jaren al lukt om het conflict in Syrië in de te dammen, zullen elders weer brandhaarden ontkiemen. De demografische ontwikkelingen in Afrika zijn een tikkende tijdbom voor de stabiliteit van ons continent. De tijd van makkelijke oplossingen is allang voorbij. Waar het voorheen not-done was om over Fort Europa te spreken, moeten we dat nu met zijn allen heel snel opbouwen. Open binnengrenzen gaan niet samen met poreuze buitengrenzen.
Onlangs sloot de EU een deal met Turkije om de grote stroom vanuit dat land (580.000 tot nu toe) op te laten drogen. De VVD steunt dat, maar wel onder drie belangrijke voorwaarden:
1 no cure no pay: de Turken moeten leveren, anders geen geld
2 geen twee migratiestromen: Turkije zal zsm mensen die via dat land hier naartoe komen moeten terugnemen en we gaan pas hervestigen als de stroom substantieel is opgedroogd
3 geen gerommel met criteria: of het nu gaat om het visa-traject of de gesprekken over de hoofdstukken in het toetredingsproces tot de Unie. (overigens: als ze over heel veel jaar überhaupt zouden voldoen is VVD geen voorstander toetreding)
Graag een reactie van het kabinet hoe men zorgt dat die voorwaarden geborgd zijn en blijven.
Voorzitter: Erdogan is een nare man en Turkije kachelt achteruit op het gebied van mensenrechten en rechtstaat. Maar wie internationaal alleen met leuke landjes zaken wil doen, wens ik veel plezier met een paar buurlanden; echte problemen los je zo niet op. Wie aan het eind van de dag geen vieze handen heeft, heeft ook niet gewerkt. Turkije zal niet het laatste land zijn waarmee afspraken moeten worden gemaakt.
Wat de VVD betreft wordt in al die deals niet alleen de wortel, maar ook de stok gebruikt. We zijn nog altijd de grootste economie en belangrijkste donor van ontwikkelingsgeld, zowel nationaal als via Europa. Hoe gaat het kabinet vorm geven aan haar zelf ook al uitgesproken ambitie dat in deze trajecten het niet alleen more for more, maar ook less for less moet zijn?
Voorzitter,
Voor de toekomst van de EU en onze positie in de EU vindt de VVD het van groot belang dat de Britten lid blijven van de Europese Unie. Het referendum zal Cameron zelf moeten winnen, maar wij kunnen helpen door in ieder geval een goed pakket aan hervormingen te realiseren. Veel van wat Cameron vraagt komt overeen met wat de VVD wil. Wat ons betreft omarmt Nederland dan het pakket en zien we het als kans. Ook als het gaat om ideeën rondom sociale zekerheid voor EU-onderdanen. Graag een reactie.
Voorzitter,
Ik zei al eerder: het Nederlands voorzitterschap vindt midden in de storm die door Europa raast plaats. Dat is een grote uitdaging. We weten allemaal dat het voorzitterschap veel minder invloedrijk is dan vroeger. Maar de wereld zal naar Nederland kijken om problemen op te lossen. Het kabinet spreekt van een dienend voorzitterschap. Dat kan, maar wat de VVD betreft betekent dat niet dat het Nederlands belang niet gediend wordt. Graag een reactie van het kabinet daarop. Wat wel het Nederlands belang dient, is de hervorming van de Europese begroting. We zijn blij dat het kabinet bereid is dit tijdens het voorzitterschap een zet te geven.
Voorzitter,
De VVD is niet voor of tegen de Europese Unie, net zoals we niet voor of tegen de nationale overheid zijn. We willen een Europa dat levert waar het meerwaarde heeft. Een Nederlands kabinet dat zich inzet om concrete resultaten te boeken voor ons land en al onze belastingbetalers. Een Europa dat niet zichtbaar is door propagandacampagnes, maar dat in het dagelijks leven bijdraagt aan welvaart en veiligheid. Het gaat niet om het instituut, het gaat om het leven van al die gewone Nederlanders die echt wel snappen dat we soms Europa hard nodig hebben en soms ook helemaal niet.