Samenwerking nodig om 190 mrd defensieuitgaven effectief te besteden - Hoofdinhoud
De Europese landen geven gezamenlijk ruim 190 mrd euro uit aan defensie voor 1,2 miljoen soldaten. Dat betekent dat de Europese landen na de Verenigde Staten het meeste geld uitgeven aan defensie. Het probleem is dat die grote defensiebestedingen zo weinig militiare slagkracht opleveren. En juist die militaire slagkracht is nu nodig.
De situatie aan de Europese grenzen verandert in een verontrustende snelheid. In het noordelijke poolzee is door het afsmeltende zee-ijs een jacht op olie en gas aan het ontstaan, aan de Europese oostgrens gromt als vanouds de Russische beer, in het zuidoosten houden in Syrie en Irak brute extremisten op gruwelijke wijze huis en vanuit het zuiden komen over de Middellandse Zee onbeheersbare vluchtelingenstromen op ons af. De VVD vindt dat de samenwerking tussen de landen beter kan en beter moet. Zomaar een willekeurige opsomming van zichtbare veiligheidsdreigingen voor de Europese landen - rechtstreeks voelbaar voor de inwoners van ons koninkrijk. De VVD hecht aan een goede defensie en ziet internationale defensie samenwerking als een goede mogelijkheid om het defensiebudget efficienter en effectiever te besteden. De regering kan onze internationale veiligheid niet alleen - zonder bondgenoten - garanderen. Defensiesamenwerking schrikt militaire tegenstanders af, vergroot de slagkracht van onze krijgsmacht en draagt daardoor bij aan het behoud van onze soevereiniteit. De VVD juicht daarom internationale defensiesamenwerking toe. Ik zie dat het een belangrijk onderwerp is voor dit kabinet. En ik zie de grote persoonlijke inspanningen van deze defensieminister om internationale defensiesamenwerking op de politieke agenda te zetten en te houden. De minister heeft voor dit Algemeen Overleg een grote hoeveelheid stukken aangeleverd en een overzicht van internationale samenwerking waarbij volledigheid zichtbaar het streven was. Dat vind ik mooi, leerzaam en informatief. Het doet recht aan de controlerende rol van de Kamer en geeft inzicht en daarmee grip op een - op het eerste gezicht - abstract en ongrijpbaar breed - onderwerp.
Ik stip een paar zaken aan die mijn aandacht trokken. Voor het effectief inzetten van flitsmachten - snel inzetbare eenheden - is het goed denkbaar dat het parlement pas achteraf wordt geïnformeerd over die inzet - de regering moet immers de ruimte hebben om met snel inzetbare eenheden adequaat en onmiddellijk op te treden als de veiligheidssituatie daar aanleiding toe geeft; juridisch heeft het parlement geen instemmingsrecht. Bijzondere aandacht gaat uit naar procedures in parlementen van bondgenoten. Het is een taai proces van kleine stapjes voor uit. Leden van de Vaste Commissie voor Defensie zullen in de volgende Interparlementaire Conferentie daarover met collega's van andere nationale parlementen van gedachten wisselen. Georgië boekt vorderingen met het aanpassen van de defensiestructuren om in aanmerking te komen voor het NAVO lidmaatschap - ik juich de samenwerking met onze defensie toe; al was het maar om directe voeling te houden met de dreiging die in die regio uitgaat van Rusland met strategische communicatie en hybride oorlogvoering. Daar komt bij dat Georgië bijvoorbeeld in Afghanistan de grootste militaire bijdrage levert van alle niet-Navo-landen. De samenwerking met Noorwegen is goed vanwege de komende discussie over de vervanging van de Walrusklasse onderzeeboten - meer landen met de dezelfde onderzeeboten biedt kansen voor schaal- en kostenvoordelen in ontwikkeling, verwerving en instandhouding. De samenwerking met China is volgens mij kwetsbaar - niet alleen is China een militaire tegenstander die met spionage actief economische en defensiegeheimen van het westen probeert te bemachtigen en die in de zuidoost Aziatisch regio met militaire middelen haar positie versterkt maar ook de samenwerking in Mali verloopt minder soepel dan wij in NAVO verband gewend zijn. De samenwerking met Israël is wat mij betreft van groot belang. De minister schrijft dat daar hoogtechnologische delen van de F35 worden geproduceerd zoals bijvoorbeeld de geavanceerde vliegerhelm.