Spreektekst Algemeen Overleg Wachtlijsten bij zorginstellingen

Met dank overgenomen van B. (Bas) van 't Wout i, gepubliceerd op woensdag 1 oktober 2014, 2:51.

De heer Van 't Wout (VVD): Voorzitter. De VVD dankt de staatssecretaris voor de brief die hij schreef in reactie op de berichten over de wachtlijsten in de ouderenzorg. Terecht stelt hij in die brief dat het recht op zorg in een instelling centraal staat. Dat is zijn uitgangspunt. Mensen met een geldige indicatie hebben in het huidige systeem recht op een plek in een instelling, en zij houden dat ook in het nieuwe systeem.

Nu kan het zijn dat zo'n indicatie soms niet wordt verzilverd. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Misschien kan iemand het soms nog net even thuis volhouden, want naar een verpleeghuis gaan doe je niet voor je lol. Ik weet uit eigen ervaring dat mensen er alles aan doen om die stap zo lang mogelijk uit te stellen. Misschien hebben ze dan voor de zekerheid al wel zo'n intramurale indicatie aangevraagd. Het is ook mogelijk dat iemand zegt: ik houd het nog net uit en ik wacht tot precies die ene plek vrijkomt in de instelling die mijn voorkeur heeft. We zijn het er echter allemaal over eens dat voor mensen bij wie het echt niet meer gaat, de regels gewoon nageleefd moeten worden. De staatssecretaris schrijft dat ook in zijn brief. Men moet dan dus gewoon een plek in een instelling krijgen.

Het is dus van het grootste belang om heel precies inzicht te krijgen in de situatie van al die mensen op de wachtlijsten. Het is dan ook goed dat de staatssecretaris daar opnieuw naar gaat kijken. Op 1 november is die analyse afgerond. Wij gaan ervan uit dat de Kamer te zien krijgt wat dat heeft opgeleverd. Er gaan op dit moment zeer verschillende getallen rond en dat leidt tot onrust en onzekerheid. Ik hoor over totaal 10.000 mensen op de wachtlijst, maar ik hoor ook over 14 problematische gevallen sinds het moment dat er een telefoonnummer in gebruik is genomen waar mensen zich kunnen melden naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur.

Hierbij hoort ook dat mensen heel goed weten wat hun rechten en mogelijkheden zijn. De staatssecretaris gaat dat samen met patiënten- en cliëntenorganisaties oppakken. Volgens mij is dat heel belangrijk. Ik heb daarbij teruggedacht aan de discussies die we hebben gevoerd over het scheiden van echtparen in wooninstellingen. We zien daarbij te vaak dat mensen helemaal niet weten dat ze ergens recht op hebben. Ze worden door de zorgkantoren of door de zorgaanbieder te weinig gewezen op alternatieven. Wij zien die aanpak met belangstelling tegemoet en hopen dat die snel komt.

Al enkele woordvoerders hebben gesproken over de zorginkoop. Het komt voor dat iemand naar een instelling in zijn dorp of stad wil waar een kamer en de faciliteiten beschikbaar zijn en waar sprake is van leegstand, maar dat hij daar toch niet terechtkan omdat de zorg elders is gecontracteerd. Dat is niet uit te leggen. De staatssecretaris zegt dat zorgkantoren daar bij hun inkoop meer rekening mee gaan houden. Ik hoor graag hoe hij dat precies voor zich ziet. Ik vraag hem ook om eens aan te geven hoe hij dit op de langere termijn en in het kader van de Wlz ziet gebeuren. Volgens mij wil hij immers, net als de VVD, toch ook toe naar een systeem waarin de vraag van de cliënt centraal staat, en niet het van tevoren gecontracteerde aanbod van het zorgkantoor.

Aanleiding voor de uitzending van Nieuwsuur was de ActiZ-peiling. Daaruit kwam ook naar voren dat er instellingen zijn die simpelweg geen zin hebben om zich aan de regels te houden. Zo'n instelling zou het niet administreren als iemand niet "wenswachtend" was, omdat die instelling geen zin zou hebben in het gedoe dat daaromheen hangt. We zouden dat woord "wenswachtend" overigens niet meer gebruiken na dit overleg. Enerzijds voel ik wel wat voor het pleidooi van collega's om het zorgkantoor leidend te maken omdat het zorgkantoor de zorgplicht heeft. Als we er echter voor kiezen dat de zorgkantoren de wachtlijsten gaan beheren, dan zou ik toch niet voorbij willen gaan aan het feit dat zorginstellingen echt een publieke verantwoordelijkheid hebben. Het kan niet zo zijn dat deze instellingen zich niet houden aan de taak die wij hun hebben gegeven omdat ze geen zin hebben in gedoe.